Aplikacja prawnicza
Nauka zawodu obejmująca wykłady teoretyczne i praktykę zawodową, organizowana przez korporacje prawnicze, uprawniająca do złożenia egzaminu państwowego i wykonywania zawodów prawniczych.

Czynność prawna
Oświadczenie woli, które rodzi skutki prawne w postaci nabycia praw lub zaciągnięcia zobowiązań. Niektóre oświadczenia woli wymagają dla swej ważności szczególnej formy (forma czynności prawnej), na przykład dla umowy sprzedaży nieruchomości konieczna jest forma aktu notarialnego, a umowy o pracę – forma pisemna.

Decyzja administracyjna
Akt wydany przez organy administracji po przeprowadzeniu postępowania zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego. Decyzja podejmowana jest na podstawie przepisów materialnych i w danej instancji rozstrzyga sprawę ostatecznie. Elementy decyzji: oznaczenie organu administracji publicznej, który ją wydał; data wydania; oznaczenie strony, do której jest adresowana; podstawa prawna; rozstrzygnięcie; uzasadnienie; pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie (administracyjne lub powództwo sądowe); podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

Dostęp do informacji publicznej
Zgodnie z Ustawą z 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej m.in. organy władzy publicznej oraz organy samorządów gospodarczych i zawodowych są zobowiązane udostępniać informacje dotyczących spraw publicznych, w tym wgląd do dokumentów urzędowych i posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej, które pochodzą z wyboru. Informacje te udostępnianie są w internetowym Biuletynie Informacji Publicznej, a także w drodze wyłożenia lub ogłoszenia w miejscach ogólnie dostępnych.

Nasciturus, czyli mający się narodzić
Pojęciem tym określamy dziecko nienarodzone. Polskie prawo cywilne przyznaje dziecku poczętemu przed otwarciem spadku prawo do dziedziczenia, jeśli urodzi się ono żywe.

Osoba fizyczna
W prawie cywilnym człowiek od chwili narodzin do śmierci. Z osobowością prawną łączy się zdolność prawna, czyli uprawnienie do bycia podmiotem praw i zobowiązań.

Osoba prawna
Jednostka organizacyjna, której przepisy przyznają osobowość prawną. Szczególną osobą prawną – ustanowioną bezpośrednio przez kodeks cywilny – jest Skarb Państwa. Osobowość innych podmiotów wynika z przepisów szczególnych, na przykład: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – z kodeksu spółek handlowych, uniwersytet – z prawa o szkolnictwie wyższym, partia polityczna – z ustawy o partiach politycznych. Osoba prawna, podobnie jak osoba fizyczna, jest podmiotem prawa.

Oświadczenie woli
Świadome i zgodne z prawem zachowanie osoby, które zmierza do zmiany stanu prawnego (ustanowienia, zmiany lub ustania zobowiązania, uprawnienia). Dla ważności oświadczenia wymaga się, aby było wyrażone bez przymusu, z poważnym zamiarem wywołania skutków prawnych i w sposób zrozumiały (ustnie, pisemnie, ale także gestem lub przystąpieniem do działania).

Pełnomocnictwo
Upoważnienie do działania w czyimś imieniu wynikające z oświadczenia reprezentowanej osoby. Istnieją pełnomocnictwa ogólne (do czynności zwykłych) oraz pełnomocnictwa szczególne, których ustawa wymaga dla określonych czynności. Pełnomocnictwo ogólne musi być zawarte na piśmie, a pełnomocnictwo do poszczególnej czynności prawnej – w formie, którą prawo przewiduje dla danej czynności (np. pełnomocnictwo do sprzedaży nieruchomości musi być zawarte w formie aktu notarialnego).

Prawo administracyjne
Dziedzina prawa, która reguluje wewnętrzne stosunki organów administracji oraz uprawnienia i obowiązki organów administracyjnych w ich relacjach z obywatelami. Materialnie prawo administracyjne wykorzystuje wiele ustaw, m.in. prawo budowlane, ordynację podatkową.

Prawo cywilne
Zespół norm i przepisów prawnych, który reguluje sytuację osób fizycznych i prawnych (podmiotów prawa cywilnego) oraz stosunki prawne między nimi.
Zasadniczym elementem prawa cywilnego jest autonomia podmiotów, czyli możliwość swobodnego kształtowania przez nie stosunków prawnych, jakie wzajemnie je łączą.

Prawo karne
Całość obowiązujących przepisów prawnych regulujących odpowiedzialność karną osób fizycznych za popełnienie czynu przestępczego. Kodeks karny zawiera katalog czynów zakazanych oraz kar przewidzianych za ich popełnienie, kodeks postępowania karnego określa natomiast zasady prowadzenia postępowania przygotowawczego do procesu oraz formę i tryb czynności organów państwowych w trakcie procesu, a także obowiązki i uprawnienia uczestników postępowania.

