CZYSTA FORMA – kontrowersyjna teoria wymyślona przez Stanisława Ignacego Witkiewicza, dotycząca sztuki, a zwłaszcza literatury, w tym dramatu. Witkacy przypisał sztuce ogromną rolę, lecz nie sztuce zwykłej, lecz właśnie sztuce, która jest czystą formą – wolną od życiowego balastu, od odtwarzania życia, jest sztuką ważną sama w sobie, istotną dzięki swojej formie. W dramacie doprowadziło to do likwidacji akcji dramatycznej, do odcięcia przedstawianych wydarzeń od życia. Potrzebę czystej formy uzasadniał swoistą filozofią, według której człowiek stoi wobec Tajemnicy Istnienia, stąd budzi się w nim niepokój metafizyczny, lęk i pytania. I właśnie sztuka czystej formy jest zdolna (i tylko ona) umożliwić przeżycie Tajemnicy Istnienia. Uczestnicząc jako widz w tej sztuce, człowiek przeżywa i postrzega istnienie jako tajemniczą całość, złożoną z wielu elementów. Dlatego dramat musi posłużyć się deformacją świata przedstawionego i pozbyć się w tym co ukazuje jakichkolwiek motywacji praktyczno-życiowych. W zamian za utracone podobieństwo do życia, sztuka czystej formy wzbudzi emocje, na kształt dziwnego snu wywoła uczucie niesamowitości, niepokoju, tajemnicy, przeżycia mistycznego – obudzi uczucia metafizyczne.