Kim jest?

  • Scenograf jest autorem oprawy plastycznej filmu, przedstawienia teatralnego czy programu telewizyjnego.
  • To dzięki niemu słowo wypowiadane ze sceny zyskuje plastyczną oprawę.
  • Jest prawą ręką reżysera.
  • Kieruje i nadzoruje prace podległych mu pracowników pionu scenograficznego.

Predyspozycje

  • Scenograf powinien nie tylko posiadać uzdolnienia i umiejętności plastyczne, ale i sporą wiedzę z historii sztuki (również z historii architektury).
  • W tym zawodzie duże znaczenie ma też umiejętność obserwacji rzeczywistości.
  • Wyobraźnia, kreatywność, poczucie estetyki, wrażliwość to cechy, którymi powinien odznaczać się każdy artysta, a więc i scenograf.
  • Musi umieć współpracować z innymi artystami zespołu teatralnego, np. z reżyserem, scenarzystą, charakteryzatorem, kostiumologiem czy aktorami.

Uwaga! Osoby, które myślą o pracy w tym zawodzie nie mogą być daltonistami.

Scenografia to sztuka kreowania sztucznej rzeczywistości.

Cudowne jest to, że możesz stwarzać fantastyczny świat, budować domy z tektury, tworzysz złote korony ze styropianu, kwiaty z plastikowych rurek, ubrania z bibułki i obłoki z waty według własnych wyobrażeń.

 

Inwestycje w liceum

  • Nie powinieneś odpuszczać sobie przedmiotów humanistycznych!
  • Każdy scenograf musi znać historie sztuki, historię teatru i mody oraz dorobek kulturalny od czasów najdawniejszych. To ogromna wiedza, którą trudno od postaw opanować na studiach. Postaraj się już w liceum, na własną rękę, poznać najważniejsze zagadnienia z historii sztuki.
  • Równie ważne w późniejszej pracy jest opanowanie terminologii z dziedziny plastyki. Oswajaj się z nią powoli. W bibliotece znajdziesz wiele pomocnych słowników (np. Słownik terminów plastycznych – Zasław Malicki, Krystyna Zwolińska).
  • W tej pracy oprócz głębokiej i rzetelnej wiedzy konieczna jest umiejętność rysowania. To ona jest podstawowym sposobem porozumiewania się z reżyserem, scenarzystą czy producentem. Pomyśl więc o jakimś kursie rysunku.
  • Od kandydatów uczelnie wymagają podstawowych wiadomości z literatury, muzyki, teatru, filmu i kultury w ogóle. Dlatego powinieneś oglądać jak najwięcej przedstawień teatralnych, poznawać współczesne kino, które ma ogromny wpływ na teatr, być na bieżąco z najważniejszymi wydarzeniami kulturalnymi.
  • Podglądać pracę mistrzów. Staraj się obserwować, za pomocą jakich elementów scenografii osiągnęli taki, a nie inny efekt.
  • Studiuj albumy z dziedziny malarstwa, grafiki, rzeźby, architektury, ale także fotografii i mody.
  • Czytaj książki historyczne. Odnajdziesz w nich obraz i obyczaje dawnych epok.

 

Jak wygląda praca nad projektem?