Przestępstwo
Zawiniony i szkodliwy społecznie czyn popełniony w okresie, gdy ustawa przewidywała za niego karę. Nullum crimen sine lege (łac.) – nie ma przestępstwa bez ustawy.

Spadek
Całość praw i obowiązków zmarłego, które przechodzą na spadkobierców po śmierci spadkodawcy. Polskie prawo przewiduje dziedziczenie testamentowe i (przy braku testamentu, stwierdzeniu jego nieważności, odrzuceniu spadku, śmierci spadkobiercy przed spadkodawcą, uznaniu spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia) – dziedziczenie ustawowe. Spadkobiercą mogą być jedynie osoby fizyczne żyjące oraz osoby prawne już istniejące w chwili otwarcia spadku. Wyjątkiem jest dziecko poczęte, uprawnione do dziedziczenia, jeśli urodzi się żywe, oraz powołana testamentem fundacja, pod warunkiem rejestracji w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu.

Umowa cywilna
Porozumienie stron, w którym zgodnie określają prawa i obowiązki względem siebie. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego strony mogą swobodnie ułożyć łączący ich stosunek prawny, pod warunkiem zachowania ustawy, nienaruszania zasad współżycia społecznego i ogólnej natury danego zobowiązania (np. wykonywanie pracy jest świadczeniem płatnym, więc umowa o pracę nie może zawierać zrzeczenia się wynagrodzenia).

 

ZAPAMIĘTAJ!

  • Osoba fizyczna jest bytem konkretnym (człowiek), a osoba prawna pojęciem abstrakcyjnym.
  • Zdolność prawna polega na byciu podmiotem prawa, zdolność do czynności prawnych na uprawnieniu do samodzielnego kształtowania stosunków prawnych przez przyjmowanie i składanie ważnych oświadczeń woli.
  • Abolicja jest aktem prawnym jednorazowo uchylającym karalność za popełnienie czynu zabronionego, a amnestia łagodzącym lub darowującym karę, która już została prawomocnie orzeczona.
  • Prawo materialne reguluje powstanie, zmianę i wygaśnięcie stosunków prawnych między podmiotami prawa, a prawo procesowane warunki postępowania przed organami sądowniczymi i administracji publicznej w momencie zaistnienia sporu związanego z wykonywaniem tych stosunków.
  • Spółki kapitałowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna posiadają osobowość prawną, a spółka cywilna oraz spółki osobowe (m.in. spółka partnerska) – nie.

 

PORÓWNAJ

PODSTAWOWE ZASADY

PRAWO ADMINISTRACYJNE

  • Zasada nierówności stron (urząd ma uprawnienia władcze; wydaje decyzje, które adresat musi wykonać).
  • Dwuinstancyjność postępowania administracyjnego (na każdą decyzję przysługuje odwołanie do urzędu nadrzędnego).
  • Indywidualizm (decyzja skierowana do konkretnego adresata dotyczy tylko tego adresata).
  • Zasada legalności (urzędnik wydaje decyzję w granicach prawa).
  • Prawo do sądu.

PRAWO CYWILNE

  • Ochrona dóbr osobistych (zdrowie, cześć, swoboda sumienia).
  • Ochrona własności (najpełniejsze prawo do rzeczy).
  • Swoboda umów (strony muszą kształtować stosunek prawny z zachowaniem przepisów prawa).
  • Niedziałanie prawa wstecz.
  • Dobra wiara (zakłada się dobrą wiarę podmiotów).
  • Ochrona praw słusznie nabytych.
  • Wykonywanie praw podmiotowych zgodnie z ich społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i zasadami dobrego współżycia.

PRAWO KARNE

  • Odpowiedzialność za czyn.
  • Humanizm i poszanowanie godności człowieka (kary i środki w trakcie postępowania nie mogą naruszać godności ludzkiej).
  • Wina (przestępstwem jest czyn zawiniony).
  • Domniemanie niewinności (do momentu orzeczenia sądu o winie, oskarżony jest uznawany za osobę niewinną).
  • Prawo do obrony (oskarżony ma prawo się bronić, może odmówić odpowiedzi na pytanie lub w ogóle składania zeznań).

FORMY TESTAMENTU

TESTAMENT

  • NOTARIALNY
  • PISEMNY
  • USTNY
  • TESTAMENTY SZCZEGÓLNE
    • Ustny, sporządzony w obawie rychłej śmierci
    • Testament sporządzony na statku morskim lub powietrznym
    • Wojskowy