Jak wybrać właściwy kierunek studiów?

Przede wszystkim przy wyborze studiów warto zastanowić się nad ogólnie znaną kwestią:

• mieć czy być?

Odpowiedź na to pytanie może pomóc we właściwym wyborze dalszej ścieżki edukacyjnej. Czy pójść na studia, które nas mało interesują, ale gwarantują w przyszłości dochodową pracę, czy wybrać kierunek, który będzie nas pasjonował, ale szansa na duży zarobek jest niewielka?

 

Krok pierwszy. Poznaj siebie

Poznanie swoich umiejętności i zainteresowań jest pierwszym i najważniejszym krokiem w wyborze kierunków studiów. W ten sposób można dokonać wstępnej selekcji branych przez siebie uczelni.

Określ swoje zainteresowania

Odpowiedz sobie na następujące pytania.

• Co mnie interesuje?
  Pomyśl, jak swoje zainteresowania mógłbyś wykorzystać w swojej przyszłej pracy.

• Nauka jakich przedmiotów sprawia mi największą przyjemność?
  Czy są to przedmioty przyrodnicze, matematyczne, humanistyczne czy artystyczne?

• Z którymi mam największe problemy?

• Czego uczę się szybciej niż inni?

• Co robię dobrze, lepiej niż inni?

• Jakie mam uzdolnienia?
  Do czego mam predyspozycje?Czy jestem sprawny fizycznie, czy mam dobry słuch i wyczucie rytmu, a może rysowanie nie sprawia mi kłopotu?

• Jak spęczam czas wolny? Jakie jest moje hobby?
  Czy uprawiam sport, chodzę do kina, teatru, na wystawy, czytam książki (jakie?), robię zdjęcia.

• Jaki mam charakter i temperament?
  Czy lubię pracować w zespole, czy raczej jestem indywidualistą.Czy pociąga mnie gwar wielkiego miasta, czy lepiej się czuję w cichej, niewielkiej miejscowości.

• Jakie bariery stawia mi moja osobowość, zdrowie fizyczne, uzdolnienia?
  Musisz sobie uświadomić swoje słabe punkty. Przy braku pewnych predyspozycji na niektórych kierunkach po prostu nie dasz sobie rady. Nie pomoże fakt, że zawsze chciałeś studiować na Akademii Filmowej, jeśli nie masz za grosz talentu lub masz wadę wymowy. Nie poradzisz sobie na Akademii Sztuk Pięknych jeśli nie masz zmysłu plastycznego. W przypadku szkół wojskowych, policyjnych oraz szkolących strażaków istotna jest sprawność fizyczna i idealny stan zdrowia.

Jeśli w tym momencie będziesz potrafił stwierdzić, że niektóre kierunki nie są dla ciebie stworzone unikniesz późniejszego bolesnego rozczarowania.

Krok kolejny – sytuacja finansowa

Jest kolejny obszar, który musisz przeanalizować i odpowiedzieć na pytanie:

• Czy moja sytuacja rodzinna i finansowa pozwoli mi na studiowanie poza miejscem zamieszkania?
• Czy nie będzie zbyt dużym obciążeniem budżetu domowego wynajęcie akademika czy stancji?
• Czy będzie mnie stać na codzienne dojazdy i czy nie będzie to dla mnie zbyt męczące?
• Czy mogę sobie pozwolić na pięcioletnie studia magisterskie czy skończę edukację po trzech latach na poziomie licencjatu?

Musisz również zdecydować, czy chcesz studiować w trybie studiów dziennych, wieczorowych czy zaocznych. Nauka w trybie wieczorowym i zaocznym umożliwia podjęcie pracy, dzięki której nabędzie się doświadczenia, które z pewnością będzie pozytywne oceniane przez przyszłych pracodawców.

