Profetyzm – to przepowiadanie przyszłości, prorokowanie; zjawisko występowania proroków.
Prorocy – to bardzo ważne dla Biblii i historii Izraela postacie. Dla wierzących byli to ludzie, przez których pośrednio przemawiał Bóg. W Izraelu było ich bardzo wielu, odgrywali ważną rolę, nadworni prorocy byli jednymi z najważniejszych doradców króla. Część z nich działała zaś po prostu wśród ludu. Niektórzy w samotności zapisywali objawione przez Boga prawdy. Większość z nich zawierała oprócz boskich przykazań także przepowiednie dotyczące przyszłości Izraela.
Za najważniejszych proroków można uznać:
- Izajasza – który zapowiedział przyjście Mesjasza, a także kres niewoli babilońskiej;
- Ezechiela – którego Księga należy do najbardziej tajemniczych fragmentów Biblii – opis rydwanu Jahwe (zawarta jest w niej zapowiedź budowy drugiej świątyni);
- Jeremiasza – od którego imienia pochodzi słowo „jeremiada” – oznaczające lament i pesymistyczne wizje przyszłości. Taki też nastrój panował w jego pismach;
- św. Jana – którego Apokalipsa jest niczym innym, jak bardzo szczególnym proroctwem.
- Daniel – którego proroctwa i czyny mieszczą się w księdze jego imienia, to on wyjaśnił znaczenie snu Nabuchodonozona.
Nawiązania:
W tradycji literackiej do proroków przede wszystkim chyba nawiązują sermoniści (autorzy kazań).
Przykładem:
- Piotr Skarga i jego Kazania sejmowe ze sławnymi fragmentami zaczynającymi się od słów „Byłbych Izajaszem…”, „Byłbych Jeremiaszem…”.
- Również Adam Mickiewicz w Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego wykorzystuje prorockie formy wypowiedzi. Jego dzieło zresztą całe jest wystylizowane na język biblijny.
- W Dziadach cz. III w Widzeniu księdza Piotra widzimy romantycznego i mesjanistycznego proroka.
Zobacz: