STRUMIEŃ ŚWIADOMOŚCI – jest to odmiana – monologu wewnętrznego, ukształtowana na przełomie wieków XIX i XX, a użyta i rozpropagowana przez Jamesa Joyce’a w słynnej powieści pt. Ulisses. Jest to specyficzna odmiana monologu wewnętrznego – ma bowiem być odtworzeniem biegu myśli i skojarzeń, wiernym zapisem procesu myślenia bohatera – co daje odbiorcy wiedzę o wnętrzu tej postaci przy całym nieuporządkowaniu tego właśnie… „strumienia świadomości”. Wprowadzenie takiej techniki do powieści zrewolucjonizowało prozę XX wieku i znalazło wielu realizatorów.

Polskim przykładem powieści strumienia świadomości są Bramy raju Jerzego Andrzejewskiego – powieść, która jest właściwie jednym, rozbudowanym zdaniem – analizą dusz uczestników krucjaty dziecięcej.