Rynek pracy i perspektywy zawodowe

Zainteresowania powinny być najważniejszym czynnikiem wyboru odpowiedniego kierunku studiów ale nie sposób jednak pominąć kolejnych ważnych pytań:

• Czy będzie popyt na specjalistów po tym kierunku?
  Jeśli marzysz aby zostać etnografem i badać kultury plemion afrykańskich, spróbuj ocenić swoje szanse na znalezienie etatu. Zapotrzebowanie na takich specjalistów jest minimalne, jeśli w ogóle. Może większe szanse będziesz miał po kierunkach pokrewnych historii, antropologii czy archeologii?

• Jakie są perspektywy otrzymania pracy po danym kierunku
  Spróbuj wybrać któryś z kierunków, a następnie zastanów się, czy jest szansa na szybkie znalezienie pracy po jego ukończeniu. Przejrzyj w gazecie lub Internecie oferty pracy, czy znalazłeś choć jedną, która mogłaby zainteresować absolwenta takiego kierunku? Zrób rozeznanie. Czy w twojej miejscowości lub okolicy istnieją, bądź powstaną w najbliższym czasie, firmy, w których mógłbyś po ukończeniu nauki znaleźć zatrudnienie?
  Jeśli na te pytania odpowiedziałeś twierdząco chyba jesteś na dobrej drodze, jeśli przeciwnie wszystkie odpowiedzi były negatywne – wybór nie jest najszczęśliwszy.

• Jakie zawody mają perspektywy rozwojowe?
  Odpowiedź na to pytanie jest niezwykle istotna przy wyborze kierunku studiów. Jednak sytuacja na rynku pracy jest bardzo dynamiczna i zmienia się z roku na rok. Trudno przewidzieć, jakie będzie zapotrzebowanie za lat 5, kiedy będziesz opuszczał mury uczelni wyższej. Dziś może brakować np. informatyków, ale jak będzie za pięć lat? Mimo wszystko, warto zapoznać się z długofalowymi perspektywami dotyczącymi rynku pracy. Tego typu informacje znajdziesz bez większego trudu w serwisach ekonomicznych w Internecie.

• Jaki zawód pozwoli mi utrzymać siebie i rodzinę?
  Niektóre zawody uchodzą za bardziej, inne za mniej popłatne. Za jeden z najlepiej opłacanych zawodów uważa się, nie bez racji, zawód prawnika. Z drugiej jednak strony trudno jest bez znajomości wedrzeć się do prawniczej korporacji. Jeśli jesteś spoza tzw. kręgu możesz często pomarzyć o wysokich zarobkach i intratnej posadzie. Podobnie jest wśród lekarzy czy architektów. Dlatego może być bardziej opłacalne podjęcie pracy w mniej, na pierwszy rzut oka, popłatnej branży, by jednak później mieć szanse awansu i lepszych zarobków.

• Dowiedz się co kryje się pod dziwną nazwą kierunku: logistyka, mechatronika, inżynieria biochemiczna. Dowiedz się czym się zajmuje zawodowo logistyk, kulturoznawca, antropolog? Gdzie pracuje metalurg? Do jakiej pracy przygotowuje oceanografia? Jakie warunki pracy ma geolog czy geodeta? Jak wygląda dzień pracy konserwatora obrazów albo technologa żywności?

Studia a praca

• Gdzie chciałbym pracować? W czym bym się realizował?

• Studiując jakie kierunki będę miał szansę rozwijać swoje pasje?
  Nie musisz w tej chwili mieć pewności codo konkretnej specjalizacji np. czy będziesz zajmować się prawem rodzinnym, czy prawem spółek handlowych.
  Na tym etapie rozważań istotne jest, że chcesz studiować prawo. To samo dotyczy innych kierunków: medycyny, ekonomii, budownictwa.

• Czy chcę dużo zarabiać kosztem większego wysiłku i stresu, czy zadowolę się niezbyt wygórowaną ale stałą pensją.

