During your matura exam, you may be required to complete a task connected with the natural environment. For example, you can be asked to give answers to questions concerning a text related to the natural environment, state your opinion on an environmental issue, etc. Below you will find vocabulary necessary to talk or write about this topic.

Weather and climate

  • weather – pogoda, warunki atmosferyczne
  • weather chart – mapa synoptyczna
  • weather conditions – warunki atmosferyczne
  • adverse weather conditions – niekorzystne warunki atmosferyczne
  • weather forecast – prognoza pogody
    Uwaga! Słowo forecast łatwo pomylić z prognosis.
    Błędnie:
    Have you seen the prognosis for tomorrow? – Yes, it will be a sunny day.
    Poprawnie:
    Have you seen the weather forecast for tomorrow? – Yes, it will be a sunny day.
    Słowo prognosis (liczba mnoga: prognoses) oznacza „prognozę”, w szczególności „prognozę medyczną (co do szans wyzdrowienia)”, np.
    The prognosis after the operation was not optimistic. („Diagnoza po operacji nie była optymistyczna”).
    Kiedy jednak mamy na myśli „prognozę pogody”, używamy sformułowania weather forecast. Np.
    Have you seen the weather forecast? („Widziałaś prognozę pogody?”).
  • weather forecaster – meteorolog, synoptyk
  • weather station – stacja meteorologiczna
  • awful/ terrible weather – okropna pogoda
  • lovely/ gorgeous/ fine weather – piękna/ ładna pogoda
  • blustery weather – zawierucha
  • stormy weather – burzliwa pogoda
  • weather-beaten – spoilt or destoyed by rain, snow, wind, etc. – sponiewierany przez burze, podniszczony przez deszcz i wiatr.
    The weather-beaten sign read „Hairdresser”, but the salon had been closed a year ago.
    (Na podniszczonym przez deszcz i wiatr szyldzie było napisane „Fryzjer”, ale salon został zamknięty rok temu.)
  • blue/ clear sky – bezchmurne niebo
  • close – duszno, parno
  • cloudy – pochmurno
  • dull – pochmurno
  • cold – zimno
  • chilly – zimno
  • lukewarm – letnio, ciepło
  • warm – ciepło
  • drought – susza
  • boiling – gorąco, upalnie
  • heat – upał
  • hot – gorąco
  • humid – wilgotno

Uwaga! Odpowiednikami polskiego przymiotnika „wilgotny” są również słowa damp i moist. Używa się ich jednak w różnych kontekstach:

  • Błędnie:
    As we made our way through the marshes our clothes were becoming moist with dirty water.
  • Poprawnie:
    As we made our way through the marshes our clothes were becoming damp with dirty water.
    Słowo damp znaczy „wilgotny” (w negatywnym znaczeniu), „lekko mokry (nieprzyjemnie)”, np. ‘
    ats love nasty damp holes. („Szczury uwielbiają obrzydliwe, wilgotne nory.”).

Natomiast słowo moist również znaczy „wilgotny”, ale w pozytywnym sensie, np. As she was climbing the peak, she felt the warm moist air on her body. („Gdy wspinała się na ten szczyt, czuła na swoim ciele ciepłe, wilgotne powietrze.”).

Rain – deszcz

  • dew – rosa
  • drizzle – mżawka
  • flood – powódź
  • fog – mgła
  • foggy – mgliście
  • hail – grad
  • mist – mgiełka
  • puddle – kałuża
  • raindrop – kropla deszczu
  • rainfall – opady deszczu
  • rainy – deszczowo
  • shower – przelotny deszcz
  • storm – burza
  • wet – deszczowo

Idiom!
as right as rain – zdrów jak ryba
it’s raining cats and dogs (przestarzałe) – leje jak z cebra
it never rains but it pours (saying) – nieszczęścia chodzą parami
come rain, come shine – niezależnie od pogody; bez względu na wszystko
save something for a rainy day – zachować coś na czarną godzinę

Snow – śnieg

  • sweet – deszcz ze śniegiem
  • blizzard – zamieć śnieżna
  • ice – lód
  • icy – lodowato
  • freezing cold – lodowato
  • frost – mróz
  • frosty – mroźno
  • slippery – ślisko
    Watch out! Don’t fall down – the floor is so slippery here!
    (Uważaj! Nie przewróć się – podłoga jest tu bardzo śliska.)
  • sunny – słonecznie
  • still – bezwietrznie

Wind – wiatr

  • blow – wiać
  • breeze – bryza, wietrzyk
  • hurricane – wichura
  • tornado – tornado
  • windy – wietrznie
  • lightning – błyskawica
  • thunder – piorun, grzmot

Uwaga! Wyrazy thunder i lightning są rzeczownikami niepoliczalnymi.

