Rok 1017

Jakie znaczenie miała obrona Niemczy?
Następca Mieszka I, Bolesław Chrobry, toczył długotrwałe wojny z Niemcami (od 1004 r.). Wojskom polskim udało się odeprzeć kilka wypraw organizowanych przez cesarza Henryka II. W 1017 r. ruszyła na Polskę kolejna. Utknęła pod śląskim grodem Niemczą. Przez trzy tygodnie wróg atakował twierdzę, lecz jej obrońcy nie dali się złamać. Niemcy musieli wrócić do kraju. Walki w Polsce okazały się nieopłacalne: spotkali się tu ze zbyt twardym oporem, nie zdobywali takich łupów, które wynagrodziłyby im ponoszone trudy. Ostatecznie w 1018 r. zawarto pokój w Budziszynie, który zakończył okres walk polsko-niemieckich. Można go uznać za sukces Polski, która zatrzymała jako swe nabytki Łużyce, Milsko i Morawy.

Rok 1109

Dlaczego załamała się niemiecka wyprawa na Polskę?
Król Niemiec Henryk V dążył do podporządkowania sobie Polski rządzonej wówczas przez Bolesława Krzywoustego. Wielka wyprawa niemieckiego rycerstwa, wspieranego przez Czechów, ruszyła w 1109 r. Okazało się jednak, że polskie grody są świetnie przygotowane na odparcie napastników. Oparły się im Wrocław i Bytom. Szczególne znaczenie miały jednak walki o Głogów. Obrońcy tego grodu nie zawahali się, nawet gdy przyszło im strzelać do swych krewnych. Niemcy bowiem postąpili bardzo niehumanitarnie: do maszyn oblężniczych przywiązali zakładników, czyniąc z nich żywe tarcze. Mimo tak okrutnych posunięć musieli się wycofać, a Polacy obronili swą niezależność.

Rok 1241

Jakie były skutki przegranej bitwy pod Legnicą?
Pod koniec XII w. znakomity wódz Czyngis-chan zjednoczył plemiona mongolskie. Pod jego rozkazami rozpoczęły one podboje, które uczyniły Mongołów panami olbrzymich terenów Azji (m.in. Chin) i wschodniej Europy. W 1241 r. wojska mongolskie wtargnęły do Polski. 9 kwietnia zastąpił im drogę pod Legnicą książę wrocławski Henryk II Pobożny. 10 tysięcy azjatyckich wojowników pokonało liczące około 8 tysięcy siły księcia, który zginął na polu walki. Śmierć Henryka spowodowała rozpad jego ziem. A miał on szansę na ponowne zjednoczenie Polski (ostatnim władcą kraju przed rozbiciem dzielnicowym był Bolesław Krzywousty). Przegrana bitwa pod Legnicą utrwaliła podział Polski, trwający aż do XIV w.

Rok 1410 Bitwa pod Grunwaldem

Dlaczego w pełni nie wykorzystano zwycięstwa pod Grunwaldem?
15 lipca 1410 r. na polach pod Grunwaldem starły się olbrzymie jak na średniowieczne możliwości armie.
30 tysięcy sprzymierzonych rycerzy polskich i litewskich (to już czasy po unii polsko-litewskiej z 1385 r.), dowodzonych przez króla Władysława Jagiełłę, pokonało 15-tysięczne wojsko krzyżackie, kierowane przez Ulricha von Jungingena. Klęska Krzyżaków była całkowita. Po wygranej bitwie Polacy oblegli Malbork, stolicę krzyżackiego państwa. Nie mając jednak dostatecznej ilości piechoty, nie dali rady zdobyć tej potężnej twierdzy. Jednocześnie Polsce zagroził wojną wielki sojusznik Krzyżaków, cesarz Zygmunt Luksemburski. W tej sytuacji Jagiełło zdecydował się na zawarcie pokoju w Toruniu (1411 r.). Krzyżacy zrzekli się w nim Żmudzi do czasu śmierci Jagiełły i zrezygnowali z pretensji do ziemi dobrzyńskiej. Bitwa pod Grunwaldem miała jednak olbrzymie znaczenie. Od tej pory Krzyżacy przeszli już tylko do obrony swych posiadłości i bali się występować przeciwko polskiej armii w otwartym polu.

Rok 1651

Jakie wojska walczyły w bitwie pod Beresteczkiem?
W 1648 r. wybuchło na Ukrainie powstanie kozackie kierowane przez Bohdana Chmielnickiego. Kozaków poparli ukraińscy chłopi i walki sięgnęły aż na południowo-wschodnie obszary Rzeczypospolitej. Chmielnicki uzyskał też pomoc Tatarów. Polacy zostali pokonani nad Żółtymi Wodami, pod Korsuniem i Piławcami. Polska ofensywa ruszyła w 1651 r. W czerwcu doszło do wielkiej, trzydniowej bitwy pod Beresteczkiem. Wojskami polskimi dowodził król Jan Kazimierz. Siły Chmielnickiego i Tatarów zostały rozgromione. Zwycięstwo to miało duże znaczenie dla strony polskiej: pierwszy raz w otwartym polu pokonano tak wielkie siły kozacko-tatarskie.