  • Tworzenie scenografii to długotrwały proces. Zaczyna się zwykle od rozmów scenografa z reżyserem, który przedstawia swoją koncepcję i określa klimat filmu czy przedstawienia. Podczas tych konsultacji ustala się, jak będzie wyglądała scenografia zarówno obrazu całego filmu, jak również poszczególnych scen i sekwencji. Ale scenograf musi pamiętać, aby jego wizja artystyczna była spójna z reżyserską interpretacją sztuki. Warstwa literacka i plastyczna muszą współgrać.
  • Następnie scenograf przenosi swoje wizje na papier – wykonuje rysunki i szkice, projekty plastyczne oraz propozycje obiektów zdjęciowych, które przedstawia do akceptacji reżyserowi.
  • Jeśli jest to sztuka czy film historyczny, to musi spędzić długie godziny w bibliotece, przeglądając stare dokumenty, litografie i rysunki z danej epoki. Aby nie popełnić błędu musi dokładnie poznać architekturę, klimat, obyczaje i modę tych czasów.
  • Po akceptacji projekt wędruje do pracowni: tapicerskiej, stolarskiej, malarskiej, modelarskiej, krawieckiej czy szewskiej. Czasem dekoracje oparte są na gotowych elementach, które trzeba tylko znaleźć w rekwizytorni, czasem – zwłaszcza w teatrach operowych – budowane są od zera.
  • Praca nad scenografią trwa właściwie aż do ostatniej chwili. Kiedy dekoracje są już ustawione, a kostiumy uszyte, kropkę nad i stawia projektant świateł, który decyduje o zaciemnieniach albo wyeksponowaniu światłem jakichś elementów scenografii. To także ostatni moment dla scenografa na dopracowanie szczegółów.
Rada

Najpierw rozpocznij studia w akademii sztuk pięknych – na wydziałach malarstwa, architektury wnętrz, grafiki. Podstawą jest wejście w świat sztuk plastycznych – dopiero potem można specjalizować się w scenografii.

 

Jak zostać scenografem?

  • Wiedzę i podstawy rzemiosła zdobędziesz na specjalizacji scenograficznej w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, która prowadzi taką specjalność w ramach malarstwa, bądź w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na międzywydziałowej katedrze scenografii. Przyszły scenograf musi najpierw zostać malarzem, a dopiero w trakcie studiów wyspecjalizować się w scenografii.
  • Ale tak naprawdę zawodu scenografa będziesz uczył się latami, zdobywając kolejne doświadczenia: jak kolory i materiały zachowują się pod wpływem światła, dlaczego nie można w teatrze używać czystej bieli i jak za niewielkie pieniądze kupić porządne materiały. Tego wszystkiego uczy dopiero praktyka.
  • Na początku możesz zacząć od funkcji asystenta, choć należy być ostrożnym, bo bardzo trudno potem wyjść z tej roli. Czasem lepiej spróbować w małej, niezależnej produkcji, gdzie łatwiej można zrealizować samodzielny projekt.
Gdzie mógłbyś studiować?

  • Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku – Wydział Architektury i Wzornictwa.
  • Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie – Katedra Scenografii na Wydziale Malarstwa.
  • Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu – Wydział Architektury Wnętrz i Wzornictwa.
  • Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie.


Jeśli będziesz chciał studiować scenografię

  • Podczas studiów będziesz mieć dużo zajęć w szkole teatralnej razem ze studentami reżyserii. Poznasz podstawowe tajniki reżyserii, historię muzyki, techniki teatralne, analizę tekstu.
  • Ponadto sporo przedmiotów plastycznych: scenografię filmową i telewizyjną, projektowanie scenograficzne, struktury przestrzenne.
  • Poznasz tajniki projektowania scenografii, historię teatru, dramatu oraz scenografii, kostiumologię i grafikę.
  • Zdobędziesz wiedzę na temat rozmaitych technik oświetleniowych. Dowiesz się, jak za pomocą światła stwarzać odpowiedni nastrój i poznasz całą masę scenograficznych tricków i specyficznych technologii, pozwalających budować pełne rozmachu dekoracje.
  • Sporo Twojego studenckiego czasu pochłoną zajęcia z rysunku realizacyjnego, poświęcone głównie rysunkowi technicznemu. Jest to podstawowe narzędzie w pracy scenografa, dlatego tak dużą uwagę mu się poświęca.

Perspektywy pracy

  • Perspektywy pracy dla scenografa są bardzo rozległe, choć zwykle nie ma on stałego zatrudnienia.
  • Uczelnie kształcą scenografów, którzy mogą pracować zarówno w teatrze, telewizji i filmie, ale poradzą sobie także przy sesjach zdjęciowych lub filmowych w branży reklamowej. Scenograf przydaje się również przy realizacji koncertów, które często mają charakter plenerowych widowisk.