Pierwsze zdanie pracy

  • We wstępie sformułuję tezę…
  • Zacznę od potwierdzenia tezy zawartej w temacie…
  • Zacznę od zaprzeczenia (zakwestionowania) tezy…
  • We wstępie zarysuję okoliczności powstania dzieła…
  • Na początku przytoczę najważniejsze założenia epoki…
  • Przed analizą lektur warto przytoczyć okoliczności historyczne ich powstania.
  • Mottem swoich rozważań chcę uczynić słowa…
  • Wymienione w temacie dzieła tworzą zbiór utworów metafizycznych.
  • Pojęcie zawarte w temacie jest jednym z najważniejszych zagadnień ludzkiej kultury.
  • Odpowiedź na pytanie zawarte w temacie brzmi…
  • Pytanie w temacie dotyczy reprezentantów nurtu… w polskiej literaturze.
  • Wymienione w temacie lektury należą do… (arcydzieł polskich, klasyki narodowej).
  • Porównanie (charakterystykę) zacznę od przedstawienia postaci.
  • Zacznę od objaśnienia koncepcji, o której mowa w temacie.
  • Problem zawarty w temacie to powracający motyw literatury wszech czasów.
  • Jako punkt wyjścia do rozważań przytoczę motto…
  • We wstępie pracy pragnę zamieścić słowa znanego autorytetu w dziedzinie (etyki, prawa, literatury, sztuki…).

Temat w pierwszym zdaniu

  • Temat skłania do autorefleksji i spojrzenia wstecz… (wszelkie ulubione lektury, postacie, filmy)
  • Temat wprowadza nas w świat kontrastowych ideologii (porównania epok, postaw)
  • Temat tej pracy mógłby brzmieć – niech rozum ustąpi sercu… (np. romantycy kontra pozytywiści)
  • Temat niniejszej pracy sugeruje określoną ocenę (postaci lub czynu np. na czym polega heroizm bohatera)
  • Tak sformułowany temat pracy sam w sobie narzuca – gatunek (rozprawkę), tezę, ocenę…
  • Temat stwarza pokusę na oryginalną interpretację dzieła (wszelkie odczytania dzieła
  • Temat unika schematycznych klasyfikacji i skłania do nowatorskiego spojrzenia na dzieło…
  • Wstępna analiza tematu skłania do postawienia następującej tezy…

Pierwsze zdanie – nawiązanie do tematu

To zawsze się sprawdza – nawiązanie do tematu poprzez komentarz tezy, adekwatny cytat lub odpowiedź na pytanie. Tym samym od razu umykamy zarzutowi, że praca jest nie na temat.

  • Porównaj bohaterów literackich…
    Porównanie zacznę od przedstawienia postaci.
  • Wyjaśnij koncepcję autora zawartą w utworze…
    Zacznę od objaśnienia koncepcji, o której mowa w temacie.
  • Po czyjej stronie opowiesz się, analizując spór…?
    Decyzja nie jest łatwa – najpierw określę przedmiot sporu i przedstawię strony…
  • Rola i definicja zagadnienia (np. poezji) w utworze.
    Po pierwsze definicja – zgodna z duchem epoki. Z niej wynika w sposób naturalny rola…
  • Refleksja poety o sensie ludzkiego życia.
    Sens ludzkiego życia to powracający motyw literatury wszech czasów. Zastanawiam się czy refleksje poety są odkrywcze, oryginalne, czy powielają jakiś schemat.
  • Udowodnij, że masz do czynienia z dziełem awangardowym.
    Według mnie, cechą główną dzieła awangardowego jest jego nowatorstwo na tle epoki…

Pierwsze zdanie – o lekturze

Większość wypracowań dotyczy lektur – ich porównania, postaci lub przesłania. Dlatego można zacząć tak:

  • Polski dramat romantyczny to właściwie trzy tytuły…
  • Lektury dotyczące tematyki wiejskiej znaleźć można w każdej epoce. „Chłopi” są wyjątkową pozycją – to epopeja chłopska.
  • Świat przedstawiony w „Panu Tadeuszu” to świat minionej sarmackiej Polski – rzeczypospolitej szlacheckiej.
  • Lektury pozytywizmu z założenia mają spełniać postulat utylitaryzmu. Czy tak się dzieje?
  • „Potop” to powieść historyczna, druga część Sienkiewiczowskiej Trylogii.
  • Współczesna powieść poszukuje rozwiązań awangardowych, tymczasem ta pozycja urzeka spokojnym tradycjonalizmem.
  • Lektury, o których będę pisać, należą do literatury faktu.
  • Mamy do czynienia z dramatem szczególnym – w świecie Witkacego nic nie bywa podobne do rzeczywistości.

Pierwsze zdanie – o kulturze

Kultura to dość pojemny termin, ale jaki zgrabny! Niemal każde wypracowanie można zacząć od tematu kultury.

  • Kulturę XVII wieku zdominował sarmatyzm.
  • Kulturę romantyzmu określiła sytuacja polityczna – utrata niepodległości Polski.
  • W średniowieczu obserwujemy dwa zjawiska w kulturze: sakralizację i etos rycerski.
  • Dyktatorem mód w kulturze XVII wieku był dwór francuski.
  • Kultura szlachecka swój najpełniejszy i najbardziej sentymentalny obraz znajduje w Panu Tadeuszu Mickiewicza.
  • Kultura współczesna ulega wszechogarniającej globalizacji.
  • Kultura powojenna siłą rzeczy uległa dominacji tematu wojny – owocem tego zjawiska jest literatura faktu.
  • Kultura epoki aeroplanu i tanga obfituje w eksperymenty w sztuce.

