Artykuł to pojęcie bardzo ogólne. Artykułami nazywamy wszystkie teksty umieszczane w gazetach, także te w twojej gazetce szkolnej poruszające aktualne tematy społeczne, kulturalne, polityczne.
Wszystkie artykuły to wypowiedzi publicystyczne.
Muszą być pisane stylem jasnym, zrozumiałym dla każdego czytelnika. Bez naukowych terminów (jeśli są konieczne, należy je wyjaśnić pod tekstem), bez zapożyczeń, nieznanych powszechnie skrótowców. I oczywiście bez wulgaryzmów. Można natomiast stosować związki frazeologiczne i cytaty (pamiętając o podaniu źródła).
Cel artykułu – dostarczanie informacji na temat jakichś wydarzeń. Oczywiście takich, które zainteresują czytelnika. Jeśli jest to artykuł w gazetce szkolnej, najciekawsze będą informacje o życiu szkoły, aktualności kulturalne, ciekawostki.
Autor artykułu stara się przedstawić swoją opinię na jakiś temat oraz wpłynąć na opinię czytelników (krytykując lub chwaląc jakieś zachowanie czy zjawisko).
Artykułem może być:
Notatka prasowa – krótki, kilkuzdaniowy tekst wyłącznie o funkcji informacyjnej. Temat dowolny. Najczęściej podpisana jest słowem redakcja lub inicjałami autora. W notatkach prasowych zwykle umieszcza się informacje, których redakcja pisma nie zdobyła samodzielnie. Jeżeli dziennikarz nie uczestniczył bezpośrednio w jakimś wydarzeniu, nie może pisać „tak jak mu się wydaje”. Fantazjują tylko brukowce. Kiedy powtarza się informację za inną gazetą czy telewizją, konieczne jest podanie źródła, np.: „Gazeta Wyborcza podaje, że…”. A na końcu tekstu dokładny adres bibliograficzny (Gazeta Wyborcza, 10.08.2001, s. 4).
- Redakcje prasowe często korzystają z informacji „papowskich”, czyli Polskiej Agencji Prasowej. To informacje zawsze prawdziwe, dokładne, ale bardzo zwięzłe, suche.
- Notatki są niezbędne, aby wypełnić dziury pomiędzy większymi tekstami – reportażami lub sprawozdaniami.
- W notatce prasowej można również umieścić informacje, które wcześniej były rozwinięte w większych formach i teraz wymagają jedynie dopowiedzenia, nawiązania, np. „Na prośbę naszych czytelników powtarzamy…”.
Sprawozdanie – to relacja z jakiegoś wydarzenia.
Sprawozdanie ma na celu poinformowanie o jakimś wydarzeniu, ale zawiera też element oceny.
Uwaga! Autor musi być bezpośrednim świadkiem lub uczestnikiem wydarzenia.
Recenzja – jest poświęcona kulturze (wydarzeniu lub dziełu). A recenzent musi wykazać się wiedzą zarówno na temat dzieła, jak i odpowiedniej dziedziny sztuki. A także umiejętnością argumentowania swojej opinii.
Wywiad – czyli dokładny zapis rozmowy z jakąś osobą. Wywiad na ogół wymaga autoryzacji, czyli zgody rozmówcy na umieszczenie w gazecie zapisu rozmowy w takim, a nie innym brzmieniu. Nikt nie lubi, jak przeinacza się jego słowa. Po dokonaniu autoryzacji nie wolno w tekście zmienić ani słowa.
Reportaż – dłuższa forma dziennikarska.
Uwaga! Reporter musi być bezpośrednim uczestnikiem lub świadkiem opisywanych wydarzeń. Tematem najczęściej jest ciekawe wydarzenie. W przypadku gazetki szkolnej – np. wybory Miss Szkoły, akcja Sprzątanie świata. Albo ciekawa osoba (Ola z II b).
Felieton – najwyższy stopień dziennikarskiego wtajemniczenia. To forma dla tych, którzy naprawdę mają coś do powiedzenia i umieją bacznie obserwować otoczenie. Tu potrzeba lekkiego pióra, błyskotliwych, niebanalnych sformułowań. Autor często posługuje się ironią, satyrą albo przyjmuje postawę dziwienia się światu. Nie jest to łatwe, ale spróbować warto.
Felieton zwykle rozpoczyna się od swobodnej, ciekawej obserwacji. Tematem są najczęściej obyczaje, ludzkie zachowania, aktualna sytuacja (np. w twojej szkole). Felieton zmusza czytelnika do zastanowienia się, ustosunkowania się do jakiegoś problemu. Często opiera się na powszechnej wiedzy, odwołuje się do znanych zjawisk, ważnych wydarzeń, których nikomu nie trzeba przypominać, np. „Tegoroczna powódź udowodniła, jak ważne są kontakty między ludźmi…”.
Dobrzy felietoniści zwykle mają swoje stałe, wyodrębnione graficznie miejsca (kolumny) w gazetach. Często podpisują swoje artykuły pseudonimami.
Podsumujmy:
Jeśli temat brzmi: Napisz artykuł do gazetki szkolnej o obchodach Dnia Szkoły,
Możesz napisać:
- Notatkę prasową – 10-15 zdań czysto informacyjnych. Ale to najprostsze wyjście.
- Reportaż – np. o przygotowaniach do Dnia Szkoły. Byłeś jednym z organizatorów? Napisz o waszej pracy.
- Wywiad z głównym organizatorem, np. przewodniczącą samorządu szkolnego. Pamiętaj o odpowiednim doborze pytań.
- Sprawozdanie – relację z dokładnego przebiegu Dnia Szkoły. Podajesz nazwiska organizatorów, datę, miejsce itd.
- Recenzję – pod warunkiem że głównym punktem Dnia Szkoły było przedstawienie teatralne, seans filmowy czy koncert.
- Felieton – to najtrudniejsze zadanie. Obchody Dnia Szkoły byłyby jedynie punktem wyjścia twoich rozważań np. o modzie młodzieżowej, o potrzebie poznawania kultury, zwyczajach szkolnych itd.
Słowniczek
Tytuł i lead
- Większość artykułów jest zatytułowana – to przecież pierwsza informacja dla czytelnika. Notatki prasowe mają tytuły bardzo proste, informacyjne, np. Dzień Wagarowicza, Wybory Miss Szkoły. W przypadku reportażu czy felietonu zadaniem tytułu jest zaintrygowanie czytelnika. Często jest to związek frazeologiczny, pytanie retoryczne, dowcip słowny.
- Wszystkie większe artykuły mają leady. To krótkie, dwu-, trzyzdaniowe informacje zapowiadające, o czym będzie tekst, wyjaśniające przyczynę jego napisania lub intrygujący fragment tekstu. Lead ma zachęcić do przeczytania artykułu.
Przykład:
Artykuł Wiosenne porządki może zaczynać się od następującego leadu:
- Kiedy słońce mocniej przygrzewa, zaczynamy z ochotą wertować wnętrza naszych szaf. I nagle okazuje się, że nic się nie nadaje do użytku. Co wówczas zrobić – radzi Beata z III c.
Sródtekst (wyróżnienie) – to fragment artykułu, 2-3 zdania, wyróżniony przeważnie grubą lub kolorową czcionką, który ma skłonić do dokładniejszej lektury, zaciekawić, zadziwić, zdenerwować.
Śródtytuł – tytuł części tekstu, znajdujący się w środku tekstu. Śródtytuł musi być krótki, 2-4-wyrazowy, koniecznie wyróżniony graficznie, zachowujący jednak ciągłość tekstu.
Motto – w artykule pełni funkcję leadu.
Ramka – może zawierać dodatkowe informacje, np. o bohaterach artykułu, wyjaśnienie trudnych pojęć, dane: liczby, daty, tytuły, nazwiska, wydarzenia, zestawienia lub dodatkowe wypowiedzi znanych osób, ekspertów, a także jakieś ciekawostki, spostrzeżenia.
Akapit – wyróżniony wcięciem, czasem inicjałem, nowy fragment tekstu.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c238-sztuka-pisania/c243-sztuka-pisania-teoria/esej-reportaz-felieton