Fircyk – przedstaw jego krótką charakterystykę.
Franciszek Zabłocki oparł swój utwór (Fircyk w zalotach) na komedii francuskiego komediopisarza, ale nie był to dokładny przekład. Zachował on tylko kompozycję dzieła oraz intrygę. Zmienił miejsce akcji – z Francji przeniósł ją do podwarszawskiej wsi, wprowadził polskie realia i obyczaje, nadał bohaterom swojskie imiona i tytuły.
Typ bohatera
Tekst Zabłockiego przedstawia charakterystyczny dla epoki typ bohatera, którego określano mianem fircyka, fraczka, trzpiota, kawalera modnego. Jakie są jego cechy?
U jednych autorów: Krasickiego, Naruszewicza czy Bohomolca to osoba, która bezmyślnie naśladuje obce wzory, a odrzuca własną tradycję. U Zabłockiego to inteligentny, wykształcony i obyty towarzysko młodzian z wyszukanymi manierami, ale i mający pewne wady.
Zwróć uwagę!
Ten typ bohatera pojawia się nie tylko w polskiej literaturze. Stąd wynika też różnorodność tego typu. Tak jak różnie skonstruowana jest postać fircyka u różnych autorów, tak i wiele jest źródeł, z których można wywodzić sam termin:
• od firka – drobnej monety lub w przenośnym znaczeniu kogoś mało wartościowego
• od czes. frć – żart
• od niem. Fürst – książę czy od furwitzig – dworny
• od rumuńskiego firtigâu – człek niespokojny
Zabłocki z potocznego pojęcia określającego młodego lekkoducha czyni imię bohatera swojej komedii. Zabieg ten czyni z bohatera postać znaczącą – czytelnik wie, że powinien na niego zwrócić szczególną uwagę.
Zabłocki rehabilituje ten typ bohatera – przedstawia go jako inteligentnego i kulturalnego światowca, a jednocześnie dobrego obywatela. Również inne postaci z komedii nie są kontrastowo zestawione z fircykiem – to ludzie z krwi i kości, mają swoje zalety i wady. Aryst to człowiek poczciwy, ale karciarz; Klarysa – miła, ale niezbyt rezolutna; Światak i Pustak nie stronią od dziewcząt i wina. Wszystko to powoduje, że postrzegamy bohaterów jako bardziej wiarygodnych, wręcz obdarzamy ich sympatią.
Język bohatera
- prostota i swojskość
- barwność i żywość
- zindywidualizowanie
- wyrażenia idiomatyczne i powiedzonka typowe dla epoki
- elementy poetyki barokowej (koncept, inwersja), potoczne zwroty (w zestawieniu z sytuacjami, w których znajdują się bohaterowie oraz ich postawami dają efekty komiczne)
Zobacz: