Doktryna polityczna
Wywodzące się z określonej ideologii przekonania polityczne dotyczące życia społeczeństwa i organizacji władzy państwowej, zebrane i uzupełnione o praktyczne wskazówki pozwalające na realizację tych przekonań.
Geopolityka
Nauka powstała na przełomie XIX i XX wieku. Termin geopolityka został użyty po raz pierwszy przez szwedzkiego badacza Rudolfa Kjellena dla określenia nauki o państwie jako geograficzno-politycznym bycie, powiązanym z własną przestrzenią. Geopolityka zajmuje się analizowaniem zależności między warunkami geograficznymi a historią, kulturą i polityką państwa. Jest interdyscyplinarną dziedziną nauki odwołującą się do geografii, politologii, historii i historiozofii, ekonomii i wojskowości.
Ideologia polityczna
Całość poglądów – system idei, wartości, poglądów na świat i życie społeczne, wspólny dla określonej grupy społecznej i będący wyrazem ich interesów.
Koalicja wyborcza
Porozumienie partii politycznych, zawiązane w celu wspólnego kandydowania do parlamentu lub sejmu.
Komitet wyborczy
Zespół osób, który w sformalizowany sposób działa na rzecz kandydata lub partii w trakcie kampanii wyborczej. W wyborach parlamentarnych występują komitety wyborcze partii politycznej, koalicyjne komitety wyborcze oraz komitety wyborcze wyborców.
Kultura polityczna
Zbiór postaw i wartości podmiotów życia politycznego wobec polityki, które wyznaczają granicę społecznego akceptowania zachowań w życiu publicznym.
Opozycja polityczna
Jedna partia lub kilka partii politycznych przeciwnych polityce rządu. Znajdujące się w parlamencie partie opozycyjne nazywamy opozycją parlamentarną, a te, które nie uzyskały mandatów – pozaparlamentarną.
Partia polityczna
Organizacja skupiająca ludzi o podobnych poglądach politycznych o zorganizowanej strukturze i władzach. Partia polityczna ma swój program polityczny i dla jego realizacji dąży do sprawowania władzy w państwie. W Polsce sytuację prawną partii politycznych reguluje konstytucja i Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 roku o partiach politycznych. Partia polityczna podlega wpisowi do ewidencji. Wpisu dokonuje Sąd Okręgowy w Warszawie na wniosek co najmniej tysiąca osób pełnoletnich i dysponujących pełną zdolnością do czynności prawnych.
Podmiot polityczny
Jednostka, grupa lub organizacja, która swoim świadomym działaniem wpływa na decyzje władzy. Podmioty polityczne dążą do utrzymania aktualnej władzy lub do jej zmiany. Wyróżniamy podmioty pierwotne – wielkie grupy, np. etniczne czy społeczne – i podmioty wtórne – związki zawodowe, organizacje polityczne.
Polityk
Osoba uczestnicząca w podejmowaniu decyzji politycznych, bądź przez sprawowanie władzy, bądź przez działania opozycyjne do aktualnej władzy.
Polityka
Według politologicznej definicji Maxa Webera polityka polega na dążeniu do udziału we władzy lub wywieraniu wpływu na jej podział, w obrębie państwa lub między państwami. Definicja ta obejmuje dwa aspekty polityki: wewnętrzną i zewnętrzną, czyli zagraniczną.
Program polityczny
Zapis doktryny politycznej w postaci konkretnych poglądów danej partii, ruchu społecznego, komitetu wyborczego na organizację życia gospodarczego i politycznego, kwestie ustroju wewnętrznego państwa i stosunków z innymi państwami oraz wskazujący sposoby rozwiązania ważnych dla społeczeństwa problemów.
Scena polityczna
Przestrzeń, w której działają podmioty polityczne. Najbardziej aktywnymi aktorami na scenie politycznej są partie polityczne i organizacje quasi-partyjne – związki zawodowe i stowarzyszenia.
System partyjny
System wszystkich partii i organizacji quasi partyjnych, wraz z mechanizmami regulującymi współpracę i rywalizację między tymi podmiotami oraz ich relacje wewnętrzne.
Ślubowanie poselskie
Ślubowanie, które posłowie składają przed Sejmem przed rozpoczęciem sprawowania mandatu. Rota ślubowania określona jest art.104 konstytucji. Ślubowanie senatorskie podlega tym samym przepisom.
POWTÓRZ
Co to jest alienacja polityczna?
Wyizolowanie, oderwanie się polityków, elit władzy i państwa od społeczeństwa. Alienacja objawia się w słabej więzi między obywatelami a instytucjami państwowymi i może prowadzić do przekonania, że obywatel nie ma żadnego wpływu na działania polityczne.
W jaki sposób wyborcy mogą się kontaktować z posłami?
Kontaktom z posłem służy przede wszystkim biuro poselskie. Obecnie coraz częściej politycy prowadzą wpisy internetowe w formie dzienników – blogi – które także umożliwiają kontakt z wyborcami.
