Państwo Czingis-Chana
Mongołowie byli ludem koczowniczo-pasterskim żyjącym na obszarze dzisiejszej Mongolii, Mandżurii i południowej Syberii. Mongolskie plemiona łączyły się w większe związki plemienne, na czele których stali chanowie. Jeden z nich Temudżyn – Czyngis-Chan (1206-1227) zjednoczył wszystkie plemiona mongolskie i jako wielki chan podbił wszystkie ludy zamieszkujące pd. Syberię, Chorezm, północne Chiny.
W 1223 r. jego wojska, pod wodzą Batu-chana dotarły nad Morze Azowskie gdzie pobiły nad Kałką książąt ruskich. Państwo Czyngis-chana było zorganizowane wg wzorów administracji chińskiej. Armia opierała się na niezrównanej lekkiej konnicy. Przed śmiercią Czyngis-chan podzielił swoje państwo między synów. Powstały w ten sposób ułusy – królestwa. Potomkowie Czyngis-chana kontynuowali jego podboje. W latach 50. i 60. XIII w. opanowali Iran, Mezopotamię i Syrię (Hulagu) i całe Chiny (Kubilaj).
Batu w latach 1235-42 dokonał wielkich podbojów w Europie wschodniej, zakładając własne państwo, Złotą Ordę.
Najazdy Mongołów na Ruś, Polskę i Węgry
W ciągu trzech lat (1237-40) wojska Batu-chana najechały, zniszczyły i narzuciły (na przeszło dwa wieki) swe zwierzchnictwo Rusi. Książęta ruscy musieli otrzymywać od chana jarłyk – zgodę na wykonywania władzy – oraz płacić wysokie daniny. Najazd zahamował rozwój gospodarczy i kulturalny kraju.
W 1241 r. Tatarzy (tak zwano w Europie Mongołów, od jednego z ich plemion) dokonali łupieżczej wy-prawy na Polskę i Węgry. Przez Sandomierz, Wiślicę i Kraków dotarli na Śląsk. Na czele wojsk polskich i posiłków obcych czoła im stawił książę wrocławski Henryk Pobożny. Lecz w bitwie pod Legnicą, Tatarzy odnieśli druzgoczące zwycięstwo. Również Węgry zostały zniszczone. Łupieżcze najazdy tatarskie na Polskę w XIII w. powtórzyły się kilkakrotnie.
Część Tatarów Złotej Ordy (zislamizowanej w XIV w.) osiadła nad Morzem Czarnym, w 1430 r. utworzyła chanat krymski, z którym Polska często w przyszłości walczyła.
Datownik
1206-1227 – panowanie Czyngis-chana 1223 – bitwa nad Kałką
1237-40 – podbój Rusi
1241-42 – najazd na Polskę i Węgry 9.IV 1241 – bitwa pod Legnicą
1430 – powstanie chanatu krymskiego