Rozważ problem obecności archetypów i toposów w komiksie i funkcje, jakie w tym gatunku pełnią wspomniane elementy. Odwołaj się do odpowiednich przykładów.

Strategie wstępu

  • Co to jest komiks?
    To typ publikacji rozrywkowej, historyjka obrazkowa (definicja słownikowa).
  • Czym się charakteryzuje?
    Obrazki opatrzone są tekstem, stanowi on dialog, niekiedy krótki komentarz, najczęściej o charakterze sensacyjnym.
  • Jakie pełni funkcje?
    Rozrywkowe, ale i dydaktyczne, czasem satyryczne, demaskatorskie.

 

Strategie rozwinięcia

  • Przykłady i podział komiksów – Tytus, Romek i A’Tomek, Batman, Spiderman, Dragon Ball. Podziałów może być wiele, np. komiksy kultowe, sensacyjne, przygodowe, propagandowe, np. Hans Kloss alias J-23 lub Jan Żbik – pracownik Milicji Obywatelskiej albo przeróbki dzieł literackich. Inny podział dotyczy cech rysunkowych, kreski, stylu. To komiksy typu MANGA np. Dragon Ball lub ANIME np. Spiderman.
  • Krytyczne opinie na temat komiksów, spowodowane ich powierzchowną oceną. Zarzuca się np. komiksowi Dragon Ball kult agresji, nie dostrzegając poświęcenia jego pozytywnych bohaterów przeciwstawiających się złu.
  • Bogactwo tradycyjnych wątków i archetypów – przykłady potwierdzające obecność archetypów i toposów literackich. Spiderman przypomina Prometeusza, Thorgal – Odyseusza. Komiksy pokazują ich losy i odwołują się do analogicznych sytuacji. Spiderman – student i fotograf – rezygnuje z życia osobistego, aby pomagać innym, gdy zachodzi taka potrzeba.
  • Analiza przykładowych komiksów – potwierdzenie obecności znanych archetypów i toposów literackich. Funkcje archetypów i toposów – rozrywkowa, etyczna, dydaktyczna, opiniotwórcza. Ludzka tęsknota do starożytnych herosów. Moda powraca. Atrakcją są nowe ujęcia.

 

Strategie zakończenia

Rehabilitacja komiksów. Dobre komiksy rozwijają wyobraźnię, odwołują się do poczucia humoru, nawiązują do pozytywnych postaw etycznych, są celną syntezą przedstawionej rzeczywistości. Zniecierpliwionemu współczesnemu czytelnikowi pozwalają dokonać szybkich jednoznacznych wyborów. Stanowią przeciwwagę patosu, są znakiem czasu i nieokiełznanej fantazji. Niosą także uniwersalne wartości.

 

Pytania do dyskusji

Czy są według Ciebie takie utwory literackie, które nie powinny być prezentowane w wersji komiksowej i dlaczego?

Proponowana odpowiedź
Nie poddają się konwencji komiksu utwory spełniające funkcje sakralne. Nikt przecież nie będzie stosował podczas liturgii Biblii w jej komiksowym ujęciu. Także utwory oparte na psychoanalizie, zwłaszcza monodramy, nie są wdzięcznym materiałem do tworzenia ich komiksowej wersji. Podobne obiekcje można mieć w przypadku utworów o głębszych treściach, których sens jest złożony i wyrażony za pomocą alegorii czy symbolu. Komiksy pozwalają zrozumieć utwór w znacznie uproszczony sposób, dlatego też nie są użyteczne względem poezji.

Jakie negatywne funkcje komiksu zauważasz i jak należałoby im przeciw­działać?

Proponowana odpowiedź
Podstawowa funkcja komiksu to rozrywka, także skrótowe przedstawienie problemu i ułatwienie interpretacji utworu. Dobrze jest, jeżeli komiks pozwala jednak na pewną wieloznaczność interpretacji i posługuje się grą słów czy odwołuje się poprzez cytaty do głębszych myśli i sentencji. Nie powinien stanowić cyklu kolorowych jednoznacznych obrazków, w dodatku jeszcze podpisanych banalnymi hasłami. Nawet zabawne rysunki mogą przecież skłaniać do refleksji i zawierać jasne i mądre przesłanie. Przykład: komiksowa Balladyna może być horrorem, ale może też w humorystyczny sposób przestrzegać przed przemocą.

 

Bibliografia

• Homer, Iliada
• Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian
• Grzegorz Rosiński, Jean van Hamme, Thorgal
• Tom de Falco, Bill Sienkiewicz, Spiderman