Rok 1683

Kiedy wojska polskie ocaliły Wiedeń?
Bitwa pod stolicą Austrii rozegrała się 12 września 1683 r. Wiedeń był oblegany przez Turków i jego obrońcy z trudem odpierali kolejne szturmy. Z odsieczą miastu pospieszył król Jan III Sobieski. Osobiście poprowadził szarżę jazdy w decydującym momencie starcia. Turcy ponieśli duże straty i musieli odstąpić od oblężenia. Imię Sobieskiego stało się głośne w całej Europie, wychwalano też polskich żołnierzy. Od klęski pod Wiedniem Turcy nie zapuszczali się już w swych podbojach tak daleko w głąb Europy i przeszli do defensywy. Austriacy stopniowo wypierali ich z zajmowanych dotychczas ziem. Czas wielkich tureckich zwycięstw bezpowrotnie minął.

Rok 1831

Która bitwa zadecydowała o klęsce powstania listopadowego?
Starcie wojsk polskich i rosyjskich pod Ostrołęką 26 maja 1831 r. Armia polska mimo przewagi Rosjan odnosiła dotąd zwycięstwa (powstrzymanie rosyjskiej ofensywy w bitwie pod Grochowem, udana kampania marcowa z bitwami pod miejscowościami Dębe Wielkie i Iganie). Niestety, uderzenie na siły rosyjskie stojące w rejonie Ostrołęki spowodowało niekorzystny dla strony polskiej zwrot w walkach. Po zdobyciu Warszawy (8 września) powstanie upadło. Rosjanie znieśli odrębność państwową Królestwa Polskiego. Nie było już odtąd polskich armii, sejmu i urzędów.

Rok 1920

Czym był „cud nad Wisłą”?
Odrodzone w 1918 r. po latach niewoli państwo polskie musiało toczyć ciężkie walki o swoje granice. Jednym z jego przeciwników okazała się Rosja, w której władzę objęli bolszewicy. Ich celem było rozprzestrzenienie rewolucji w całej Europie. Z Polski chciano uczynić kolejną republikę rządzoną przez komunistów i podporządkowaną Moskwie. Armia Czerwona przeprowadziła udaną ofensywę i podeszła pod Warszawę. Dowodzący wojskami polskimi Józef Piłsudski niespodziewanie przeszedł jednak do natarcia. W bitwie warszawskiej (12-25 sierpnia 1920 r.) bolszewicy zostali rozbici. To wydarzenie nazwano właśnie „cudem nad Wisłą”. Zwycięstwo nad bolszewikami miało olbrzymie znaczenie: Polska obroniła swoją niepodległość, stała się jednym z państw decydujących o losach Europy Środkowo-Wschodniej.

Rok 1939

Kiedy rozegrała się największa bitwa kampanii wrześniowej?
To bitwa nad Bzurą. Trwała od 9 do 20 września 1939 r. Armie polskie „Poznań” i „Pomorze” zaatakowały niespodziewanie siły niemieckie. Początkowo odnosiły sukcesy. Niemcy jednak ściągnęli posiłki i dysponując znaczną przewagą, okrążyli polskie armie. Zostały one rozbite, tysiące żołnierzy dostało się do niewoli. Tylko niewielu przebiło się i dotarło do Warszawy, by wzmocnić jej obronę. Jedyna polska ofensywa w tej kampanii zakończyła się klęską.

Rok 1944

Jakie znaczenie miała bitwa pod Monte Cassino?
W 1944 r. Amerykanie i Anglicy prowadzili ciężkie walki z armią niemiecką we Włoszech. Alianci chcieli otworzyć sobie drogę na Rzym. Aby tego dokonać, musieli zdobyć zamieniony przez Niemców w twierdzę klasztor na wzgórzu Monte Cassino. Kolejne szturmy na tę pozycję nie przynosiły efektu. Wreszcie do ataku ruszyli Polacy: II Korpus Polski dowodzony przez gen. Władysława Andersa. Mimo ogromnych strat udało się zdobyć twierdzę i 18 maja polski sztandar załopotał na gruzach klasztoru. Droga na Rzym stanęła otworem, alianci mogli przejść do ofensywy i wyzwolić znaczną część Włoch.

Uwaga! To starcie też potraktujemy jako bitwę.

Rok 1944

Dlaczego doszło do wybuchu powstania warszawskiego?
W lipcu 1944 r. do Warszawy zbliżały się wojska radzieckie. Niemcy, ponosząc olbrzymie straty, cofali się na całej długości frontu. W tych warunkach 1 sierpnia w Warszawie wybuchło powstanie. Żołnierze Armii Krajowej chwycili za broń, chcąc wyprzeć Niemców z miasta, zanim dotrą do niego pierwsze oddziały radzieckie. Chodziło o pokazanie światu, że w stolicy Polski działają władze polskiego państwa. Powstańcy, których poparła ludność Warszawy, opanowali znaczną część miasta. Niemcy jednak skierowali do stłumienia powstania znaczne siły. Rozpoczęła się nierówna walka, zwłaszcza, że powstańcy byli słabo uzbrojeni. Wojska radzieckie nie przyszły walczącej Warszawie z pomocą, także pomoc Amerykanów i Anglików
(zrzuty broni) była minimalna. 2 października powstańcy skapitulowali. Straty polskie były potworne: ponad
200 tysięcy zabitych i rannych. Niemcy przystąpili do systematycznego niszczenia miasta. Powstanie warszawskie miało też swoje dalekosiężne skutki: ułatwiło ono (oczywiście, w sposób niezamierzony) objęcie władzy w Polsce przez komunistów popieranych przez ZSRR.