During the matura exam you can be required to solve tasks connected with health, illnesses, visit to doctor’s or healthy and unhealthy lifestyle. Before discussing examples of examination tasks, let’s revise the vocabulary!
Illnesses (choroby)
- affliction – przypadłość, choroba
- ailment – dolegliwość
- illness – choroba
- disease – choroba
- sickness – choroba
- ill – chory
Przymiotnik ill łączy się często z następującymi przysłówkami:- dangerously – poważnie, niebezpiecznie
- critically – krytycznie, ciężko
- extremely – bardzo
- gravely – poważnie
- seriously – poważnie
- severly – ciężko, poważnie
- slightly – trochę
- rather – raczej, trochę
- acutely – ostro, dotkliwie
- chronically – chronicznie
- fatally – śmiertelnie
- incurably – nieuleczalnie
- mortally – śmiertelnie
- morbid – chorobowy; chorobliwy
- sick – chory
- to b/feel sick (to one’s stomach) – mieć mdłości
- (slightly) unwell – (trochę) źle się czujący
- allergic to – uczulony na…
- allergy – alergia
- appendix – wyrostek robaczkowy
- broken arm – złamana ręka
- bruise – siniak, stłuczenie
- cold – przeziębienie
- chickenpox – ospa wietrzna
- flu – grypa
- infection – infekcja
- measles – odra
- mumps – świnka
- pneumonia – zapalenie płuc
- rash – wysypka
- rheumatism – reumatyzm
- sprained ankle – skręcona kostka
- sunburn – oparzenie słoneczne
- swollen glands – opuchnięte (powiększone) węzły chłonne
- ulcer – wrzód
- virus – wirus
Uwaga!
- Nazwy chorób to na ogół rzeczowniki niepoliczalne.
- W języku potocznym nazwy pospolitych, stosunkowo łagodnych chorób poprzedza się przedimkiem określonym the (np. the flu).
- Również nazwy chorób kończące się na -s są rzeczownikami niepoliczalnymi (np. the measles).
- Nazw poważniejszych chorób nie poprzedzamy żadnym przedimkiem. Wyjątki stanowią choroby poprzedzone przedimkiem nieokreślonym „a”:
- a cold (przeziębienie),
- a rash (wysypka),
- a headache (ból głowy).
Symptoms (objawy)
- pain – ból
- ache – ból
- chest pains – bóle w klatce piersiowej
- cough – kaszel
- runny nose – katar
- sore throat – ból gardła
- stomach ache – ból żołądka
- to feel seedy – źle się czuć
- feverish – gorączkujący, z gorączką
- dizzy – cierpiący na zawroty głowy
I feel dizzy if I move. (Kręci mi się w głowie, kiedy się poruszam.) - queasy – odczuwający mdłości; mdlący, wywołujący mdłości
Jo felt a bit queasy in the morning. (Jo było rano niedobrze.) - seedy – cierpiący
Uwaga! Do określenia bólu poszczególnych części ciała używa się rzeczowników złożonych ze słówkiem „ache”, np.
- toothache (ból zęba),
- headache (ból głowy).
Phrases:
- to catch (a cold) – złapać (przeziębienie), zachorować na…
- to fall ill – zachorować, rozchorować się
- to recover (from) – wrócić do zdrowia
Specialists (specjaliści)
- doctor – doktor
- physician – lekarz
- gynaecologist – ginekolog
- oncologist – onkolog
- ophthalmologist – okulista
- orthopaedist – ortopeda
- paediatrician – pediatra
- surgeon – chirurg
Treatment and examination (leczenie, badanie)
- cure – leczyć, kurować; kuracja
- treat – leczyć
- treatment – leczenie
- surgery – gabinet lekarski
- check-up – badanie lekarskie
- examination – badanie
- to examine – badać
- to take temperature – mierzyć temperaturę
- blood test – badanie krwi
- bandage – bandaż
- drip – kroplówka
- drip infusion – kroplówka
- injection – zastrzyk
- inject – wstrzykiwać, robić zastrzyk
- plaster – gips; plaster
- syringe – strzykawka
- thermometer – termometr
- to operate on (somebody) – operować (kogoś), przeprowadzać operację
Zdanie błędne:
The patient will be operated on Monday.
Zdanie poprawne:
The patient will be operated on on Monday.
