1. Mając na uwadze właściwy rodzaj gramatyczny wyrazu obcego, wstawcie poprawną formę wyrazów w nawiasach:
A. Wczoraj (odbyć się)……………… coroczne derby Krakowa.
B. U zatrzymanego stwierdzono 2,2 (promil) ………. alkoholu.
2. Z podanych dwóch form wyrazów obcych tylko jedna jest poprawna. Która?
A. kanister czy karnister?
B. pięć deko czy pięć deka?
C. sto gramów czy sto gram?
D. badmington czy badminton?
E. kooprodukcja czy koprodukcja?
F. oryginalny czy orginalny?
G. swetr czy sweter?
H. szprot czy szprota?
I. tomahawk czy tomahawek?
J. branzoletka czy bransoletka?
K. por czy pora?
L. aszparagus czy asparagus?
ł. dedektyw czy detektyw?
3. Jak brzmi dopełniacz liczby mnogiej obcobrzmiących rzeczowników:
A. karafka;
B. agrafka
4. Określcie rodzaj gramatyczny podanych wyrazów:
A. hobby
C. derby
B. lobby
D. opus
5. Zastąpcie wyrazy obce ich polskimi odpowiednikami:
A. prognostyk
B. exposé
C. reemisja
D. magistrala
E. anulować
F. konstruktywny
G. eksces
H. spektakl
I. walor
J. lukratywny
K. modern
L. generalny
6. Oto pary wyrazów, które ze względu na podobieństwo brzmieniowe łatwo mogą się mylić. A nie powinny – znaczą bowiem zupełnie co innego. Na czym polega różnica znaczeniowa pomiędzy nimi?
A. adoptować – adaptować
B. enuncjacja – denuncjacja
C. fiksować – fingować
D. inicjować – inkasować
E. kolegialny – kolosalny
7. Wyjaśnijcie, na czym polegają błędy w poniższych związkach wyrazowych:
A. potencjalne możliwości
B. złudny miraż
C. akwen wodny
D. adres zamieszkania
E. odnieść sukces nad drużyną przeciwnika
8. Do poniższych zdań wkradły się błędy. Postarajcie się wyjaśnić: jakie i na czym one polegają. Następnie postarajcie się sformułować te zdania w sposób poprawny:
A. Mamy przed sobą dwie alternatywy: napisać klasówkę lub poprosić o jej przełożenie.
B. W perspektywie mamy zorganizowanie wycieczki dla uczniów.
C. Twoja wypowiedź była zbyt oczywista, zbyt trywialna.
D. Przez ulicę przeszła kawalkada pieszych.
E. Aktualnym dyrektorem naszej szkoły jest pan Kowalski.
F. W ostatnich latach gwałtownie wzrosła konsumpcja środków czystości.
G. Ta sukienka wspaniale koresponduje z kolorem twoich włosów.
9. W poniższych zdaniach zastąpcie wyrazy obce ich polskimi odpowiednikami:
A. Premier ukłonem kwitował oklaski.
B. W sobotę w hali Gwardii odbędzie się kolejny sportowy mityng.
C. Będziemy modernizować szkolną pracownię komputerową.
D. Myślę, że to optymalne rozwiązanie.
E. Nieodzownym atrybutem każdego kominiarza jest czarny kapelusz.
F. Narkomania awansuje do rzędu najważniejszych problemów.
G. Ze szkoły wyniesiecie niemały bagaż wiedzy.
H. Jak wytłumaczysz swoją czterodniową absencję w szkole?
I. Firma ojca naprawdę świetnie prosperuje.
J. Kontrpartnerem warszawskiej Legii była drużyna krakowskiej Wisły.
K. Naszym priorytetowym celem jest zdobycie pieniędzy na operację Jurka.
L. Gros filmu stanowiły sceny walki.
ł. Kowalski gra w defensywie.
Odpowiedzi:
1. A. odbyło się;
B. promila
2.
A. kanister
B. pięć deka – pamiętajcie: nazwy skrócone (dekagram = deka, kilo = kilogram) są nieodmienne!
C. sto gramów – rzeczownik „gram” (tak jak kilogram) odmieniamy przez przypadki
D. badminton – a nie: badmington ani babington
E. koprodukcja – przez jedno „o”!
F. oryginalny
G. sweter
H. szprot – rzeczownik ten jest rodzaju męskiego, więc ten szprot, a nie ta szprota
I. tomahawk
J. bransoletka
K. por
L. asparagus
ł. detektyw
3.