Pierwsze zdanie – wejście w epokę

Nie można bezmyślnie stosować takiego wstępu – jest dobry w tematach konkretnie sformułowanych w kontekście danej epoki, jej ideologii, osadzenia w niej lektur czy bohaterów. Można ratować się takim wstępem, gdy rzecz dotyczy idei ważnej w epoce.

  • Postulaty pozytywistów:
    Pozytywizm był epoką realistów, dominowały tu praktycyzm i użyteczność. W tym duchu też głosili swoje postulaty pozytywiści. Najpopularniejszy…
  • Sens istnienia bohatera romantycznego w swoich czasach:
    Romantyzm to oryginalna i uczuciowa epoka, nic dziwnego, że i jej bohater to postać oryginalna oraz pełna sprzecznych emocji.
  • Spór klasyków z romantykami.
    Romantyzm to epoka młodości – bunt kwiatów przeciw korzeniom. Polemika pomiędzy pokoleniami jest tego dowodem…
  • Parenetyka średniowiecza:
    Wieki średnie są czasem dydaktyki, teocentryzmu i walki o wiarę. Odzwierciedla się to we wzorcach parenetycznych, które zostały ukształtowane w epoce.
  • Porównanie ideałów renesansu i baroku:
    Renesans – złoty wiek kultury polskiej, a barok – przez wielu okrzyknięty stuleciem upadku… Otóż obok wyraźnych różnic znajdziemy jeszcze sporo podobieństw i kontynuacji ideowych.
  • Każda epoka ma swe własne cele…
    Cytat zawarty w temacie należy do czołowego poety pozytywizmu – Asnyka, pochodzi z utworu, który można nazwać wierszem programowym epoki.

Pierwsze zdanie – o autorze!

Nie zamieszczaj we wstępie życiorysu. Nie pisz pochwał. Lepiej umieść twórcę w nurcie, epoce lub zamieść informację, kim był. Możesz dorzucić celny cytat.

  • Jan Kochanowski należy do najważniejszych polskich humanistów – a niewątpliwie jest najlepszym humanistą renesansu.
  • Temat wskazuje na Marię Konopnicką jako piewczynię niedoli ludu. Słusznie. Można dodać: to rzeczniczka sierot i skrzywdzonych dzieci.
  • Jan Andrzej Morsztyn wpisuje się w nurt barokowej poezji dworskiej.
  • Ignacy Krasicki – książę biskup warmiński – był dostojnikiem kościelnym, dworzaninem króla Stanisława Augusta i najlepszym literatem polskiego oświecenia.
  • Jan Chryzostom Pasek reprezentuje nurt sarmacki w polskiej literaturze.
  • Adam Mickiewicz – „my z niego wszyscy”, jak określił to Zygmunt Krasiński.
  • Mickiewicz, Słowacki, Norwid stanowią panteon polskiej literatury romantycznej.
  • Stefan Żeromski czuł się kontynuatorem misji pozytywistów, choć współtworzył już nową epokę.
  • Gombrowicz nazwał Sienkiewicza „pierwszorzędnym pisarzem drugorzędnym”. Nie zgadzam się z tym!
  • Miron Białoszewski należy do grona awangardowych poetów współczesnych – jest twórcą nurtu zwanego lingwizmem.
  • Czesław Miłosz polski noblista w dziedzinie literatury jest też spadkobiercą twórców poezji klasycznej.

Pierwsze zdanie – własny pomysł!

  • Ilekroć czytam „Treny” – rodzi się w mojej głowie teza, że stały się one swoistą terapią dla Jana z Czarnolasu…
  • Dramat romantyczny narodził się – moim zdaniem – ze znudzenia klasycznymi formami teatralnymi.
  • Mój pomysł na dalsze losy Wokulskiego: ożenił się jednak z Izabelą Łęcką!
  • Moja odpowiedź na pytanie tematu: Kordian był po prostu za młody, by unieść ciężar misji, jaką sobie wyznaczył.
  • W Pieśniach Kochanowskiego wszyscy doszukują się mądrości życiowych i recept na szczęście. Słusznie, jednak dla mnie Pieśni są… autocharakterystyką poety.
  • Moim zdaniem bezdomność Judyma nie była kwestią heroicznego wyboru. Tak naprawdę wynikała z faktu, że Joasia Podborska nie podobała mu się jako kobieta i tak naprawdę – nie kochał jej.
  • Proponuję interpretację tego utworu w izolacji od biografii poety i okoliczności historycznych.
  • Moim zdaniem autor po prostu eksperymentuje, a przy tym kpi z czytelnika.

Pierwsze zdanie – piszę, co zamierzam robić

  • W swojej pracy zamierzam dowieść słuszności poglądów pozytywistów.
  • Teza postawiona w temacie pracy wymaga wnikliwej analizy reprezentatywnego dla nurtu utworu poetyckiego.
  • W interpretacji tego utworu będę podążał za myślą autora.
  • Komu przyznać rację, której ze szkół wymienionej przez temat? Omówię kolejno argumenty jednej
  • i drugiej grupy.
  • Porównanie postaw (utworów, dzieł, koncepcji) przeprowadzę, porządkując materiał według tematów.
  • Temat dyktuje potrzebę chronologicznego ułożenia przykładów literackich.