Zadanie 30
Wisława Szymborska
Recenzja z nie napisanego wiersza
W pierwszych słowach utworu
Autorka stwierdza, że Ziemia jest mała,
Niebo natomiast duże do przesady,
A gwiazd, cytuję, „więcej w nim niż trzeba”. (…)
Autorkę gnębi myśl o życiu trawionym tak lekko,
Jakby go było w zapasie bez dna.
O wojnach, które – jej przekornym zdaniem –
Przegrywane są zawsze po obydwu stronach.
O „państwowieniu się” (sic!) ludzi nad ludźmi.
Przez utwór prześwituje intencja moralna.
Pod mniej naiwnym piórem rozbłysłaby może.
Określ sytuację liryczną utworu Wisławy Szymborskiej „Recenzja z nie napisanego wiersza”. Kim jest nadawca, a kim odbiorca?
Odpowiedź:
Mamy tu do czynienia z liryką bezpośrednią, gdzie podmiot liryczny ujawnia się, choć nie mówi o sobie. Taka sytuacja jest zdeterminowana przez charakter wypowiedzi lirycznej. Podmiot liryczny to osoba pisząca (czy wygłaszająca) recenzję przeczytanego wiersza. Odbiorcy to ci, którzy tę recenzję czytają lub się jej przysłuchują.
Co oznacza wprowadzona przez autorkę gra między dwoma tekstami
Odpowiedź:
Utwór Wisławy Szymborskiej zbudowany jest jako gra pomiędzy dwoma tekstami. Podmiot liryczny tworzy recenzję wiersza, powołując się na niego, cytując go, częściowo opowiadając jego treść. W ten sposób powstaje drugi utwór w pierwszym – wiersz napisany przez kogoś w recenzji tego wiersza, który na dodatek jest przedmiotem wiersza Szymborskiej. Relacje są skomplikowane, ale dają wiele możliwości interpretacyjnych.
- Po pierwsze – stosunek do recenzji jako takiej.
- Po drugie – stosunek recenzenta do omawianego dzieła.
- Po trzecie – treść utworu samego w sobie.
W ten sposób autorka prowadzi bardzo wyrafinowaną grę z czytelnikiem.
Jakie elementy recenzji wprowadza Szymborska do swojego wiersza?
Odpowiedź:
Termin recenzja pochodzi od łacińskiego recensio – przegląd. Są to wszelkie publicznie dostępne omówienia nowego dzieła literackiego, naukowego lub artystycznego. Zawiera zazwyczaj podstawowe informacje o przedmiocie oraz jego ocenę. W wierszu Szymborskiej pojawia się wiele elementów charakterystycznych dla recenzji. Mamy tu omówienie wiersza, mamy cytaty i przywołania, a także ocenę dzieła („Pod mniej naiwnym piórem rozbłysłaby może”). Mamy także zwroty charakterystyczne dla języka recenzji (np. „sic!”).
Spróbuj w najprostszych słowach powiedzieć, co to jest intertekstualność.
Odpowiedź:
Intertekstualność to wszelkie nawiązania i określenia międzytekstowe, w których uczestniczy dzieło literackie. Pod wpływem innych tekstów, do których nawiązuje lub które w nim funkcjonują, dzieło przybiera nowy kształt i znaczenie. Najczęstsze formy intertekstualne to bezpośrednie nawiązania do innego utworu, powoływanie się, cytaty, aluzje, polemiki itp. oraz naśladowanie w utworze form i typów wypowiedzi o wyraźnie rozpoznawalnym charakterze.
Nie wypada nie wiedzieć, co to jest intertekstualność. W bardzo wielu współczesnych utworach, zarówno poetyckich, jak epickich, spotykać się będziemy z celowymi nawiązaniami do innych utworów, które zawsze dla interpretacji utworu będą znaczące i ważne.
Zobacz: