Plany – bardzo ważna rzecz

Opisując dzieło sztuki, posługuj się określeniami na pierwszym planie, na drugim planie, w głębi. Co one oznaczają? Mniej więcej tyle co z przodu, w środku, z tyłu.

  • Pierwszy plan to osoby i rzeczy ukazane najbliżej oglądającego.
  • Drugi plan to osoby i rzeczy przedstawione nieco dalej.
  • W głębi obrazu znajdują się osoby i rzeczy umieszczone najdalej od oglądającego.
  • Na samym końcu znajduje się tło. Często jest to niebo, ściana, las.

Możesz także posłużyć się określeniem w centrum, na skraju, z boku.

Pomocnicze pytania przy opisie dzieła sztuki

  • Kto lub co jest na obrazie (płaskorzeźbie, rzeźbie)?
  • Co jest najważniejszym elementem obrazu? Może jest to jedna postać, fragment krajobrazu, przedmiot?
  • Jaką sytuację przedstawiono na obrazie, czyli co się dzieje?
  • Jaki jest nastrój dzieła sztuki?
  • Jaką techniką wykonano to dzieło? Nikt nie oczekuje od Ciebie, że będziesz posługiwał się trudnymi pojęciami z historii sztuki. Ale z pewnością umiesz już rozpoznać płaskorzeźbę, rzeźbę, obraz, grafikę, plakat, fotografię.

Zwróć uwagę na kolory!
Nie chodzi tylko o napisanie czerwony dywan, złoty dzwon, biały pies. Żywa, kolorowa plama zwraca uwagę. Na naszym obrazie jest to dywan. Wskazuje miejsce, gdzie znajduje się para królewska. Jeżeli wśród ciemnych elementów pojawi się jasny, to przyciągnie oko widza. Zwróć uwagę na pieska w lewej części obrazu. Przecież artysta zrobił to celowo – może chciał zwrócić uwagę na ten właśnie punkt swego dzieła. Dlaczego?

Zapamiętaj sformułowania

  • Przed nami…
  • Na obrazie widzimy/ widnieje…
  • Obraz przedstawia…
  • To imponująca rzeźba
  • Na pierwszym planie…
  • Na drugim planie…
  • W tle…
  • Centralnie…
  • W lewym górnym rogu/ w prawym dolnym rogu…
  • Poniżej…, powyżej…, na lewo od…
  • Na horyzoncie… (o pejzażu)
  • Postać ta usytuowana jest…
  • Dominują… barwy jasne/ kolory ciemne
  • Obraz namalowano w kolorach pastelowych
  • Dzieło sprawia wrażenie wielu plam barwnych
  • Najważniejszy w tym obrazie wydaje się kolor (gra kolorów)
  • Najistotniejsze są kształty
  • Obraz namalowano techniką… (impresjonistyczną, kubistyczną)
  • Twórca tego dzieła jest przedstawicielem (kubizmu, ekspresjonizmu)
  • Dzieło przywodzi na myśl…
  • Obraz przypomina…
  • Obraz statyczny/ dynamiczny
  • Obraz optymistyczny/ pesymistyczny
  • Artysta stwarza nastrój… (smutku, tęsknoty, przygnębienia)
  • Dzieło wywołuje u odbiorcy… (smutek, przygnębienie, radość)
  • Obraz emanuje… (optymizmem, radością)

Jakie części mowy powinny dominować w opisie dzieła sztuki?

Jak w każdym opisie:

  • przymiotniki,
  • przysłówki określające wygląd i relacje przestrzenne
  • czasowniki określające nastrój wywoływany przez dzieło (przeraża, poraża, zachwyca) oraz opisujące relacje przestrzenne (wznosi się, wyrasta)

A teraz poćwicz:

Dopisz kilka możliwych określeń do dzieł sztuki

  • Budowla – imponująca, monumentalna, piękna, pełna przepychu, skromna, ascetyczna; marmurowa, drewniana, zbudowana z cegły; wysoka, niska, pochodząca z XVI wieku, renesansowa
  • Pomnik – skromny, imponujący, nowoczesny
  • Rzeźba – ogromna, mała, zachwycająca, jednobarwna, bajecznie kolorowa, drewniana, marmurowa
  • Obraz – realistyczny, impresjonistyczny, portret, pejzaż, przedstawiający scenę batalistyczną, utrzymany w jasnej tonacji, imponujący feerią barw
  • Fotografia – realistyczna, odkształcona, czarno-biała, kolorowa, przerażająca naturalizmem, zachwycająca delikatnością, rejestrująca ulotne wrażenie

 

Przykładowy opis obrazu

Krzyk Edvarda Muncha

Tytuł
Przed nami obraz Edvarda Muncha Krzyk. Tytuł jest znaczący. W obrazie tym krzyczy główna postać, krzyczą kolory, krzyczy… wszystko.

Technika
Obraz jest dynamiczny, faluje nie tylko postać, faluje krajobraz i kolory w tle, otoczenie, nawet niebo.
Krzyk został namalowany techniką ekspresjonistyczną, w której najważniejsze są barwy wyrażające nastrój.
W tym przypadku: nastrój grozy, niepokoju, przygnębienia, który udziela się oglądającym ten obraz.

Temat
Obraz przedstawia przerażoną, krzyczącą osobę na moście, z wściekłymi kolorami wokół i w tle. Trudno powiedzieć, co to tło przedstawia. Niebo? Rzekę? Jej brzegi? Płonący krajobraz? Jedynie barwy osaczające bohatera?

Przyjrzyjmy się obrazowi bliżej…
Na pierwszym planie widzimy przerażoną osobę, naszkicowaną , jak się wydaje w pierwszej chwili, kilkoma pociągnięciami pędzla. Bardziej przypomina ona barwną plamę niż kobietę czy mężczyznę o określonym wyglądzie i detalach ubioru. Trudno nawet określić jednoznacznie płeć postaci.

To raczej ciemny kształt, ciemna plama czarnej sukni z uniesionymi ku głowie rękami. Postać rękoma obejmuje głowę w geście przerażenia. Twarz – jaśniejsza od ciemnej szaty, pozbawiona szczegółów, jest tylko jaśniejszą od szaty plamą wyrażającą przerażenie. Zwracają uwagę przestraszone, rozszerzone krzykiem usta i oczy. Kształt twarzy też jest dość przerażający – to niby czaszka, niby gruszka, niby żarówka, ale na pewno nie jest to zwyczajna ludzka twarz.

Co się stało na tym obrazie? Co skłoniło postać do krzyku? – nie wiemy. Pod jej stopami most, którego barierki płoną pomarańczem czy czerwienią. Za barierką brudnozielone brzegi (a może to nie brzegi?) zabarwione żółcią i granatowe pasmo rzeki oraz unosząca się nad wszystkim, przerażająca czerwień horyzontu? nieba? poprzecina żółtozielonymi wstęgami. Co tu się stało? Pożar? Wojna? Ale nigdzie nie widać płomienia! Może postać po prostu ucieka przed otoczeniem, przed grozą życia, przed istnieniem?

A może właśnie uświadomiła sobie grozę istnienia, tajemnicę śmierci?!

Nastrój
Niewątpliwie na tym obrazie najważniejszy jest nastrój – grozy, niepokoju, przerażenia. Równie dobrze dzieło mogłoby nosić tytuł Niepokój albo Przerażenie.
Nastrój ten wywołują niepokojące kolory – czerwień i brudna zieleń tła, poprzecinana żółcią, czarna szata i ziemista twarz postaci, współgrająca kolorem z tłem (brzegów?).

Kształt postaci
Niepokoją też kształty – zgięty konwulsyjnie, owinięty tajemniczą szatą korpus postaci, uniesione ręce, niekonwencjonalnie przedstawiona twarz, w której liczy się tylko krzyk (usta) i przerażone oczy; głowa też ma dziwny kształt, nasuwający różne niepokojące skojarzenia. Nie widać włosów, rzęs ani innych detali.

Zobacz:

Opis

Przepis na opis