„Łatwiej przeniknąć świat niż samego siebie” (Carl Gustav Jung). Przedstaw portrety bohaterów literackich, którzy w trudnych sytuacjach odkrywali mikrokosmos swojej psychiki.

Komentarz:

Temat tylko z pozoru wygląda na trudny. Wiadomo – nazwisko Junga w połączeniu z „mikrokosmosem psychiki” musi zrobić wrażenie. Ale czym tak naprawdę jest to „odkrywanie mikrokosmosu psychiki”? To słowo-wytrych, którym można określić dokładnie każdą refleksję nad samym sobą i wewnętrznymi przemianami. Po przełożeniu na prostszy język temat brzmi: „Przedstaw bohaterów, którzy dowiedzieli się czegoś o sobie samych pod wpływem trudnej sytuacji.” Jedyne, co zadanie uściśla, to te „trudne sytuacje” – ale i ich wszak w kanonie lektur szkolnych znajdziemy bez liku. Problemem może być tylko nadmiar przykładów – naprawdę trzeba zastosować selekcję!

Strategie realizacji tematu:

  • Możliwość I:
    Po najmniejszej linii oporu. Przelatujemy historię literatury, dobierając te teksty, które w miarę pamiętamy i które pasują do tematu. Możemy zacząć od Hioba czy Edypa, a zakończyć na bohaterze Kartoteki. Po drodze mamy chyba ze sto postaci, które lepiej lub gorzej można podciągnąć pod temat. Zalecamy tym z Was, którzy po prostu chcą to wszystko mieć jak najszybciej z głowy.
  • Możliwość II:
    Podnosimy lekko poprzeczkę. Wybieramy (sami!) jakiś dodatkowy klucz doboru postaci literackich. Określamy go we wstępie. Na przykład – zajmiemy się bohaterami, którzy doświadczyli samopoznania oczywiście w trudnej sytuacji, ale w skrajnej samotności (bo może sprzyja ona samopoznaniu). Od razu zawęzi to pole wyboru. Z pewnością przydadzą się Konrad i Kordian, ale także Raskolnikow czy – z zupełnie innej beczki – Kazimierz Moczarski.

Nie zapomnij o tekstach:

• Biblia – Księga Hioba, Ewangelie – scena ukrzyżowania Jezusa
• Homer Odyseja
• Sofokles Król Edyp
• François Villon Wielki testament
• Jan Kochanowski Treny
• William Szekspir Makbet
• Daniel Defoe Przypadki Robinsona Crusoe
• Wolter Kandyd
• Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod, Dziady
• Juliusz Słowacki Kordian
• Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia
• Bolesław Prus Lalka, Faraon
• Henryk Sienkiewicz Potop
• Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara
• Stefan Żeromski Ludzie bezdomni, Przedwiośnie
• Witold Gombrowicz Ferdydurke
• Albert Camus Dżuma
• Tadeusz Różewicz Kartoteka

Dotyczy motywów:

  • samopoznanie
  • człowiek
  • kondycja ludzka
  • wybór
  • tragizm
  • zagrożenie