Jakie wzruszenia i podobieństwa do dzisiejszych czasów może odnaleźć współczesny młody człowiek w utworach wczesnego romantyzmu?

Uwaga! Ograniczenie! Mamy pisać tylko o tekstach wczesnego romantyzmu!

Ważne sformułowania

bogate życie wewnętrzne bohaterów,
skomplikowana psychika
świat uczuć,
miłość jako wartość najwyższa
nonkonformizm
indywidualizm.
skłonność do autorefleksji,
zainteresowanie metafizyką.

Jaką wybrać formę?

Rozprawka czy esej? A może jeszcze inna forma utworu?

Rozprawka zmusza do uporządkowania materiału, do postawienia wyraźnej tezy. (Budzi nowe wzruszenia? Jakie?)
Esej pozwala na swobodne rozważanie problemu, pozbawioną rygorów kompozycję, wykorzystywanie różnych odmian języka. Wymaga jednocześnie ciekawych wniosków, twórczego podejścia do problemu, erudycji.

Zwróć uwagę:
Nie opisujemy każdego bohatera z osobna, ale stawiamy obok Giaura, Wertera czy Fausta i rozpatrujemy, jak wyglądałby czy działał w naszych czasach. To nadaje pracy pewną lekkość stylu. A nawiązanie do Boya-Żeleńskiego podnosi poziom i świadczy o piszącym.

Jak zacząć?

Może od cytatu? Znana jest wypowiedź Anatola France’a, często przywoływana przy takich tematach (patrz niżej). Albo zwyczajnie – od refleksji nad tematem, deklaracji, czy rzeczywiście współcześni mogą znaleźć coś wzruszającego w romantyzmie.

Przykład – wstęp I:

„Rozumieć dzieło to stwarzać je w sobie na nowo. Każde pokolenie szuka nowych wzruszeń w dziełach starych mistrzów”. Według Anatola France’a od nas zależy, co odnajdziemy w minionych księgach. Zgadzam się z tym – tylko odczytanie przez potomnych na swój sposób i dla siebie ocala dzieło…

Przykład – wstęp I:

Czy współczesny młody człowiek różni się całkowicie od tego z końca XVIII czy początku XIX w.? Śmiem twierdzić, że nie tak bardzo, i dlatego „dzieła starych mistrzów” są w stanie nas poruszyć. By zrozumieć dzieło, trzeba je odnieść do własnego życia, „stworzyć je w sobie na nowo”. To niekoniecznie trudne – wśród problemów opisywanych przez Byrona czy Goethego niektóre zachowały szczególną aktualność.

Co w rozwinięciu?

Jest co pisać! Najpierw pomyśl i stwierdź, czy założenia młodych romantyków faktycznie do Ciebie przemawiają, czy są Ci obce. Generalnie namawiamy do szukania podobieństw i pracy potwierdzającej temat. Nawet jeśli nie lubisz epoki, nigdy nie jest tak, że nic Ci nie pasuje. Zawsze też można wskazać to, co wzrusza nas jeszcze dziś – i to, co już nie wzrusza. Potem ustal, jak to ułożyć. Czy według znanych Ci lektur? Czy według bohaterów? Najlepiej – według zagadnień, pojęć, które były dla epoki typowe. Przy każdej lekturze sprawdzisz – wzrusza czy nie wzrusza? Jakie to pojęcia? Miłość, bunt, poczucie indywidualności i wyobcowania, poszukiwanie sensu życia…

Przykłady sformułowań:

Miłość

Romantyczna miłość to wyjątkowe uczucie – nagłe, silne, prowadzące do duchowych cierpień, samobójstwa (Werter) czy zbrodni (Giaur). Czy miłość początku XXI w. jest już inna? Nawet jeśli się do tego nie przyznajemy, wielu z nas tęskni za takim uczuciem, o jakim mówi Giaur. Moda na samobójstwa z miłości na szczęście przeminęła wraz z czasami Wertera, ale to nie znaczy, że one wcale się nie zdarzają. Niebieski frak z żółtą kamizelką został zastąpiony dziś przez dżinsy, ale sposób przeżywania miłości nie zmienił się aż tak bardzo. A może współczesny Werter trafiłby do psychologa, który leczyłby go z „toksycznej miłości”? Może współczesna Lotta odważyłaby się wybrać tego, który był jej duchowo bliższy? Pewnie listy zastąpiliby SMS-ami!

Bunt

To kolejna z cech typowych dla młodego człowieka każdych czasów. Na wiele sposobów świat próbuje niszczyć szczęście jednostki – przez ograniczające ją prawa, konwenanse, podziały społeczne. Dzisiaj są one inne niż 200 lat temu, ale nie zniknęły. Współczesny Giaur byłby może zbuntowanym punkiem. Biednego Wertera wyproszono by dziś z przyjęcia dla biznesmenów. Według Boya-Żeleńskiego przyczyną załamania tego bohatera było właśnie upokorzenie przez arystokratów. Giaur z powieści poetyckiej Byrona buntuje się – zabija Hassana, odrzuca świat, zamykając się w klasztorze. W utworze Goethego widzimy poddanie się, samobójstwo. Współczesny młody człowiek też musi się jakoś określić wobec świata.
nadwrażliwość i samotność

Każdy z romantycznych bohaterów przeżywa wewnętrzny niepokój, żaden z nich nie potrafi porozumieć się z innymi ludźmi. Werter wycofuje się, mówi: „Wracam w siebie i znajduję świat”. Ucieka w bliskość z przyrodą, w sztukę. Pisze listy do jedynego przyjaciela. Giaur czeka na śmierć w klasztorze, nie widząc sensu życia bez ukochanej Leili. Wypalony wewnętrznie, nie szuka żadnej pomocy. Tragiczną historię swojej miłości i zemsty decyduje się opowiedzieć dopiero na łożu śmierci. Nieustanną aktywność przejawia jedynie bohater dramatu Goethego – Faust, owładnięty żądzą poznania tajemnic świata. Ale on również dochodzi do rozpaczy, gdy uświadamia sobie, jak ograniczone są możliwości poznawcze człowieka. Czy tacy bohaterowie poruszają i dzisiaj? Poczucie osamotnienia współczesnego człowieka może być podobne, choć to częściej „samotność w tłumie”. Może dziś mniej eksponujemy emocje, ale to nie znaczy, że się ich wyzbyliśmy.

nadwrażliwość i samotność

Sens życia

Gdzie go szukać? Czy w miłości, jak głosi Giaur? A może w poszukiwaniu prawdy? Prowadzone przez Fausta wieloletnie studia naukowe miały go przybliżyć do tajemnic świata. Po zawarciu paktu z Mefistofelesem cudownie odmłodzony bohater ulega ziemskim rozkoszom. I to marzenie o wiecznej młodości, i to pragnienie użycia znajdziemy także dziś – może nawet w większym stopniu niż kiedykolwiek wcześniej. Losy Fausta mogą być ostrzeżeniem – nie tędy droga do szczęścia. Dopiero działalność dla dobra ogółu przyniosła je bohaterowi dramatu Goethego.

Jak zakończyć?

Podsumowaniem swoich rozważań, jasną odpowiedzią na pytanie zadane w temacie. Co wyszło z naszych rozważań? Że choć czasy inne i zmieniły się obyczaje – pozostało wiele podobieństw. Więc może tak:

Przykład – zakończenie:

Jak zatem odpowiem na pytanie postawione w temacie? Że podobieństw między nami a młodymi romantykami jest zadziwiająco dużo! Jesteśmy niemal tacy sami, choć w dżinsach, choć z komórkami w ręku… I nawet jeśli literatura romantyków, jak rzekł Gombrowicz, „nie zachwyca”, to wzruszać może…

Zobacz:

https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-romantyzmu/preromantyzm-scharakteryzuj-zjawisko

https://aleklasa.pl/liceum/c334-testy-w-liceum/test-wiedzy-romantyzmu-cz-1