Maria Kuncewiczowa (1895-1989)
Urodziła się w Samarze jako Maria Szczepańska. Studiowała filologię francuską w Nancy, filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Warszawskim, śpiew w konserwatoriach warszawskim i paryskim. Jako literatka zadebiutowała w 1918 roku w piśmie Pro arte et studio. Wyszła za mąż za Jerzego Kuncewicza – prawnika, dramaturga i filozofa, współpracownika Witosa. W 1938 roku otrzymała Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. Po wybuchu wojny w 1939 roku Maria Kuncewiczowa przedostała się do Paryża; w latach 1940 – 1955 mieszkała w Wielkiej Brytanii, prowadząc w Londynie polski oddział Pen Clubu. Od 1956 mieszkała w USA, gdzie wykładała literaturę polską w Chicago (m.in. wykładowczyni języka i literatury polskiej na uniwersytecie w Chicago). Od 1962 często przyjeżdżała do Polski. W 1968 wróciła do kraju na stałe. Mieszkała do śmierci w Kazimierzu Dolnym w willi Pod Wiewiórką znaną dziś jako Kuncewiczówka. Została pochowana we wspólnym grobie z mężem na cmentarzu parafialnym w Kazimierzu. Właśnie w Kazimierzu, w dawnym domu pisarki, mieści się jej muzeum.
Maria Kuncewiczowa jest jedną z czołowych przedstawicielek psychologiczno-obyczajowego nurtu we współczesnej prozie polskiej. Powieść Cudzoziemka to sugestywny portret kobiety zawiedzionej w uczuciach i ambicjach życiowych, z elementami psychoanalitycznej interpretacji osobowości. Zmowa nieobecnych (1946 – 1950, wyd. krajowe 1957), Leśnik (1952, wyd. krajowe 1957), Tristan 1946 (1967), pierwsza polska powieść radiowa Dni powszednie państwa Kowalskich (1938); zbiory opowiadań, m.in. Dwa księżyce (1933, ekranizacja 1993, reż. Andrzej Barański) – pełen dyskretnego liryzmu reportaż z życia Kazimierza nad Wisłą lat 30., W domu i w Polsce (1939); szkice literackie (m.in. o Stanisławie Przybyszewskim Fantasia alla polacca 1979) i wspomnieniowe Dyliżans warszawski (1935), Fantomy (1971), Natura (1975), szkice z podróży Don Kichote i niańki (1965), Przeźrocza (1985); dziennik z czasów wojny Klucze (1943, wyd. krajowe 1948). W 1974 roku, w uznaniu dorobku artystycznego, Maria Kuncewiczowa otrzymała nagrodę państwową I stopnia.
Zobacz:
Cudzoziemka – Maria Kuncewiczowa