Politics

During your matura exam, you may be required to complete a task connected with politics – political systems, government etc. For example, you can be asked to give answers to questions concerning a text related to political issues etc.
Below you will find vocabulary necessary to talk or write about this topic.

Country

anthem – hymn państwowy
Błędnie: The monks sung anthems while the Archbishop prayed at the High Altar.
Poprawnie: The monks sung hymns while the Archbishop prayed at the High Altar.
Słowo ‘hymn’ to „uroczysta pieśń pochwalna” bądź „patetyczny utwór liryczny o treści patriotycznej lub religijnej”.
Natomiast „hymn państwowy” to ‘national anthem’, np. ‘The oldest national anthem is Great Britain’s «God Save the Queen»’ („Najstarszym hymnem państwowym jest hymn Wielkiej Brytanii «God Save the Queen»”).
emblem – godło
national flag – flaga narodowa
the people – naród

politics – polityka
political – polityczny, upolityczniony
political asylum – azyl polityczny
political economy – ekonomia polityczna
political liberty – wolność polityczna
political prisoner – więzień polityczny
political science – nauki polityczne
political system – ustrój polityczny

Uwaga!
Bardzo łatwo pomylić wyrazy: politics, politic, policy i politician.
Błędnie:
Peter might make a good politic: people trust him and he’s a true specialist.
Poprawnie:
Peter might make a good politician: people trust him and he’s a true specialist.

Wyraz politic to przymiotnik, który może znaczyć „zręczny”, „chytry”, „mądry”, ew. „bez skrupułów”, np.
He was a politic director. („Był zręcznym dyrektorem”).
Słowo political znaczy „polityczny”, np.
Political reasons for their decision are obvious. („Polityczne powody dla ich decyzji są oczywiste”).
Wyraz politician oznacza z kolei „polityka (osobę)”, np.
Paderewski was also a recognized Polish politician. („Paderewski był także uznanym polskim politykiem”).
Natomiast politics to „nauki polityczne” jako kierunek uniwersytecki, dziedzina nauki. W znaczeniu „polityki (sposobu działania)” używa się słowa ‘policy’.

Election

election – wybory, wybór
general election – wybory powszechne
by-election – wybory uzupełniające
re-election – ponowny wybór
vote – głosować, oddawać głos, wybierać; głosowanie, wybory, głos (w wyborach), liczba oddanych głosów
to be voted – być wybranym
vote for/ against – głosować za/ przeciw
vote down – odrzucać w wyniku głosowania
vote in – przegłosować, pokonać w wyborach
vote out – odrzucać w wyniku głosowania
vote of confidence – wotum zaufania
vote of no confidence – wotum nieufności
ballot (for/ against) – głosować (za/ przeciw); tajne głosowanie, kartka do głosowania
ballot box – urna wyborcza
ballot paper – kartka do głosowania
whistle-stop – objazd kraju w ramach kampanii wyborczej

Government

government – rząd
absolute government – rządy absolutne
cabinet government – system gabinetowy, system rządów gabinetowych
caretaker government – rząd tymczasowy
central government – rząd centralny
federal government – rząd federalny
government in exile – rząd na uchodźstwie
grant/ recognize a government recognition – uznawać rząd
head of government – szef rządu, premier
local government – samorząd lokalny, władze lokalne
minority government – rząd mniejszościowy
presidential government – rząd prezydencki
presidential-style government – prezydencki styl rządzenia, rząd prezydencki
self-government – autonomia, samorząd
ministry – ministerstwo
Ministry of Finance – Ministerstwo Finansów
Ministry of Home Affairs/ Interior Ministry – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
Ministry of Defence – Ministerstwo Obrony
Ministry of Foreign Affairs – Ministerstwo Spraw Zagranicznych
cabinet minister – minister w rządzie
ambassador – ambasador
diplomat – dyplomata
embassy – ambasada
civil servant – pracownik służb publicznych
constitution – konstytucja
democracy – demokracja
fall/ collapse – upaść
abolish/ do away with – obalić
form the government – tworzyć rząd
head of state – głowa państwa
consort – małżonek/ małżonka panującego
opposition – opozycja
president – prezydent
PM (prime minister) – premier
referendum – referendum
reform – reforma
takeover – przejęcie władzy
term – kadencja
the Cabinet – rząd
the secret service/ the intelligence service – wywiad

Political parties

party leader – lider polityczny, lider partii
party member – członek partii
The leader urged the members of the party to vote for the bill.
(Lider zalecił członkom partii, żeby głosowali za ustawą.)
Congress Party – Partia Kongresu
Democratic Party – Partia Demokratyczna
Green Party – Partia Zielonych
Labour Party – Partia Pracy
Liberal Party – Partia Liberalna
National Party – Partia Narodowa
Republican Party – Partia Republikańska
Social Democratic Party – Partia Socjaldemokratyczna
Socialist Party – Partia Socjalistyczna
all-party – ponadpartyjny
constituency party – okręg partyjny
one-party state – państwo jednopartyjne
party card – legitymacja partyjna
party headquarters – siedziba centrali partii
party politics – polityka partyjna
proscribed political party – partia nielegalna, partia zakazana
toe the party line – popierać linię partii
two-party system – system dwupartyjny
activist – aktywista
agitator – agitator
conservative – konserwatywny
democrat – demokrata
demo/ demonstration – demonstracja
demonstrate – demonstrować
radical – radykalny
left wing – lewicowy
leftwinger – lewicowiec
right wing – prawicowy
rightwinger – prawicowiec

Parliament

bill – ustawa
amendment – poprawka
bring in a law – wprowadzać ustawę
debate – debata
legislation – ustawodawstwo
sitting – sesja, posiedzenie
speaker – mówca

Parliament in the UK

House of Commons – Izba Gmin
House of Lords – Izba Lordów

Parliament in the USA

House of Representatives – Izba Reprezentantów

Economy

economy – gospodarka
budget – budżet
free-market economy – gospodarka wolnorynkowa
industry – przemysł
GNP gross national product – produkt narodowy brutto

Uwaga!
Łatwo pomylić wyrazy„economy, economics, economic i economical.
Błędnie:
The treaty provides for restoration of economical relations with Russia.
Poprawnie:
The treaty provides for restoration of economic relations with Russia.

Rzeczownik economy oznacza „gospodarkę (kraju)”, np.
The Polish economy is getting better. (Jest coraz lepiej z polską gospodarką.)

Pochodzący od tego wyrazu przymiotnik to economic („gospodarczy”, „ekonomiczny”, np. ‘economic problem’).

Przymiotnik economical znaczy „oszczędny”, „ekonomiczny”, np.
I like this new economical washing powder. (Podoba mi się ten nowy ekonomiczny proszek do prania.)

Natomiast słowo economics
oznacza „ekonomię (dziedzinę nauki, kierunek studiów)”.