Czym jest naród według Zbigniewa Herberta (Rozważania o problemie narodu)?
Według Zbigniewa Herberta o przynależności do danego narodu mogą decydować:
- Wspólny język (Herbert pisze: „używanie tych samych przekleństw i tych samych zaklęć miłosnych”).
- Czytanie tych samych tekstów, które przekazują pewne prawdy z pokolenia na pokolenie (poeta mówi: „wspólna lektura szkolna”).
- Wspólne terytorium – Herbert mówi o tym tak: sprawa z ziemią i podaje charakterystyczne dla polskiego krajobrazu elementy: „wierzby piaszczysta droga łan pszenicy niebo plus pierzaste obłoki”.
- Historia („wskutek przeżyć historycznych”).
Ale wszystko to, co łączy naród, powoduje jednocześnie, że ludzie obracają się przeciwko innym. Ludzie zabijają tych, którzy:
- używają innego języka,
- czytali inne lektury,
- żyją na innym terytorium.
Takich ludzi nazywamy nacjonalistami albo szowinistami.
Co zatem łączy naród?
Na to pytanie musi odpowiedzieć każdy czytelnik wiersza. Poeta podpowiada jednak, że są to wspólne przeżycia, poczucie wspólnoty z innymi ludźmi, poświęcanie się dla dobra innych ludzi.
Zapamiętaj!
- Nacjonalizm – uznawanie, że to, co dobre dla naszego państwa, jest najważniejsze. Często prowadzi to jednak do dyskryminowania innych narodów, nietolerancji i wrogości w stosunku do nich.
- Szowinizm – bezkrytyczny stosunek do własnego narodu oraz pogarda i nienawiść do innych narodów, pragnienie podporządkowania ich naszemu państwu. Szowinizm to jeszcze gorsza wersja nacjonalizmu.
- Kosmopolityzm – postawa oparta na założeniu, że ojczyzną człowieka jest cały świat. Kosmopolita nie przywiązuje wagi do kultury narodowej, do historii swojego kraju.