Przykłady:
- James Bond
- Człowiek sukcesu
- Everyman
- Superman
- Batman
Sformułowania tematów:
Przedstawiając swoją koncepcję bohatera tragicznego, Arystoteles w „Poetyce” napisał: „litość wzbudza w nas nieszczęście człowieka niewinnego, trwogę natomiast nieszczęście człowieka, który jest do nas podobny”. Czy bohaterowie tworzeni przez współczesną literaturę mogą budzić w nas „litość i trwogę”?! Odpowiedz na pytanie, omawiając teksty kultury.
Kim są bohaterowie współcześni?
Jest ich wielu i są zróżnicowani. Oprócz powyższych można by zapewne wymienić inteligenta, artystę, opozycjonistę czasów PRL, silnego człowieka Hemingwaya itd. Nie jest tak z kulturą współczesną jak np. z romantyzmem, że dominuje jeden typ psychiczny, i możemy się na nim skupić. Pewną nowością jest dwudziestowieczna odmiana człowieka-każdego – zwanego everymanem. Pojawia się w literaturze wysokiej klasy: w dramatach Becketta, u nas u Różewicza (Kartoteka) czy w prozie Konwickiego. Dlatego wart jest uwagi człowiek-reprezentant całej ludzkości, o przeciętnym wyglądzie, o popularnym nazwisku, bez cech indywidualnych. Jego losy zawsze w jakiś sposób obrazują współczesną egzystencję, choć obrazy te bywają trudne, filozoficzne. A postacie kultury popularnej to są ci bohaterowie, których obserwuje najwięcej odbiorców. Są wyrazem dzisiejszych postaw, są współczesnymi ideałami. Dlatego nad nimi też trzeba się zastanowić, gdy mowa o postaciach współczesnych.
Wskazówki przydatne podczas pisania:
- Decydując się na temat przywołany powyżej, należy przyjąć kierunek sprawdzania: czy dana postać wzbudza litość i trwogę. Mogły być to rozważania bardzo ciekawe, np. everyman wzbudza zapewne litość, ale czy trwogę? A jeśli założymy, że on to my, to chyba powinien. Z kolei idole naszych czasów nie wzbudzają wcale litości ani trwogi, raczej podziw. Czyżby nie byli bohaterami tragicznymi? Oczywiście, w rozumieniu Arystotelesa – nie. Przypominają raczej herosów, mitologiczne ideały imponujące starożytnym. Jednakże są bohaterami naszych czasów i symbolizują pewne ludzkie wyobrażenie, marzenie i wizje. Trwogę wzbudziłaby może klęska takiej postaci, ale amerykanizacja kultury żąda happy endów.
- Kontekst Arystotelesowski jest specyficzny. Bohaterowie współcześni mogą bardziej przydać się do rozważań o kulturze masowej, o współczesnych wartościach, o własnych antypatiach. Zapytaj zatem każdego z nich: czym czaruje swoją publiczność i o czym świadczy jego popularność. Zauważ, że współcześni nie wzięli się znikąd, lecz mają dalekich przodków, rycerzy i herosów lub everymana średniowiecznego. Czyżby więc czasy się zmieniły, a człowiek nie?
