Maturalne ABC

Nowa formuła egzaminu maturalnego z języka polskiego to wyzwanie dla wszystkich: i dla uczniów, i dla nauczycieli. Chociaż zapowiadana od trzech lat, dla zwykłego zjadacza chleba jej realny kształt zaczął się jawić dopiero po opublikowaniu Informatora maturalnego (www.cke.edu.pl) na początku roku szkolnego 2013/2014. W dodatku zaczął się nie tylko jawić, ale i straszyć! Jakby tego nie było dosyć, na początku roku szkolnego 2014/2015 opublikowane zostały przykładowe pytania i wzorcowe realizacje na egzamin ustny. Co autor miał na myśli? Na pewno był ambitny…

Od początku szukałam sposobu na oswojenie nowych egzaminów. Oswojony- znaczy przyjazny, taki, któremu można zaufać. Przede wszystkim szukałam rozwiązań prostych, oczywistych, co nie znaczy, że uproszczonych. Na egzamin pisemny i ustny. Razem i osobno. To oswajanie trwa. Im więcej nad tym pracuję, tym bardziej wierzę, że każdy młody człowiek sobie może z tym poradzić. Ale – „Per aspera ad astra”. Przez trudy do gwiazd.

Przede wszystkim trzeba zrozumieć, na czym ten egzamin polega, co sprawdza. Potem trzeba ćwiczyć, ćwiczyć, no i powtarzać, powtarzać. Krok po kroku, powoli, systematycznie. Tak powtarzam swoim uczniom, powoli, ale systematycznie. I trzymam za nich mocno kciuki!

Zapraszam do opracowywanych przeze mnie materiałów, które przede wszystkim będą miały wymiar praktyczny! Mam nadzieję, że pomogą one w przygotowaniu się do ustnego i pisemnego egzaminu maturalnego.

POWODZENIA!!!

Barbara Łabęcka

 

Maturalne ABC

Jeśli dokładnie przyjrzymy się zapisom w Informatorze maturalnym z języka polskiego 2015 r, to nie sposób nie zauważyć, że każdy egzamin – zarówno pisemny, jak i ustny – będzie sprawdzał umiejętności związane z tworzeniem tekstu, w którym należy samodzielnie formułować tezę i interpretacyjne wnioski. A gdy jeszcze dokładniej przeanalizujemy charakterystykę zadań egzaminacyjnych, to nie sposób oprzeć się, by sformułować pierwszy wniosek:

Wszystko sprowadza się do TEZY i ARGUMENTU.

Wszystko, czyli formy wypowiedzi, które przewidziane są na egzaminie maturalnym i ustnym, i pisemnym, czyli:

 

Matura z polskiego
Egzamin pisemny				Egzamin ustny
Poziom podstawowy		Poziom rozszerzony		wypowiedź monologowa
rozprawka problemowa	interpretacja utworu poetyckiego	wypowiedź argumentacyjna	interpretacja porównawcza

 

• Na poziomie podstawowym:
  • ROZPRAWKA PROBLEMOWA
  • INTERPRETACJA UTWORU POETYCKIEGO

• Na poziomie rozszerzonym:
  
  • WYPOWIEDŹ ARGUMENTACYJNA
  • INTERPRETACJA PORÓWNAWCZA

• Na egzaminie ustnym:
  • WYPOWIEDŹ MONOLOGOWA

Przyjrzyjmy się wybranym tematom:

ROZPRAWKA PROBLEMOWA:

1. Czy w miłości lepiej słuchać głosu rozsądku, czy też oddać się namiętności? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do podanego fragmentu Lalki, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury.
   Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.
2. Czy samotność jest zrządzeniem losu, czy też świadomym wyborem człowieka? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do podanego fragmentu opowiadania Gustawa Herlinga Grudzińskiego Wieża oraz innych tekstów kultury.
   Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

INTERPRETACJA UTWORU POETYCKIEGO:

1. Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i uzasadnij ją.
   Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

INTERPRETACJA PORÓWNAWCZA

1. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów.
   Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.

WYPOWIEDŻ ARGUMENTACYJNA:

1. Określ, jaki problem podejmuje Marian Maciejewski w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury.
   Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.
2. Określ, jaki problem podejmuje Witold Gombrowicz w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury.
   Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.

WYPOWIEDŹ MONOLOGOWA:

1. Jak w tekstach kultury może być uwznioślona zwyczajność? Omów zagadnienie, odwołując się do przytoczonego fragmentu i całości „Pana Tadeusza” oraz do innego tekstu kultury.
2. Czemu służą ukazywane w literaturze obrazy idealnego świata? Odpowiedz, odwołując się do fragmentu powieści „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” Ignacego Krasickiego oraz innych tekstów kultury.
3. Oceń trafność tezy poniższego tekstu, zgodnie z która milczenie jest także sposobem komunikowania. W uzasadnieniu odwołaj się do podanego tekstu, wybranego tekstu kultury i własnych doświadczeń.

