Biblijna koncepcja Boga i człowieka

Dla wielu kultur, nie tylko hebrajskiej i chrześcijańskiej, Biblia stała się źródłem wielu ważnych prawd dotyczących Boga, człowieka i prowadzonego przez wieki dialogu Stwórcy z ludźmi. Zarówno Nowy Testament, jak i Stary Testament to wielkie księgi o ludzkości, jej namiętnościach, słabościach, wierze, zwątpieniu i sile – złożoności ludzkiej natury. Mówią o ludzkich lękach, marzeniach, nadziejach. Stawiają pytania zawsze aktualne, dotyczące Boga, człowieczeństwa, życia, śmierci, ludzkich potrzeb duchowych i materialnych. Ilustrują je raz w sposób prosty, innym razem niedosłownie, symbolicznie.

Przez chrześcijan Stary Testament jest w całości odczytywany jako zapowiedź tego, co ma miejsce w Nowym Testamencie – przyjścia Mesjasza i dzieła zbawienia ludzkości. Stary Testament rysuje jednak obraz Stwórcy i człowieka nieco odmienny od tego, który znajdujemy w Nowym Testamencie. Obie wizje wzajemnie się uzupełniają, dając obraz całościowy. W ten sposób Biblia staje się zapisem archetypów, czyli pierwowzorów, prototypów ludzkich zachowań, działań, odzwierciedlających powszechne myśli, potrzeby człowieka, spotykane zawsze, we wszystkich kulturach. A zatem pomimo upływu czasu i niezależnie od tego, gdzie mieszkamy, często możemy się utożsamiać z bohaterami Biblii.

Biblijna koncepcja Boga i człowieka w Starym Testamencie

Obraz Boga

Stwórca, Jahwe, nie ma początku ani końca.
Jest wieczny, potężny, wszechmocny, wszechwiedzący.
Jest miłością, dobrocią i sprawiedliwością.
W chwili wygnania człowieka z raju Bóg obiecuje mu zbawienie i konsekwentnie prowadzi go ku zbawieniu, którego wypełnieniem jest nowotestamentowa ofiara Chrystusa.
Jest surowym, ale sprawiedliwym Sędzią, który za dobre wynagradza, a za złe karze: skazuje na wygnanie Adama i Ewę, których kochał; karze Kaina, karze potopem niewiernych i złych ludzi; burzy wieżę Babel; karze Izraelitów, kiedy są Mu nieposłuszni.
Opiekuje się wybranym przez siebie narodem, Izraelem, i, pomimo częstego nieposłuszeństwa ludzi, spełnia wszystkie dane mu obietnice.
Jest cierpliwy i swój krnąbrny naród uczy wierności i wiary.
Zawsze nagradza ludzi wiernych mu, posłusznych i sprawiedliwych, jak Noe, Lot, Abraham, Dawid, Józef, Jakub, Mojżesz, Hiob.
Zawiera przymierze z Izraelem na górze Synaj: daje mu dekalog i inne przepisy dotyczące każdej dziedziny życia ludu Bożego, staje się opiekunem Narodu Wybranego i wprowadza go do Ziemi Obiecanej.
By pocieszać swój lud, dawać mu nadzieję, powołuje proroków, którzy przepowiadają przyszłość i potwierdzają Boży plan wobec narodu wybranego, czyli Izraela.
Nigdy nie opuszcza Izraela, nawet wówczas, gdy ten działa wbrew Jego rozkazom

Obraz człowieka

Został stworzony przez Boga na Jego obraz i podobieństwo.
Bóg uczynił go „koroną stworzenia”, panem ziemi i tego, co się na niej znajduje, nakazując mu, by czynił ją sobie poddaną.
Bóg obdarzył go wolną wolą, możliwością samodzielnego decydowania o sobie i swoim życiu, w efekcie czego człowiek musi ponosić konsekwencje swoich czynów.
Grzeszny – popełnia grzech i w związku z tym traci możliwość przebywania razem z Bogiem i oglądania Go twarzą w twarz. Odtąd grzech i bunt zostają wpisane w jego naturę (czyn Kaina; historia wieży Babel; dzieje Sodomy i Gomory, Babilonu; potop; niewierności Izraelitów).
Wierni Bogu, jak Abraham, Salomon, Dawid, Hiob, są przez Niego nagradzani – i stają się symbolami wiary, posłuszeństwa i sprawiedliwości.
Człowiek jest ułomny, słaby, wątpi, jak Mojżesz, który ostatecznie nie wszedł do Ziemi Obiecanej; Hiob, który myśli, że Bóg go opuścił; Dawid, błagający Boga o wybawienie go od prześladujących nieprzyjaciół.
Szczególnymi ludźmi są prorocy, wybrani przez Boga do głoszenia Jego prawd, bezpośredniego przekazywania Bożych słów narodowi wybranemu: Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel, Daniel.
Członek Narodu Wybranego ma postępować według dekalogu i żyć zgodnie z pozostałymi przykazaniami opisanymi w Księdze Wyjścia.
Księga Koheleta pokazuje, że poza wiarą w Boga, kroczeniem jego drogami, wszystko jest marnością.
Człowiek został stworzony jako istota mająca potrzebę dawania i otrzymywania miłości. Stwórca zapowiada to już w Księdze Rodzaju, stwarzając go, a miłość zmysłową pięknie opisuje Pieśń nad Pieśniami.