W pierwszej kolejności wybierz więc kilka kierunków, które odpowiadają twoim zainteresowaniom i dopiero wtedy rozważ dodatkowe czynniki (perspektywy zawodowe, miejsce studiowania itd..).

Krok kolejny – wybór uczelni

Masz już wybrany kierunek oraz listę rezerwowych z awaryjnego „planu B” i przemyślałeś perspektywy zawodowe, które otwierają się przed jego absolwentami. Teraz musisz odpowiedzieć na kolejne pytania.

• Jaki ośrodek akademicki wybrać?
  Daleko czy blisko domu. Studia w Warszawie czy Krakowie będą znacznie droższe niż w Rzeszowie czy Opolu alew dużym ośrodku będziesz miał większe szanse na podjęcie pierwszej pracy jeszcze na 4 czy 5 roku studiów. To ogromny atut.

• Na jakiej uczelni studiować, prywatnej czy państwowej?
  Wiadomo, ze studiami w szkołach prywatnych wiążą się z czesnym i nie zawsze wysokim poziomem nauczania z kolei znacznie łatwiej się dostać niż do szkół publicznych.

• Studia na politechnice, uniwersytecie czy akademii?
  Niektóre kierunki można studiować na różnych typach uczelni. Na przykład grafikę na uczelniach artystycznych i technicznych, ochronę środowiska czy informatykę na uniwersytetach lub politechnikach, ekonomię i finanse na politechnikach lub akademiach ekonomicznych. Rodzaj uczelni wpływa na program studiów i propozycję zajęć. Przed wyborem, sprawdź dokładnie, program której uczelni jest bliższym Twoim oczekiwaniom. Z proponowanym programem możesz się zapoznać na internetowych stronach szkół wyższych.
  

Wybierając uczelnię sprawdź:

• Jaką pozycję zajmuje szkoła w różnych rankingach. W przyszłości, dla pracodawcy będzie istotne, jakiej uczelni posiadasz dyplom.

• Sprawdź ofertę edukacyjną uczelni oraz zaplecze socjalne (domy akademickie, stołówki, basen, siłownia itp.

• Zwróć uwagę jak wygląda współpraca uczelni z placówkami zagranicznymi.

• Jaką kadrą naukową dysponuje. Czy wykładowcy są praktykami? Czy publikują podręczniki z danej dziedziny? Co mówią o nich studenci?

• Jakie ma programy stypendialne, możliwości praktyk i staży. Zdobywanie doświadczenia praktycznego jeszcze w ramach studiów jest bardzo istotne.

• Warto zorientować się, czy system nauczania na danej uczelni jest nowoczesny, czy uczelnia jest elastyczna wobec studentów i można sobie samemu układać plan zajęć.

• Istotne są też specjalizacje, które proponuje uczelnia. Obecnie, na rynku pracy, większe szanse znalezienia pracy ma osoba o wąskiej specjalizacji niż ta, która się zna na wszystkim.
  

Pierwszy rok studiów

jest okazją do sprawdzenia, czy nasza decyzja o wyborze tego właśnie kierunku była właściwa. Może się zdarzyć, że dopiero w trakcie trwania roku akademickiego odkryjesz, że wymagania związane z danymi studiami przekraczają Twoje możliwości, że zupełnie inaczej wyobrażałeś sobie proces dydaktyczny. W tej sytuacji będziesz musiał zdecydować czy mimo wszystko trwać, czy przerwać naukę i zacząć od początku.

Pamiętaj, nie można być dobrym w czymś, co nas zupełnie nie interesuje. Więc jeśli miałbyś zostać kiepskim lekarzem, to może lepiej zostań dobrym prawnikiem albo księgowym?

