Rosja

Za czasów panowania Piotra I (1682-1725) Rosja stała się potęgą europejską.

  • Na skutek zwycięstwa nad Szwecją w wojnie północnej (1700-1721) i rozgromieniu jej wojsk pod Połtawą (1709), Rosja na mocy traktatu pokojowego w Nystad (1721) zdobyła szwedzkie Inflanty, Estonię i Karelię.
  • Piotr I przeprowadził liczne reformy, mające na celu „europeizację” kraju – wojskową, administracyjną (podział na gubernię). Stolicę przeniesiono z Moskwy do nowo wybudowanego Petersburga.
  • W 1721 r. Piotr I przybrał tytuł „imperatora”, a Rosja została cesarstwem.

Szczególne znaczenie Rosji w Europie miało miejsce za panowania Katarzyny II (1762-1796).
Rozszerzano wtedy granice na zachód (Rosja wzięła udział w trzech rozbiorach Polski) i południe – kilka zwycięskich wojen z Turcją (w 1774 r. na mocy pokoju w Küczük Kainardży Rosja opanowała wybrzeże czarnomorskie).

Prusy

  • W XVII w. państwo prusko-brandenburskie powiększyło znacznie swoje terytorium – zdobywając Pomorze Zachodnie (1648) i nabytki na obszarze Rzeszy Niemieckiej oraz Szczecin i ujście Odry (1721).
  • W 1701 r. Fryderyk Hohenzollern przybrał tytuł króla pruskiego.

Szczyt potęgi militarnej Prus miał miejsce za panowania Fryderyka II Wielkiego (1740-1786). W wyniku dwóch wojen śląskich 1740-1742 i 1744-1745 zdobył on na Austrii Śląsk.

Austria

Kolejną potęgą europejską XVIII w. Europy była monarchia Habsburgów. Po cesarza Karola VI (ostatniego męskiego przedstawiciela dynastii Habsburgów), tron objęła jego córka Maria Teresa. Wywołało to wojnę sukcesyjną austriacką (1740-1748). Austria wraz z Anglią walczyła przeciw Francji, Bawarii i Prusom. W jej wyniku Habsburgowie stracili na rzecz Prus Śląsk.

Wojna siedmioletnia (1756-1763)

Wzmocnienie Prus zaniepokoiło Francję. Nastąpiło odwrócenie przymierzy. Francja zawarła sojusz ze swym odwiecznym wrogiem – monarchią habsburską. Po stronie Prus opowiedziała się Anglia – rywal Francji w koloniach. Rosja stanęła po stronie Austrii. Doszło do wojny zwanej siedmioletnią.
Mimo przejściowych niepowodzeń (Rosjanie zajęli Berlin) Prusy i Anglia wyszły z niej zwycięsko. Pokój w Hubertsburgu (1763) definitywnie pozostawił Śląsk przy Prusach. Francja straciła na rzecz Anglii Kanadę i kolonie w Indiach.

Datownik

1682-1725 – panowanie Piotra I w Rosji
1700-1721 – wojna północna
1701 – utworzenie królestwa pruskiego
1709 – bitwa pod Połtawą
1740-1786 – panowanie Fryderyka II w Prusach
1740-1780 – panowanie Marii Teresy w Austrii
1740-1742 – pierwsza wojna śląska
1744-1745 – druga wojna śląska
1756-1763 – wojna siedmioletnia
1762-1796 – panowanie Katarzyny II w Rosji
1774 – pokój w Kiuczuk Kainardży