  • Błędnie:
    The heavy guns roared like thunders.
  • Poprawnie:
    The heavy guns roared like thunder.

Climate – klimat

  • harsh – ostry, surowy
  • mild – łagodny
  • moderate – umiarkowany
  • hot – gorący
  • warm – ciepły
  • cold– zimny
  • cool – chłodny
  • maritime – morski
  • dry – suchy
  • wet climate – wilgotny klimat
  • natural phenomenon – zjawisko występujące w przyrodzie

Uwaga! Słowo phenomenon znaczy „fenomen”, ­„zjawisko”, a liczba mnoga tego słowa to phenomena, np. Many X-files type phenomena could be scientifically explained. (Wiele fenomenów w stylu archiwum X można by wyjaś­nić naukowo.).

  • Błędnie:
    In quantum physics, most of the phenomenons are difficult to describe in intuitive terms.
  • Poprawnie:
    In quantum physics, most of the phenomena are difficult to describe in intuitive terms.
  • calamity – a misfortune, disaster – katastrofa, klęska, nieszczęście
  • natural calamity – klęska naturalna/żywiołowa
    The whole village suffered from serious calamities, such as frequent floods.
    Cała wioska cierpiała na skutek poważnych klęsk, takich jak częs­te powodzie.
  • disaster – klęska
  • natural disaster – klęska żywiołowa
  • earthquake – trzęsienie ziemi
  • volcano – wulkan

Places – miejsca

  • desert – pustynia
    Uwaga! Wyraz desert łatwo pomylić z dessert.
    Błędnie: Make some strong coffee and bring me a desertspoon from the kitchen, please.
    Poprawnie: Make some strong coffee and bring me a dessertspoon from the kitchen, please.
    Rzeczownik desert oznacza „pustynię”. Np. I got lost on Sahara desert. („Zgubiłem się na pustyni Saharze.”).
    Czasownik desert znaczy „wyludniać”, „opustoszeć”, „dezerterować”, np. The building was deserted. („Budynek był opustoszały.”).
    Z kolei słowo dessert oznacza po prostu „deser”, np. What a lovely dessert! („Cóż za wspaniały deser!”).
  • highland – wyżyna
  • lowland – nizina
  • mountain range – łańcuch górski
  • plain – równina
  • summit – szczyt

natural environment – środowisko naturalne

  • natural habitat – środowisko naturalne
  • acid rain – kwaśny deszcz
  • car exhaust fumes – spaliny samochodowe
  • carbon dioxide – dwutlenek węgla
  • contaminate – zanieczyszczać
  • damage – niszczyć
  • deforestation – wycinanie lasów
  • global warming – globalne ocieplenie
  • greenhouse effect – efekt cieplarniany
  • industrial waste – odpady przemysłowe
  • landfill – wysypisko śmieci
  • oil spill – wyciek ropy
  • ozone layer – powłoka ozonowa
  • pollute – zanieczyszczać
  • pollution – zanieczyszczenie
  • smog – smog
  • waste disposal – pozbycie się odpadów
  • endagered species – zagrożony gatunek
  • extinct species – wymarły gatunek
  • to become extinct – wymierać; wyginąć

Eco-friendly – przyjazny dla środowiska

  • biodegradable – ulegający biodegradacji
  • energy-saving – energooszczędny
  • organic – organiczny
  • ozone-friendly – przyjazny dla powłoki ozonowej
  • recycle – utylizować, przetwarzać
  • solar energy – energia słoneczna
  • sort out rubbish/ waste – segregować śmieci
  • water-power – energia wodna
  • wind-power – energia wiatru
  • protect – chronić
  • earthy-runchy – (about people) green, wearing natural fabrics and eating natural foods; „zielony” (o osobie), żyjący zdrowo i ekologicznie (wyrażenie potoczne)
    Last summer I met some earthy-crunchy guys, some of whom were pretty interesting.
    Zeszłego lata poznałem parę „zielonych”, żyjących ekologicznie osób; ­niektórzy z nich byli dosyć interesującymi ludźmi.
  • tree-hugger – a person holding strong environmental beliefs; ekolog o zdecydowanych poglądach (wyrażenie potoczne)
    No wonder she’s taking part in this protest. She has always been a tree hugger.
    Nic dziwnego, że ona bierze udział w tym proteście. Zawsze była ekologiem o zdecydowanych poglądach.