Każde z zadań będzie więc polegało na rozstrzygnięciu jakiegoś problemu,

• określeniu własnego stanowiska – czyli sformułowaniu TEZY
• oraz uzasadnieniu tego stanowiska w odwołaniu do tekstu kultury – czyli sformułowaniu ARGUMENTU,
• te z kolei mają doprowadzić do WNIOSKU!

Ważne jest TWOJE ZDANIE i to, jak je UZASADNISZ.

Przykład

1. Temat (czyli problem):
   Czy jest sposób, by zapewnić sobie sukces na maturze z polskiego?
2. Teza (czyli sposób rozwiązania problemu): Opanowanie sztuki poprawnej i skutecznej argumentacji pozwoli bez problemu poradzić sobie z zadaniami egzaminacyjnymi.
3. Argument (czyli logiczny wywód, dlaczego taka teza):
   1. Z zapisów w informatorze wynika, że zarówno pisemny, jak i ustny egzamin – będzie sprawdzał umiejętności związane z tworzeniem tekstu, w którym należy samodzielnie formułować tezę i interpretacyjne wnioski.
   2. Aby sformułować interpretacyjne wnioski, trzeba najpierw przedstawić argumenty.
   3. Właściwa argumentacja zapewni poprawne wnioski, a tym samym zaliczenie zadania.
4. Wniosek (czyli potwierdzenie tezy): Tak więc, aby poradzić sobie z zadaniami egzaminacyjnymi ważne jest, aby umiejętnie formułować poprawną argumentację.

Ale to nie wszystko. Bo przecież tworzenie własnego tekstu na maturze będzie zawsze związane z jakimś tekstem kultury dołączonym do arkusza i z innymi, które będziesz musiał przywołać. POTRZEBNA WIĘC BĘDZIE ZNAJOMOŚĆ RÓŻNYCH TEKSTÓW KULTURY.

• Przede wszystkim to lektury oznaczone gwiazdką w podstawie programowej:
  • Bogurodzica
  • Jan Kochanowski – wybrane fraszki, pieśni, treny
  • Ignacy Krasicki – wybrane bajki, satyry
  • Adam Mickiewicz – Dziady cz. II
  • Adam Mickiewicz – Dziady cz. III
  • Adam Mickiewicz – Pan Tadeusz
  • Aleksander Fredro – Zemsta
  • Bolesław Prus – Lalka
  • Henryk Sienkiewicz- wybrana powieść historyczna (Quo vadis, Potop, Krzyżacy)
  • Stanisław Wyspiański – Wesele
  • Witold Gombrowicz- Ferdydurke
  • Bruno Schulz- wybrane opowiadanie

Wymagana jest znajomość ich treści, problematyki.
Muszą być przerabiane na lekcjach języka polskiego.

Zaś cała reszt a- to Twój wybór. Mogą być o inne lektury omawiane na lekcjach, Twoje samodzielne doświadczenia literackie, filmy, plakaty, obrazy, artykuły. Bo przecież zgodnie z definicją:

• TEKST KULTURY- to każdy intencjonalny (tzn. który niesie jakieś znaczenie) wytwór kultury.

Zadanie 1.

Przygotuj sobie fiszki wg wzoru. Wypełnij co najmniej dwie na tydzień. Pamiętaj! Verba volant, scripta monet. Słowa ulatują, pismo zostaje.
Co zapisane, to zapamiętane!!!

W tym tygodniu: …………………………………………………………………………………………………………………………………..………………… Przeczytałem, obejrzałem, wysłuchałem: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Bohaterowie, treść, główne wątki, motywy: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………..…………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….………………………………………. …………………………………………………………………………………………………….…………………………………………. Moje przemyślenia: ………………………………………………………………….…………………………………………………………………..…………….… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….…………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….…… ……………………………………………………………………………………………………………………………………..………

Np.

W tym tygodniu: Przeczytałem, obejrzałem, wysłuchałem: Łukasz Modelski: Dziewczyny wojenne (książka) Bohaterowie, treść, główne wątki, motywy: wspomnienia kobiet, które przeżyły wojnę, pochodziły z kresów, literatura faktu; niezwykłe dzieciństwo- dyscyplina, patriotyzm; losy dramatyczne z perspektywy uczestnika, nie bohaterstwo, ale oczywistość, los emigranta, dramatyczny zapis historii powojennej(np. Jagoda Piłsudska – pilot, Magdalena Rusinek, ratująca dzieci z getta). Moje przemyślenia: dla pokolenia międzywojennego służba ojczyźnie to oczywistość, gorzka lekcja zawiłości historii- po wojnie z konspiratorek zostały uznane za zdrajczynie- ironia historii, o bohaterach świat zapomina, gdy milkną działa; tak jak w „Starym Prometeuszu” Herberta.