Biblijna koncepcja Boga i człowieka w Nowym Testamencie

Obraz Boga

Przede wszystkim objawia się przez swojego Syna, Jezusa, który przyjmuje ludzką postać, by dokonać dzieła zbawienia świata, odkupienia ludzkich grzechów.
Jest jeden, ale obecny w Trzech Osobach: jako Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty – to jedna z tajemnic wiary.
Jezus przychodzi, aby, jak mówi, wypełnić prawo. Oznacza to, że nie unieważnia dekalogu, lecz każe wypełniać dotychczas obowiązujące przykazania z miłości. Daje ludziom Przykazanie Miłości: „Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą” i „Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego” (o miłości chrześcijańskiej mówi m.in. Hymn o miłości z 1 listu do Koryntian świętego Pawła).
Chrystus swoim życiem daje człowiekowi przykład bezinteresownego poświęcenia się za innych i dla innych, życia z miłości i dla miłości (Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie; obrona jawnogrzesznicy).
Chrystus jest miłosierny, ale sprawiedliwy (wypędza handlarzy ze świątyni, obłudnych faryzeuszy przyrównuje do pobielanych grob).
Jest wcieleniem i obrońcą prawdy i swoim życiem daje przykład, że należy jej bronić bez względu na okoliczności (rozmowy Jezusa z faryzeuszami, przesłuchanie przed sanhedrynem, rozmowa z Piłatem).
Pokazuje, że Bóg kocha wszystkich ludzi, a tych, którzy zbłądzili, zeszli z drogi przykazań Bożych, zawsze chętnie ponownie przyjmie, nadal ich kocha i chroni, jest z nimi (Przypowieść o synu marnotrawnym, Przypowieść o zagubionej owcy).
Czyni cuda, by objawić swą moc i sprawiedliwość (pierwszy cud w Kanie Galilejskiej: przemiana wody w dobre wino; rozmnożenie pięciu chlebów i dwóch ryb; wskrzeszenie Łazarza).
Tym, którzy Mu służą i głoszą Dobrą Nowinę, daje moc Ducha Świętego, mówienia językami, czynienia cudów w Jego imieniu.
Syn Boży cierpi jak ówcześni złoczyńcy na krzyżu, umiera i zmartwychwstaje trzeciego dnia po śmierci – by dokonać dzieła zbawienia świata.

Obraz człowieka

W postaci człowieka objawia się Bóg, który cierpi jak my, doznaje upokorzenia, jest kuszony przez szatana, przeżywa ludzki lęk.
Grzeszny, ale zbawiony przez Syna Bożego.
Mający żyć wiarą i ufać Bogu, nauce Chrystusa.
Dobry, sprawiedliwy, pokorny jak Jan Chrzciciel czy Maryja; żyje wiarą w Bożą moc i sprawiedliwość, w Boże obietnice jak apostołowie po zesłaniu Ducha Świętego, pierwsi chrześcijanie (Dzieje Apostolskie, Listy apostolskie).
Bywa także słaby i niewierny jak Judasz, Piotr, Tomasz.
Nawraca się i uznaje własne grzechy jak Maria Magdalena czy Paweł z Tarsu.
Chrześcijanin – sól ziemi, jak nazywa go Jezus – winien żyć według Jego nauki, szerzyć ideę miłości, miłosierdzia, wybaczania, sprawiedliwości.
Oddaje życie za wiarę, naukę Chrystusa i głoszenie prawdy (Dzieje Apostolskie, Listy apostolskie).
Wypełniający Boże przykazania.
Sensem ludzkiego życia jest miłość.