Metryczka dzieła
- Tytuł: Szewc (przez artystę nazywany Rzeźbiarz sabotów)
- Autor: Tadeusz Makowski (1882-1932) – obrazy sygnował – Tedé Makowski, gdyż malował we Francji
- Narodowość: Polak (w czasie rozbiorów obywatel Austrii)
- Data powstania: 1930
- Tematyka: rodzajowa
- Technika wykonania: olej na płótnie
- Wymiary: 105,5 x 81,5 cm
- Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: Muzeum Narodowe w Warszawie
- Głównym bohaterem jest stary szewc –„rzeźbiarz sabotów”, jak w swoim pamiętniku pisał malarz. Zwróć uwagę, że buty na obrazie nazwane są sabotami – to nazwa, której dziś rzadko używamy. Chodzi o drewniane buty rzeźbione w kawałku drewna – dokładnie takie jak na obrazie.
- Przygarbiony szewc spoglądając na nas, zdaje się snuć opowieść o różnych sabotach, jakie wykonał w trakcie swego długiego życia.
- Jedynie postać rzemieślnika została namalowana płynnymi i półkolistymi liniami – bardzo delikatnie, jakby z czułością. Dzięki temu czujemy sympatię do staruszka.
- Kontrast kolorystyczny został uzyskany poprzez zestawienie ciemnych sabotów i kamizelki z jasną izbą, lśniącym blatem, koszulą i włosami szewca.
- Wnętrze pracowni jest bardzo skromne. Znajduje się w niej tylko to, co niezbędne do pracy – stół, taboret i dłuta. Ten kąt wydaje się całym światem dla szewca.
Triki kompozycyjne
Zasada „złotego środka”
Gdy podzielimy płótno przekątnymi albo prostopadłymi liniami na cztery równe pola, to dokładnie na przecięciu tych linii ukaże się czarne oko szewca – centralny punkt obrazu.
Perspektywa w zamkniętej kompozycji
Scena umieszczona w narożniku izby ma zachowaną głębię i perspektywę. Natomiast chodaki, dłuta i kwadratowe szybki w oknie nadają kompozycji rytm.
Światło
Artysta studiował problem światła w obrazach m.in. Rembrandta, czerpiąc z nich pomysły. Często u Makowskiego światło bywa rozmyte i rozproszone.
Zadania egzaminacyjne
1. Pytanie o podobieństwa ilustracji W pracowni szewskiej (miniatura z pocz. XVI w.) i Szewca (olej na płótnie z I poł. XX w.).
Dzieła łączy:
A. epoka, w której powstały,
B. realizm w ukazaniu szczegółów,
C. technika, w której je wykonano,
D. podobieństwo tematu i treści.
Odp. D.
Na obu ilustracjach zostały ukazane warsztaty szewskie z charakterystycznym wystrojem dla danej epoki oraz rzemieślnicy przy pracy. Na obrazie W pracowni szewskiej widać, jak się dawno temu szyło obuwie, a w Szewcu, jak się strugało chodaki.
2. Pytanie o różnicę w przedstawieniu tego samego tematu.
Różnica tytułów dzieł jest związana z tym, że:
A. tylko obraz Makowskiego przedstawia szewca,
B. tylko miniatura ukazuje pracownię,
C. w obrazie Makowskiego szewc jest postacią pierwszoplanową,
D. w miniaturze szewc jest postacią pierwszoplanową.
Odp. C.
Na obrazie Makowskiego rzemieślnik został ukazany na pierwszym planie. Dzięki temu nasza uwaga skupia się przede wszystkim na nim, gdyż to on jest głównym bohaterem.
3. Pytanie o styl, w jakim został namalowany Szewc.
Jaki kierunek w malarstwie reprezentuje obraz Szewc?
A. Impresjonizm – oddanie nastroju i subiektywnych wrażeń.
B. Abstrakcjonizm – zupełny brak związku z rzeczywistością.
C. Nadrealizm – oddanie fantastycznych wyobrażeń i wizji.
D. Kubizm – sprowadzenie kształtów do form geometrycznych.
Odp. D.
Korzystając z opisu załączonych definicji, a nie z wiedzy na temat sztuki, ktoś mógłby powiedzieć, że to impresjonistyczny obraz – malarz subiektywnie przedstawił sytuację. Jednak forma, w jakiej ukazał szewca w pracowni, każe nam stwierdzić, iż jest to kubizm (budowanie z brył, geometryzacja, surowość formy).