Pełnoletni uczeń zwrócił się na piśmie do dyrektora szkoły o nieudzielanie informacji o jego ocenach i frekwencji jednemu z rodziców. Czy w tej sytuacji dyrektor szkoły ma prawo/obowiązek odmówić rodzicowi udzielenie informacji o uczniu?
Odpowiedź
Uczeń pełnoletni powinien być traktowany w szkole jako osoba dorosła i może decydować, w jakim zakresie nie życzy sobie przekazywania przez szkołę informacji o nim rodzicom (art. 10 i 11 ustawy z 23 kwietnia 1964 r.- Kodeks cywilny). Z chwilą osiągnięcia przez niego pełnoletności rodzice przestają sprawować nad nim opiekę rodzicielską (art. 92 i 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
W związku z tym, że przepisy nie wprowadzają jednolitych rozwiązań w przypadku uczęszczania ucznia pełnoletniego do szkoły dla dzieci i młodzieży, kwestie dotyczące współdziałania szkoły z jego rodzicami w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki należy określić w statucie szkoły (art. 98 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe). Podstawą do podjęcia decyzji przez dyrektora w sprawie udzielenia informacji rodzicom o pełnoletnim uczniu będą postanowienia statutu.
Uzasadnienie:
Uczeń, który osiąga wiek osiemnastu lat staje się pełnoletni i od tego momentu rodzice przestają sprawować nad nim władzą rodzicielską. Jeśli uczęszcza do szkoły dla dzieci i młodzieży, nie przestaje być jej uczniem, a szkoła ma obowiązek współdziałać z jego rodzicami w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki. Przepisy zakres tej współpracy określają różnie. Niektóre zobowiązują szkołę do tej współpracy niezależnie od wieku ucznia, inne wskazują na możliwość współpracy z pełnoletnim uczniem, inne natomiast dopuszczają alternatywne kontakty albo z rodzicami albo pełnoletnim uczniem, np.:
- niezależnie od wieku ucznia szkoła ma obowiązek przekazywania określonych informacji zarówno uczniowi, jak i jego rodzicom (np. udostępniane uczniowi i jego rodzicom sprawdzonych i ocenionych prac pisemnych lub określonej dokumentacji (art. 44e UoSO), informowania ucznia i jego rodziców o przewidywanych dla niego rocznych ocenach klasyfikacyjnych (art. 44g ust. 1 UoSO),
- uwzględniając wiek ucznia dają mu możliwość samodzielnego decydowania (np. w przypadku uczęszczania na naukę religii (art. 12 ust. 1 UoSO).
- umożliwiają podejmowanie decyzji zarówno przez rodziców, jak i samych pełnoletnich uczniów (np. udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogiczna z inicjatywy ucznia albo rodziców ucznia; § 5 rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach), ustalenie tygodniowego wymiaru godzin edukacyjnych realizowanych indywidualnie z uczniem na wniosek rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia (§ 12 ust. 8 ww. rozporządzenia), informowanie pisemnie o ustalonych dla ucznia formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia (§ 23 ust. 1 ww. rozporządzenia), zwolnienie ucznia z nauki drugiego języka obcego na wniosek rodziców albo pełnoletniego ucznia (§ 6 rozporządzenie MEN z 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych).
Aby funkcjonowania ucznia pełnoletniego w szkole nie budziło wątpliwości, kwestie związane z jego prawami i obowiązkami należy uregulować w statucie szkoły, pamiętając, by jego postanowienia nie były sprzeczny z prawem. Można je potem omówić z rodzicami i uczniami i zobowiązać wszystkich do ich przestrzegania. W przypadku wystąpienia ucznia o nieprzekazywanie informacji o nim rodzicom wskazane byłoby przedstawienie dyrektorowi pisemnego oświadczenia, że nie wyraża zgody na informowanie rodziców o ocenach, zachowaniu, usprawiedliwianych przez niego nieobecnościach na zajęciach itp.
Podstawa prawna
- Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r., poz. 996 ze zm.).
- Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.).
- Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2018 r., poz. 1457).
- Ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682 ze zm. ).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 r., poz. 1591 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1534).
Bożena Winczewska
W latach 1995-2007 dyrektor Wydziału Wychowania i Kształcenia Specjalnego Kuratorium Oświaty w Warszawie, specjalista prawa oświatowego
Ekspert Portalu Oświatowego
www.PortalOswiatowy.pl