Studia ważne bo:

• Ułatwią Ci w przyszłości znalezienie interesującej pracy oraz pozwolą rozwijać Twoje zainteresowania i pasje.
• Podczas ich trwania nabędziesz pierwsze doświadczenie zawodowe poprzez praktyki, wolontariat, staże, dzięki którym będziesz miał jeszcze większe szanse na znalezienie pracy.
• W trakcie studiów dowiesz się wielu rzeczy o otaczającym świecie, poznasz inne sposoby myślenia.
• Nabędziesz nowych umiejętności, lub też rozwiniesz te, które już posiada.
• Najważniejszym jednak czego nauczy się w ich trakcie jest samodzielność.
• Z dala od rodziców będziesz musiał sam sobie radzić z problemami i codziennymi obowiązkami: opłacaniem rachunków, robieniem zakupów, sprzątaniem, przygotowywaniem posiłków czy praniem.
• Poznaje też swoje ograniczenia i słabości.
• Studia są okazją do poznania wielu ciekawych ludzi, często o odmiennych poglądach na świat.
• To czas zawierania nowych przyjaźni, które mogą trwać wiele lat.

Gdzie szukać informacji

• Istotnym źródłem wiedzy w tym zakresie są dziekanaty i sekretariaty poszczególnych instytutów, a także uczelniane i wydziałowe komisje rekrutacyjne.

• Wiele uczelni organizuje tzw. dni otwarte, podczas których można na miejscu dowiedzieć się wszystkiego o specyfice kierunku i programie zajęć. Jest to także okazja, by porozmawiać z pracownikami uczelni.

• Oczywiście Internet jest kopalnia informacji. Niestety trzeba uzbroić się w cierpliwość i poświęcić sporo czasu, aby odfiltrować potrzebne informacje.

• Najlepiej jest jednak udać się na wydział i porozmawiać w czasie „okienek” (przerwa miedzy zajęciami) bezpośrednio ze studentami. Studenci zazwyczaj bardzo chętnie odpowiedzą ci na każde pytanie. W tych kwestiach możesz liczyć zazwyczaj na pełną życzliwość i szczerość. Można też porozmawiać z pracownikami naukowymi podczas ich dyżurów na uczelni.

 

Najczęstsze błędy popełniane przy wyborze kierunku

• Kierowanie się obiegowymi opiniami. Na przykład, że po prawie czy medycynie dużo się zarabia. Zgadza się, ale też się bardzo dużo pracuje i są to zawody wymagające ogromnej odpowiedzialności i stałego dokształcania się.

• Często wybierany jest ten sam kierunek co koleżanka z ławki. A bo fajnie jest jeszcze przez kilka lat razem się pouczyć.

• Kierowanie się chwilową modą. Wybierając kierunek, który jest w danej chwili popularny często zmuszamy się do nauki przedmiotów, które nie są związane z naszymi zainteresowaniami. Modne kierunki produkują dużą rzeszę absolwentów, których nie jest w stanie wchłonąć rynek pracy.

• Wybieranie bardzo egzotycznych kierunków typu arabistyka, japonistyka, afrykanistyka, po których nikłe są szanse na znalezienie pracy. Dlatego należy sobie odpowiedzieć na pytanie, na ile realizowanie swojej pasji na studiach pozwoli mi później odnaleźć się na rynku pracy.

• Bywa też, że to rodzina wpycha młodego człowieka w pewne koleiny ścieżki kariery aby podtrzymać tradycję rodzinną. Na przykład matka jest stomatologiem, więc córka też nim musi być.

• Traktowanie studiów jako przedłużenie młodzieńczej beztroski. Wybiera się wtedy kierunki, na które łatwo jest się dostać i nie wymagają wielkiego wysiłku w trakcie nauki. Fajnie, tylko co potem?

Uwaga!
Ci, którzy absolutnie nie wiedzą, co chcą studiować, powinni zrobić sobie przerwę, podczas której mogą wyjechać za granicę w ramach wolontariatu, podszlifować język obcy, skończyć szkołę pomaturalną albo podjąć jakąś. Czasami warto dać sobie czas, by dojrzeć do decyzji o dalszej drodze życiowej.