Na czym polegają uprawnienia mężów zaufania podczas wyborów?
Mężowie zaufania mogą być obecni w dniu wyborów w lokalu wyborczym podczas wszystkich czynności wykonywanych przez komisję. Mają prawo obserwować wszystkie czynności komisji, zgłaszać jej przewodniczącemu uwagi i zastrzeżenia oraz wnosić uwagi do protokołu głosowania w obwodzie. Nie mogą natomiast wykonywać żadnych czynności członka komisji, pomagać wyborcom w głosowaniu ani udzielać im wyjaśnień.
Jakie zadania pełni Państwowa Komisja Wyborcza?
Zgodnie z Ordynacją wyborczą do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 kwietnia 2001 Państwowa Komisja Wyborcza sprawuje następujące funkcje:
- nadzoruje przestrzeganie prawa wyborczego
- nadzoruje prowadzenie i aktualizowanie rejestru wyborców oraz sporządzanie spisów wyborców
- powołuje okręgowe komisje wyborcze oraz rozwiązuje okręgowe i obwodowe komisje wyborcze po wykonaniu ich ustawowych zadań
- rozpatruje skargi na działalność okręgowych komisji wyborczych
- ustala wzory urzędowych formularzy oraz druków wyborczych, a także wzory pieczęci okręgowych i obwodowych komisji wyborczych
- ustala i ogłasza wyniki głosowania i wyniki wyborów
- po każdych wyborach do Sejmu i do Senatu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu i Marszałkowi Senatu informacje o realizacji przepisów Ustawy i ewentualne propozycje ich zmian
- wykonuje inne zadania określone w ustawach
Jakie typy polityków wyróżniał Max Weber?
- polityków okazjonalnych, którzy nieformalnie uczestniczą w polityce, np. w debatach.
- polityków niezawodowych, którzy przez pewien czas pełnią oficjalne funkcje polityczne, ale ich rzeczywiste ambicje i plany zawodowe związane są z inną sferą działalności: nauką, działalnością gospodarczą
- polityków zawodowych, którzy na stałe związani są z polityką, a działalność polityczna jest ich celem zawodowym
Kogo nazywamy homo politicus?
W dosłownym tłumaczeniu z łaciny pojęcie to – stworzone przez Arystotelesa – oznacza człowieka politycznego. W ten sposób określamy osobę, która aktywnie uczestniczy w życiu politycznym i zazwyczaj ma rozległą wiedzę teoretyczną i doświadczenie polityczne.
Na czym polega marketing polityczny?
Marketing polityczny jest elementem uzyskiwania poparcia społecznego przez polityków, wykorzystującym mechanizmy rynkowe. Dzięki poznawaniu i analizowaniu potrzeb wyborców można im zaoferować program trafiający w ich rzeczywiste oczekiwania. Celem marketingu politycznego nie jest uzyskanie jednorazowego poparcia dla polityka lub partii, ale zwiększenie ich wpływu na decyzje polityczne.
Jakie systemy partyjne znamy?
Według najstarszego i najbardziej powszechnego kryterium podziału – ilościowego – wyróżniamy systemy jednopartyjne (w systemach autorytarnych), dwupartyjne (np. Wielka Brytania) i wielopartyjne (np. Niemcy, Polska). W typologii tej brane pod uwagę są partie, które mają rzeczywistą szansę na zdobycie i sprawowanie władzy.
Kiedy wygasa mandat poselski?
Na skutek śmierci posła, zrzeczenia się mandatu, utraty prawa wybieralności, stwierdzenia nieważności wyboru. Warunki wygaśnięcia mandatu senatora są analogiczne.
Co to jest partia kanapowa?
W ten sposób określa się małą liczebnie partię polityczną. Pojęcie wywodzi się od stwierdzenia, że członków partii jest tak niewielu, że zmieszczą się na jednej kanapie; odwołuje się także do tradycji klubów dyskusyjnych.
ZAPAMIĘTAJ!
- Klub parlamentarny tworzy minimum 15 posłów, a koło parlamentarne – trzech.
- W Polsce mandat posła można łączyć z funkcją członka rządu (także premiera); nie można go natomiast łączyć z funkcją prezydenta państwa, senatora ani posła Parlamentu Europejskiego, prezesa NBP i NIK, rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka (ani ich zastępców), członka Rady Polityki Pieniężnej i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, sędziego, prokuratora, urzędnika służby cywilnej, żołnierza w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusza policji i służb ochrony państwa, wojewody, radnego samorządowego, wójta, burmistrza, prezydenta miasta oraz ambasadora.
- Odmowa złożenia ślubowania przez posła i senatora oznacza zrzeczenie się mandatu.
- W różnych krajach panują odmienne obyczaje polityczne; związane jest to m.in. z tradycją polityczną, historią parlamentaryzmu, kulturą narodową.