A. tych agrafek;
B. tych karafek
Niepoprawna odmiana – agrawek, karawek – wynika ze skojarzeń z rzeczownikami typu „główka”, który wymawiamy przecież [głufka]. Tyle że w mianowniku piszemy przecież „agrafka” (przez „f”) więc nie ma powodu zamieniać tego w dopełniaczu na „w”.
4.
Wszystkie te rzeczowniki mają rodzaj nijaki.
5.
A. prognostyk = zapowiedź, wróżba
B. exposé = wystąpienie
C. reemisja = powtórna emisja (cząstka „re” przed wyrazem oznacza powtórzenie czynności)
D. magistrala = główna ulica, najważniejsza linia komunikacyjna
E. anulować = unieważniać
F. konstruktywny = budujący, dodatni, twórczy
G. eksces = wybryk
H. spektakl = przedstawienie
I. walor = wartość, znaczenie
J. lukratywny = zyskowny, dochodowy, korzystny
K. modern = nowoczesny
L. generalny = ogólny, powszechny
6.
A. adoptować – uznawać cudze dziecko za swoje; adaptować – dostosowywać, przystosowywać coś do czegoś (np. strych na mieszkanie)
B. enuncjacja – wypowiedź, oświadczenie; denuncjacja – donos, oskarżenie
C. fingować – podrabiać, fałszować; fiksować – środowiskowe: ustalać, zatwierdzać
D. inicjować – zapoczątkować; inkasować – otrzymywać
E. kolegialny – zbiorowy; kolosalny – ogromny
7.
A. Pierwsze cztery przykłady to pleonazmy, czyli wyrażenia będące „masłem maślanym”; potencjalny to możliwy, więc wyrażenie „potencjalne możliwości”, oznaczałoby „możliwe możliwości”… Bez sensu, prawda? Wystarczy więc powiedzieć: potencjalny (albo możliwy)
B. miraż (albo złudzenie)
C. akwen (albo zbiornik wodny)
D. adres (albo miejsce zamieszkania)
E. poprawnie: odnieść zwycięstwo nad drużyną przeciwnika; błędne jest połączenie sukcesu z przyimkiem „nad”.
8.
A. Alternatywa – sytuacja nakazująca wybór między dwiema wykluczającymi się możliwościami. Poprawnie powiemy więc: Mamy dwie możliwości… Albo: Mamy alternatywę…
B. Perspektywa – otwarty widok, panorama. Poprawnie: Planujemy zorganizowanie…
C. Trywialny – wulgarny, ordynarny, pospolity, można użyć tego wyrazu także w znaczeniu: tani, płaski. Poprawnie: Twoja wypowiedź była zbyt oczywista, zbyt banalna. Uwaga: banał, oczywista prawda to truizm.
D. Kawalkada – grupa jeźdźców, orszak konny. Poprawnie: Przez ulicę przeszła grupa pieszych.
E. Aktualny – dotyczący współczesności, na czasie, bieżący. Poprawnie: Dyrektorem szkoły jest teraz pan Kowalski
F. Konsumpcja – spożycie („Słownik wyrazów obcych” podaje również w definicji „użytkowanie towarów przez nabywców”, konsumpcja środków czystości nie brzmi jednak dobrze…). Lepiej: W ostatnich latach gwałtownie wzrosło zużycie środków czystości.
G. Korespondować – pisać do kogoś listy. Poprawnie: Ta sukienka wspaniale pasuje do koloru twoich włosów.
9.
A. Premier ukłonem odpowiadał na oklaski.
B. W sobotę w hali Gwardii odbędzie się kolejne sportowe spotkanie.
C. Będziemy unowocześniać szkolną pracownię komputerową.
D. Myślę, że to najlepsze rozwiązanie.
E. Nieodzownym elementem stroju każdego kominiarza jest czarny kapelusz.
F. Narkomania stała się najważniejszym problemem.
G. Ze szkoły wyniesiecie niemały zasób wiedzy.
H. Jak wytłumaczysz swoją czterodniową nieobecność w szkole?
I. Firma ojca naprawdę świetnie rozwija się.
J. Przeciwnikiem warszawskiej Legii była drużyna krakowskiej Wisły.
K. Naszym najważniejszym celem jest zdobyciem pieniędzy na operację Jurka.
L. W filmie przeważały sceny walki.
ł. Kowalski gra w obronie.
Zobacz: