Przykłady:
- Holden Caufield (bohater Buszującego w zbożu)
- Józio z Ferdydurke
- Marcin Borowicz
- Kordian
- Bohater Malowanego ptaka
- Cezary Baryka
- Kolumbowie
- Kandyd
- Oskar Matzerath
- Piotruś Pan
- Mikołaj Doświadczyński
- Żołnierze z Na Zachodzie bez zmian
Sformułowania tematów:
Młodość ma to do siebie, że odrzuca, neguje, buntuje się. Co proponuje w zamian? Odwołując się do literatury, potwierdź prawdziwość myśli.
Kim są bohaterowie dojrzewający?
Młodzi ludzie, których obserwujemy podczas nabywania przez nich życiowego doświadczenia, dojrzewania do dorosłości. Podzielmy ich na trzy kategorie.
- Pierwsza: dorastający zwyczajnie, w realiach swojego świata. Czasem obrazem ich dojrzewania jest podróż: prawdziwa albo metaforyczna, jak w przypadku Józia z Ferdydurke.
W życiu Józia, jak i Holdena (Buszujący w zbożu) istotną rolę odgrywa szkoła, element edukacji, jako ważny, pojawia się w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach Krasickiego.
Jest to zatem dorastanie klasyczne, zawierające to, co przypisane młodym ludziom: poznanie, edukacja, sprawdzanie na własnej skórze, dochodzenie do prawd o świecie, bunt.
- Druga kategoria to dorastanie w czasie wojny – a zatem szczególne, przyspieszone, według słów Baczyńskiego:
tak się dorasta do trumny, jakeśmy w czasie dorośli.
- Trzecia kategoria – protest przeciwko dorastaniu. Bohater, zobaczywszy świat dorosłych, nie chce być dorosłym i pozostaje na zawsze małym chłopcem. W baśniach jest to Piotruś Pan, w prozie Oskar Matzerath z Blaszanego bębenka Güntera Grassa.
Wskazówki przydatne podczas pisania:
- Trzeba obserwować proces dorastania, a nie na przykład cechy postaci, chyba że ich przemianę.
- Rzadko temat wymaga, by omówić wszystko, należy skupić się na wymaganym aspekcie, np. tylko wojenne dorastanie.
- Postacie dojrzewające to osoby poszukujące: wartości, odpowiedzi na swoje pytania, prawdy. Nie wszyscy znajdują te odpowiedzi. Na przykład Józio z Ferdydurke nie znajduje nic, co byłoby czymś innym niż Forma. Również Cezary Baryka pozostaje w finale powieści w rozterce.
- Postać poszukująca i obserwująca świat to cecha nouveau roman, nowatorskiej powieści współczesnej. Czytelnik jej poznaje świat oczami bohatera, niejako przechodzi proces dojrzewania razem z nim. Tak jest w przypadku Józia z Ferdydurke; wzmianka o nowatorstwie Gombrowicza polegającym na takim właśnie ukształtowaniu bohatera może podnieść poziom pracy.
