Rządy Mieszka II
- Syn Bolesława Chrobrego Mieszko II koronował się na króla polskiego w 1025 roku – tuż po śmierci ojca;
- Wyprawił się w głąb Niemiec, wykorzystując panujące tam zamieszanie, ale nie odniósł żadnych liczących się zwycięstw;
- W 1030 roku równocześnie na Polskę najechali: Niemcy, Czesi, Ruś Kijowska i Węgrzy. Polska utraciła wszystkie dotychczasowe zdobycze, a Mieszko II został pozbawiony tronu;
- W wyniku buntu władzę objął starszy brat Mieszka II – Bezprym, który odesłał insygnia koronacyjne do Niemiec;
- Mieszko II schronił się na terenie Czech, odzyskał jednak władzę po zabójstwie znienawidzonego za okrucieństwo Bezpryma;
- Po powrocie do kraju Mieszko przyjął tytuł księcia i uznał się za lennika cesarstwa;
Państwo polskie po śmierci Mieszka II
Najgorszy okres dla państwa polskiego nadszedł po zgonie Mieszka II w 1034 roku. Kilka lat później doszło do rozpadu państwa (źródła podają jednak na ten temat niekompletne i czasem sprzeczne informacje).
- W 1038 roku wybuchł słynny bunt zwany pogańskim, o wyraźnie antyfeudalnym charakterze, spowodowany rosnącym ubożeniem zwykłych poddanych, którzy ponosili koszty dotychczasowych wojen.
- Usamodzielniło się Mazowsze i pozostałości Pomorza.
- W 1039 roku książę czeski Brzetysław spustoszył i zrabował to, co jeszcze zostało, m.in. zabrał z Gniezna relikwie św. Wojciecha i dokonał zaboru Śląska.
- Wówczas nastąpił przełom. Niemcy oraz Ruś udzieliły pomocy synowi Mieszka II – Kazimierzowi, przebywającemu na terenie cesarstwa.
Taka postawa sąsiadów Polski była spowodowana lękiem przed destabilizacją w regionie oraz rozszerzeniem się antyfeudalnych rozruchów. Niemcy dodatkowo niechętnie patrzyły na zbyt szybki wzrost znaczenia czeskiego lennika.
- Przy pomocy sąsiadów Kazimierz Odnowiciel odzyskał ojcowski tron, Mazowsze i Śląsk w 1054 roku, za Śląsk zmuszony był jednak płacić Czechom trybut (określoną sumę pieniędzy).
- Za panowania Kazimierza Odnowiciela stolica Polski została przeniesiona do Krakowa (z powodu zniszczeń w Wielkopolsce).