Polityka dynastyczna Piastów

Ogromne znaczenie dla Polski miało zawarcie sojuszu przez Mieszka I (ok. 960-992) z władcą Czech, Bolesławem I z rodu Przemyślidów (965 r.). Mieszko I pojął wtedy za żonę córkę Bolesława, Dobrawę (Dąbrówkę). W 966 r. odbył się chrzest Mieszka, Polska stała się krajem chrześcijańskim. Dzięki temu została partnerem swoich silnych chrześcijańskich sąsiadów: Niemiec i Czech.

Bolesław Chrobry (992-1025) początkowo utrzymywał dobre stosunki z Niemcami. Przykładem tej polityki jest zjazd gnieźnieński w roku 1000, czyli spotkanie Bolesława z cesarzem Ottonem III. Bolesław został przyjacielem i współpracownikiem cesarza, a Polska otrzymała zgodę na utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie i biskupstw w głównych grodach kraju (Kraków, Wrocław, Kołobrzeg). Po śmierci Ottona III stosunki z Niemcami uległy gwałtownej zmianie.

Bolesław Chrobry zjednywał sobie stronników w Niemczech: dwie jego żony były córkami margrabiów Miśni.

Bolesław Chrobry pragnął także rozciągnąć swoje wpływy na Rusi. Służyło temu małżeństwo jego córki ze Świętopełkiem, wielkim księciem kijowskim. W 1018 r. interweniował na jego rzecz i osadził go ponownie na tronie w Kijowie. Wracając z wyprawy kijowskiej, włączył do Polski Grody Czerwieńskie i ziemię przemyską.

Po zakończonym katastrofą panowaniu Mieszka II (m.in. musiał się zrzec korony królewskiej pod naciskiem Niemiec) i wielkim powstaniu w Polsce skierowanym przeciw władzy książęcej i Kościołowi, do kraju powrócił Kazimierz Odnowiciel (1034-1058). Uzyskał on poparcie władcy Niemiec, cesarza Henryka III. Kazimierz na czele 500 podarowanych mu rycerzy opanował Małopolskę i Wielkopolskę. Cesarz pomógł Kazimierzowi, bo nie chciał dopuścić do zbytniego osłabienia Polski (wtedy zanadto w siłę wzrastały Czechy). Znaczenie miało też to, że matką Kazimierza była niemiecka księżniczka Rycheza (Ryksa).

Politykę antyniemiecką prowadził Bolesław Śmiały (1058-1079). Osadził on zbrojnie na tronie węgierskim księcia Władysława, wychowanego w Polsce. W ten sposób nastąpiło uniezależnienie Węgier od władców Niemiec.

Walki z Niemcami prowadził też Bolesław Krzywousty (1102-1138). Odparł w 1109 r. najazd wojsk cesarza Henryka V, popierającego wygnanego z Polski brata Krzywoustego, Zbigniewa. Bolesław uzależnił od Polski Pomorze Wschodnie i Zachodnie. W 1138 r. na mocy tzw. testamentu Krzywoustego Polska została podzielona na dzielnice pomiędzy jego synów.

Jednoczący ziemie polskie Władysław Łokietek (1306-1333) walczyć musiał nie tylko z oporem części polskich książąt i możnych, ale miał też wielu wrogów zewnętrznych. Byli to Czesi, Krzyżacy i Brandenburczycy. Najważniejszym sojusznikiem Łokietka był Karol Robert Andegaweński, król Węgier. Sojusz ten został przypieczętowany małżeństwem: żoną potężnego władcy Węgier została Elżbieta, córka Łokietka. Aby z kolei zabezpieczyć ziemie Polski przed najazdami Litwinów, Łokietek zaaranżował małżeństwo swojego syna Kazimierza z Aldoną – córką władcy Litwy, Giedymina. Zapamiętaj! Łokietkowi udało się zjednoczyć Polskę i zdobyć koronę (1320 r.), ale w skład Królestwa Polskiego nie weszły: księstwa śląskie, Mazowsze, Pomorze Gdańskie (opanowane przez Krzyżaków).

Kazimierz Wielki (1333-1370), podobnie jak ojciec, znalazł sojusznika w państwie węgierskim. Z Krzyżakami i Czechami zawarł układy, które zapewniły Polsce spokój ze strony tych państw. W 1343 r. w Kaliszu został zawarty pokój z Krzyżakami, na mocy którego zakon zwracał Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską, a zatrzymywał Pomorze Gdańskie i ziemię chełmińską. W 1356 r. Kazimierz zrzekł się w Pradze swych praw do Śląska.