Pacjent będzie operowany w poniedziałek. - x-ray – prześwietlić; zdjęcie rentgenowskie
- (high/low) blood pressure – (wysokie/ niskie) ciśnienie krwi
- (high/low) temperature – (wysoka/ niska) temperatura
- high cholesterol – wysoki cholesterol
- antibiotic – antybiotyk
- eye drops – krople do oczu
- medicine – lekarstwo
- ointment – maść
- pain killer – środek przeciwbólowy
- pill – pigułka
- prescription – recepta
- to prescribe – przepisywać (leki na receptę)
Uwaga!
- Bardzo ważne jest, że czasownik to operate (operować) łączy się z przyimkiem on.
- Odpowiednikiem polskiego słowa „recepta” nie jest wyraz receipt. Rzeczownik ten oznacza paragon, kwit. Angielski odpowiednik rzeczownika „recepta to prescription.
- W zaleceniach lekarskich często pojawiają się zwroty typu „trzy razy dziennie”, „co cztery godziny” itd.
Oto zasady ich użycia:- once/twice + a day/a week etc. – raz/ dwa razy dziennie/ na tydzień itd.
- three (four, five…) times + a day/a week etc. – trzy (cztery, pięć…) razy dziennie/ na tydzień itd.
- every + (two, three, four, etc.) + hours – co (dwie, trzy, cztery, itd.) godziny
Idioms connected with health and illness
- to be/feel under the weather – źle się czuć, czuć się chorym
- sick as a dog – strasznie chory
- to be green about the gills – wyglądać/ czuć się niedobrze, mieć mdłości
- to be in the pink – być w świetnej formie, cieszyć się dobrym zdrowiem
- to feel like a million dollars – czuć się świetnie
- to be in shape – być w dobrej formie
- to be as right as rain – być w dobrej kondycji, cieszyć się dobrym zdrowiem
- to be/feel off colour – marnie się czuć, czuć się chorym
- on one’s last legs – na ostatnich nogach, wycieńczony
Phrasal Verbs
- to go down with – rozchorować się na, zapaść na
Kathy is said to have gone down with pneumonia.
(Mówią, że Kathy rozchorowała się na zapalenie płuc.) - to pass out – zemdleć
- to pass away – umrzeć, odejść
- to lie up – leżeć w łóżku z powodu choroby
Amy was so ill she had to lay up for over two weeks.
(Amy była tak chora, że musiała leżeć w łóżku przez ponad dwa tygodnie.) - to pull through – dojść do siebie
- keep warm – przebywać w ciepłym otoczeniu, np. w łóżku
- stay in bed – leżeć w łóżku
- a spoon – łyżka (sztuciec)
- a tea-spoon – łyżeczka (sztuciec)
- a spoonful – łyżka stołowa, zawartość łyżki stołowej
- a tea-spoonful – łyżeczka do herbaty, zawartość łyżeczki do herbaty
Examination tasks
You fell ill a couple of days ago. Say about your visit to the doctor’s.
Kilka dni temu rozchorowałeś się. Opowiedz o swojej wizycie u lekarza.
Pamiętaj, żeby wykorzystać wszystkie informacje zawarte w poleceniu. Dokładnie opisz objawy choroby, przebieg wizyty (badanie, rozmowę) i zalecenia lekarza.
Przykładowa wypowiedź:
When I woke up on Tuesday I was feeling rather unwell. I had a sore throat and runny nose. I took the temperature and it turned out I was feverish. I went to the doctor, who examined me and prescribed some pills, antibiotic and a tonic. He said I had flu and ordered me to stay in bed and keep warm for at least five days. I was also supposed to take the pills three times a day and a spoonful of tonic after meals. I had to take the antibiotic every eight hours. Fortunately, I recovered quickly and now I feel like a million dollars.
keep warm – przebywać w ciepłym otoczeniu, np. w łóżku
stay in bed – leżeć w łóżku
a spoon – łyżka (sztuciec)
a tea-spoon – łyżeczka (sztuciec)
a spoonful – łyżka stołowa, zawartość łyżki stołowej
a tea-spoonful – łyżeczka do herbaty, zawartość łyżeczki do herbaty
Zdanie błędne:
Take a tea-spoon before sleep.
Zdanie poprawne:
Take a tea-spoonful before sleep.
Proszę brać łyżeczkę przed snem.