Scharakteryzuj Cezarego Barykę. Czy w jego postawie znalazłbyś cechy młodzieży z Twojego pokolenia, czy też jest od niej całkowicie różny?
Zastanawiając się nad tym tematem, szczególnie przemyśl jego drugą część. To od niej w dużej mierze będzie zależała wartość Twojej pracy. Wypisz na kartce cechy charakteru Cezarego i zastanów się, czy dostrzegasz je u siebie lub swoich kolegów, a także bohaterów współczesnych filmów i książek. W ten sposób stworzysz naprawdę dobre wypracowanie.
Kim jest Cezary Baryka?
Nazwisko Baryka jest rzadkim, ale bez wątpienia polskim nazwiskiem. Przypomnij więc, jak to się stało, że Cezary Baryka, Polak, przyszedł na świat nie na przykład w Warszawie, lecz w głębi Rosji, w Baku.
Pokaż, że dorastający Cezary zachowuje się tak samo jak wszyscy ludzie w jego wieku: jest buntowniczy, krnąbrny, pragnie iść własną drogą.
Jaką fascynację przeżywa?
- Czternastoletni Cezary wkracza w trudny okres i ostentacyjnie zaczyna manifestować własne ja. Jest zbuntowany, jak to zazwyczaj bywa u progu dorosłości: przestaje się uczyć, kłóci się z nauczycielami, a nawet – bije dyrektora gimnazjum. Za ten czyn zostaje usunięty ze szkoły, ale nie przywiązuje do tej kary nadmiernej wagi. Oto wybucha rewolucja i Cezary jest całkowicie pochłonięty nowym ruchem.
- Cezary wierzy, że rewolucja zbuduje nowy, sprawiedliwy świat. Z zaangażowaniem chodzi na wiece, słucha haseł, które rozpalają jego duszę do tego stopnia, że z własnej woli zdradza działaczom rewolucyjnym miejsce, w którym rodzice ukryli kasetkę z kosztownościami. Trudno o bardziej wyrazisty przykład młodzieńczego idealizmu i bezinteresowności!
Napisz o młodzieńczej wrażliwości Cezarego i jego spostrzegawczości, które przyczyniły się do rozczarowania rewolucją.
Dlaczego się rozczarowuje?
Młodzi ludzie – tak ci sprzed stu lat (epoka Cezarego Baryki), jak i z mojego pokolenia – są bardzo wrażliwi. Boli każda niesprawiedliwość, krzywda i zło – nie tylko to, które wyrządzono bezpośrednio nam.
Kielich goryczy przepełnia się, gdy Cezary staje się świadkiem podsyconych przez rewolucję zamieszek etnicznych między Tatarami a Ormianami. Ginie niewyobrażalny ogrom ludzi, a bohater zostaje zmuszony do pracy przy grzebaniu zwłok. Zaczyna nienawidzić rewolucji – tak, jak my nienawidzimy terroryzmu czy niesprawiedliwych, niepotrzebnych zwykłym ludziom wojen.
W jaki sposób poszukuje własnej drogi?
W młodym człowieku trudno jest zabić ciekawość świata. Kiedy do Baku powraca ojciec Cezarego i odrywa go od makabrycznego zajęcia, chłopak szybko podnosi się wewnętrznie. Jest gotowy do poszukiwania własnej życiowej drogi i wartości, którym będzie mógł w pełni zaufać.
Czy nie tacy właśnie jesteśmy, gdy niemal automatycznie podnosimy się po cierpieniach i klęskach, których nie brakuje w żadnym ludzkim życiu?
Czarek ulega namowom ojca i wyrusza z nim do Polski – kraju, którego nie zna i który do tej pory był dla niego tylko ojczyzną rodziców.
Opowiedz, w jaki sposób po przybyciu do Polski Cezary poznaje ojczyznę – zwróć uwagę, jakie jego cechy charakteru się przy tym ujawniają. Zastanów się, czy gdyby doświadczenia Czarka stały się udziałem kogoś z Twojego pokolenia, przyjmowałby je podobnie.
W jaki sposób uczy się Polski?
Cezary próbuje poradzić sobie w nieznanym kraju. Po udziale w wojnie polsko-bolszewickiej przebywa w majątku ziemiańskim Nawłoci i należą‑cym do rodziny Wielosławskich folwarku Chłodek – poznaje dwa bieguny życia: dostatek, wręcz zbytek, którym otacza się szlachta, i nędzną egzystencję biedaków. Dla wrażliwego, młodego człowieka szokiem jest masowość, z jaką na przednówku umierają dzieci komorników i bezwzględne okrucieństwo chłopów, którzy – zmuszeni do liczenia się z każdą kromką chleba – szukają jak najszybszej śmierci dla starych, chorych, niemogących już pracować ludzi.
W myśleniu Cezarego dużo jest naiwności i utopijności, ale młodzi wszystkich epok jednakowo chcą walczyć z wiatrakami. Cezary Baryka jest taki sam jak oni, taki sam jak my.
„Walka o duszę” Cezarego
Czy Cezary zobojętnieje na ludzkie cierpienie? Wszystko wskazuje na to, że nie – młodzieńcza wrażliwość chyba na zawsze pozostanie jego cechą. Możemy się o tym przekonać, gdy przyjrzymy się jego losom po wyjeździe od Wielosławskich do Warszawy.
Przeraża go nędza miejskiego proletariatu, wstrząsają nim informacje o politycznym terrorze i więzieniach przepełnionych aresztowanymi za nieprawomyślne poglądy. Te szczegóły poznaje za pośrednictwem komunisty – Lulka. Ale zarówno jemu, jak i demokratycznemu reformatorowi, Gajowcowi, nie udaje się pozyskać Baryki dla swoich programów. Doświadczenie z rewolucją podziałało na Cezarego jak szczepionka: nie ufa ładnym słowom, hasłom, wierzy tylko swoim intencjom i sobie samemu. Właśnie dlatego, chociaż przyłącza się do zorganizowanej przez komunistów robotniczej manifestacji, w pewnej chwili odłącza się od grupy i sam próbuje zmierzyć się z kordonem policji. Nie chce podpisywać się pod niczyim programem, ale nie zależy mu też, by grupa stała się dla niego schronieniem, chce samodzielnie brać odpowiedzialność za własne czyny.
Podsumuj pracę i wypunktuj cechy, które widzisz i u Cezarego, i w pokoleniu współczesnej młodzieży.
Wnioski
Cezary Baryka jest typowym młodym człowiekiem. Ma wiele z cech, które są charakterystyczne dla jego wieku. Z pokoleniem współczesnych nastolatków łączy go:
- buntowniczość, brak pokory i uległości wobec autorytetów (szkoła, matka), samowolność;
- łatwe uleganie ideowym fascynacjom, głęboka wiara w idee;
- szczerość i bezinteresowność;
- ogromna wrażliwość – nie tylko na własną krzywdę, poczucie sprawiedliwości.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/matura/c406-nauka-o-jezyku-2/przedwiosnie-na-maturze-2
Przedstaw przebieg wydarzeń w kolejnych częściach powieści Przedwiośnie
Przedwiośnie jako powieść społeczna i powieść o dojrzewaniu.
Przedstaw Przedwiośnie Stefana Żeromskiego jako powieść polityczną i społeczną.