Zaprezentuj wybrane pokolenia literackie i ich ideologie. Czy zawsze manifestacji poglądów towarzyszył spór?
Literatura:
• Kazimierz Brodziński – O klasyczności i romantyczności…
• Adam Mickiewicz – Oda do młodości
• Aleksander Świętochowski – My i wy
• Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Koniec wieku
• Stanisław Przybyszewski – Confiteor
• Krzysztof Kamil Baczyński – wiersze
Ramowy plan wypowiedzi:
Problem:
Zadaniem tej pracy jest przedstawienie kilku ważnych pokoleń literackich w Polsce, ukazanie ich ideologii i pewnego porównania dziejów. W historii naszej zaistniały pokolenia, które odegrały niebagatelną rolę w ukształtowaniu literatury i kultury polskiej.
Kolejność argumentów:
- Spór romantyków z klasykami – modelowy przykład sporu pokoleniowego rozgrywającego się w obszarze literatury. Omówienie na przykładzie Brodzińskiego i Ody do młodości.
- Pozytywiści kontra starzy – ideały pozytywistyczne. Przywołanie dzieła Świętochowskiego.
- Ideologia modernistów – z odwołaniem do wiersza Przerwy-Tetmajera i dzieła Przybyszewskiego.
- Specyficzna sytuacja Kolumbów – ich pokoleniowość i odzwierciedlenie w twórczości.
Wnioski:
Dzieje najbardziej wyrazistych pokoleń polskich ukazują pewną powtarzalność sporów pokoleniowych. Element buntu – czy to wobec tradycji, konwencji, czy zastanej rzeczywistości towarzyszy im zawsze. Ale nie zawsze jest to spór ideowy, czasem pokolenie łączy wspólne przeżycie dziejowe. Przykładem odmiennych uwarunkowań i dziejów są losy pokolenia Kolumbów.
Ujmij w pracy
Pokolenia
Kilka pokoleń młodych ludzi stanęło wobec szczególnie trudnych wyborów moralnych. Ich młodość określiła historia. Literatura zapisała ich postawy i dylematy. Na pewno można przywołać:
- pokolenie romantyków, powstańców, tyrteuszy XIX wieku (obraz młodzieży znajdziemy np. w Dziadach części III Adama Mickiewicza);
- pokolenie młodych pozytywistów (ich program najlepiej oddaje publicystyka i nowelistyka II połowy XIX wieku);
- pokolenie dekadentów – oryginalna wersja młodości opanowanej przez splin, bierność, niechęć do życia i poczucie schyłkowości istnienia; źródło: choćby poezja Baudelaire’a, Tetmajera, Kasprowicza;
- pokolenie tyrteuszy apokalipsy spełnionej, czyli powstańców XX wieku, bohaterów powstania warszawskiego, zwanych Kolumbami;
- pokolenie zarażonych wojną – młodzieży, której młodość przypadła na czasy powojenne; obraz taki zawiera powieść Jerzego Andrzejewskiego pt. Popiół i diament;
- pokolenie pryszczatych – czyli zdeklarowanych aktywistów nowego ustroju, działaczy lat powojennych (powieść socrealistyczna, filmy, np. Dom itp.).
Zobacz: