Jak to napisać inaczej

Autor
Zamiast powtarzać wciąż, że autor pisze, można użyć innych określeń.
Autor (co robi?):

tworzy, kreuje, ustanawia wizję świata,
reprezentuje poglądy,
definiuje pojęcia,
rewiduje poglądy,
odtwarza przeszłość, prorokuje przyszłość,
zestawia własne przemyślenia,
dzieli się doświadczeniami,
dokonuje eksperymentu.

Autor to:
pisarz, twórca, prozaik, powieściopisarz lub dramaturg czy poeta, autorytet moralny, mistrz pióra, realista, nowator, literat.

Analizować
Możesz analizować wiersz lub problem. Lecz przecież możesz także:

dokonywać analizy,
zaprezentować analizę,
przeprowadzić badanie,
prześledzić zagadnienie,
dokonać opracowania,
poszukiwać ukrytych sensów i znaczeń,
wniknąć w głębsze warstwy znaczenia utworu.

Bohater
Bohater to inaczej

postać literacka,
postać wiodąca,
główna persona utworu,
człowiek, osoba, osobowość, indywidualność itd.

Być bohaterem głównym, to znaczy, że nasz bohater:

znajduje się w centrum świata powieści,
funkcjonuje jako główny sprawca działań,
zajmuje centralne miejsce utworu,
organizuje warstwę fabularną powieści,
występuje jako główna persona utworu.

Cecha
Zamiast słowa cecha możemy używać słów:

przymioty,
zaleta lub wada,
- jeśli zaleta – to walor,
- jeśli wada – ujemny rys charakteru, przywara.
cechą charakterystyczną utworu jest…
niewątpliwym walorem dzieła jest…
wśród innych tytułów ten utwór wyróżnia się…
zaletą powieści (dramatu) jest na pewno…
wartością niezaprzeczalną dzieła jest…
ujemną stronę utworu znajduję w…

Charakteryzować
Fakt, że coś charakteryzuje utwór, osobę, zjawisko, można wyrazić następująco:

utwór cechuje…
utwór wyróżnia, czyni oryginalnym, odmiennym…
utwór określa…
nadaje mu konkretny charakter,
czyni utwór nietypowym,
decyduje o specyfice dzieła.

Chcieć
Chciałbym napisać – inaczej:

pragnąłbym napisać,
pragnę dodać,
zamierzam napisać,
jest moim marzeniem, aby opisać tu…
dołączę jeszcze opis…

Ciekawość
Coś jest ciekawe – frapujące, fascynujące, interesujące, intrygujące, pociągające, zajmujące, nieprzeciętne, zachwycające.

Coś mnie interesuje (ciekawi) lub:

zachwyca mnie,
dostarcza mi niebywałych wrażeń i doznań,
wydaje mi się ogromnie zajmujące,
wywołuje we mnie refleksje, przemyślenia,
zafascynowało mnie całkowicie,
zawojowało moje myśli.

Czynić
Czynić – występuje przede wszystkim w znaczeniu:

działać,
wypełniać misję, zadanie,
wykonać pracę,
przyjąć aktywną postawę,
być istotą czynną,
dokonać czegoś;
czynić w znaczeniu: robić wrażenie:
wstrząsnąć kimś,
oddziaływać na kogoś,
odcisnąć piętno,
poruszyć kogoś, coś (sumienie),
być inspiracją,
wzbudzać emocje.

Czytać, czytanie, czytelnik
Czym jest czytanie? Jest to:

lektura,
pochłanianie książek,
wędrówka przez prozę, dramat,
przygoda czytelnicza,
odbiór słowa pisanego,
proces recepcji dzieła literackiego,
percepcja literatury.

A zatem czytelnik to:

odbiorca lektury,
adresat powieści,
miłośnik prozy,
sympatyk literatury.

Dobro
Dobro – to

wartość etyczna,
zbiór wartości pozytywnych.

Dobry

pozytywny,
dodatni,
wartościowy,
pełen walorów,
nienaganny,
świetny,
wspaniały,
doskonały,
wyborny.

Dzieje
Dzieje bohatera to inaczej:

losy postaci,
wydarzenia biograficzne,
wydarzenia fabularne,
łańcuch wypadków,
kolejne zdarzenia,
wypadki,
koleje losu,
oś fabularna, oś wydarzeń,
fabuła,
ciąg, bieg wydarzeń.

Emocje

Emocje to nic innego, jak:

silne uczucia, odczucia, wzruszenia,
wstrząs uczuciowy,
mocne wrażenia,
silne przeżycia.

Emocjonować się (np. czymś) to:

ogromnie coś przeżywać,
doznawać silnych, głębokich wzruszeń,
odczuwać coś niezwykle mocno,
przeżyć wstrząs uczuciowy.

Etyka (zasady etyczne)
Pojęcie etyka inaczej może brzmieć:

zbiór zasad postępowania,
ogół przyjętych norm moralnych,
istota wiedzy o tym, co dobre, a co złe,
zestaw kryteriów moralnych.

Epoka (epokowe)
Zamiast powtarzać termin epoka, piszemy:

przedział czasu,
doba, czasy (np. renesansu),
stulecie,
etap dziejowy.

A jeśli coś jest epokowym wydarzeniem – to znaczy, że jest wydarzeniem:

przełomowym,
szalenie istotnym,
ważnym w dziejach ludzkości,
historycznym, odwracającym bieg historii.

Główny (temat, bohater)
Bohater, temat, problem może być główny lub:

pierwszoplanowy,
wiodący,
centralny,
najistotniejszy,
naczelny,
być osią utworu,
dzierżyć palmę pierwszeństwa.

Groźba
Istnieje groźba czegoś (np. obojętności). A zatem istnieje (czyha):

zagrożenie,
niebezpieczeństwo,
przykra możliwość,
groźna ewentualność,
obawa przed złem.

Idea
Jeśli utwór posiada ideę, to inaczej:

istotą tego utworu jest…
centralna myśl utworu to …
główne przesłanie utworu to…
naczelny problem dzieła to…

Ideał
Jeśli ktoś jest ideałem, to stanowi:

wzór doskonałości,
istotę doskonałą,
przykład,
wzorzec parenetyczny,
uosobienie marzeń i wyobrażeń.

Idealizować
Można jeszcze idealizować, czyli:

gloryfikować (np. świat),
przecenić i przerysowywać (wartość),
ubarwiać lub wybielać (historię),
mitologizować lub apologizować (np. przeszłość).

Jest
Coś jest, ja jestem, czyli:

istnieje,
stanowi coś sobą,
funkcjonuje jako,
znajduje się,
zajmuje swoje miejsce, stanowisko,
egzystuje.

Kochać
Można kochać, a więc można też:

miłować,
darzyć afektem lub uczuciem,
żywić gorące uczucia,
darzyć wielkim afektem,
darzyć namiętnością,
usychać z miłości,
ofiarować komuś swoje serce.

Porównaj także z użyciem słowa „lubić”.

Kompozycja
Kompozycja (np. utworu) to inaczej:

struktura dzieła literackiego,
budowa utworu,
konstrukcja powieści,
układ elementów dzieła.

Komponować
to także:

tworzyć,
stwarzać,
kreować,
budować,
konstruować,
powoływać do istnienia.

Koncepcja, porównaj idea.
Jest to także:

pomysł,
nowa myśl,
istota pomysłu,
centralny chwyt,
centrum zagadnienia,
główny problem.

Literatura
Tak szerokie pojęcie, jakim jest literatura, można zastąpić w taki oto sposób:

piśmiennictwo danego typu,
zbiór dzieł literackich,
dziedzina słowa pisanego,
twórczość w materiale słowa,
pisarska dziedzina sztuki,
beletrystyka (nie zawsze),
proza, dramat, liryka,
dorobek literacki.

Lubić
Oczywiście, nie można wciąż powtarzać: lubię daną powieść lub bohatera, można inaczej:

jestem zwolennikiem,
jestem wielbicielem,
przepadam za…
budzi we mnie zachwyt,
należę do wielbicieli, sympatyków,
obdarzam sympatią,
aprobuję, popieram, wyróżniam…

Myśleć
Myślę, że – to dobry wstęp do ujawnienia swoich poglądów. Można także napisać:

sądzę, że…
mniemam, iż…
uważam, że…
według moich przemyśleń…
moje wnioski prezentują się następująco…
jestem zdania, że…
twierdzę stanowczo, że…
to wynik moich medytacji, przemyśleń…
z toku mojego rozumowania wynika, że…

Myśl – porównaj z pojęciem „idea”.

Ocena
Ocena – na przykład czynów postaci lub utworu to także:

opinia,
werdykt,
osąd,
wyrok,
krytyka, w
ynik,
recenzja.

Oceniać – to

stawiać werdykt
wymierzać wyrok.
oszacować coś,
recenzować, sklasyfikować,
wydawać sądy,
opiniować.

Odpowiedzialność (być odpowiedzialnym)
Często piszemy o odpowiedzialności:

poczucie odpowiedzialności,
przyjmowanie skutków swojej decyzji,
ponoszenie konsekwencji swojego czynu,
stawienie czoła skutkom swojego czynu,
brać na siebie odpowiedzialność.

Opinia, (patrz ocena)

Opracować (omówić)
Opracowywaliśmy utwór, to znaczy że:

omawialiśmy utwór,
analizowaliśmy powieść,
poddaliśmy utwór obserwacji,
interpretowaliśmy dzieło, badaliśmy je,
pracowaliśmy nad utworem,
przyjęliśmy wobec dzieła postawę badacza, krytyka itd.

Pejzaż
Autor prezentuje pejzaż, czyli:

krajobraz,
panoramę,
wizję,
obraz,
„mapę” terytorium,
fotografię terenu.

Pisać
Ktoś pisze wiersz. Autor napisał. Inaczej mówiąc:

stworzył utwór,
nakreślił obraz,
powołał do istnienia,
wykreował,
skonstruował,
skomponował.

Początek (wstęp)
W początkach powstania powieści, działalności itp. Taką konstrukcję zastąpią:

geneza,
u zarania, u źródła,
na starcie,
pierwotnie, podczas narodzin,
w okresie początków,
okoliczności powstania.

Pojęcie
To słowo można zastąpić wyrazem:

zagadnienie,
problem, myśl,
motyw,
termin.

Postawa
Postawa bohatera lub autora to jego:

stanowisko (może je zajmować).
pozycja,
sytuacja,
położenie (majątkowe, społeczne),
punkt widzenia,
stosunek wobec…

Pouczać
Znaleźć w utworze pouczenie to:

odczytać morał w nim ukryty,
rozszyfrować przesłanie,
znaleźć jego wartość dydaktyczną,
odkryć naukę, dotrzeć do sedna,
pojąć dydaktyzm dzieła,
prawidłowo zinterpretować.

Problematyka
Jest to często używane (czasem nadużywane) pojęcie. Problematyka dzieła to inaczej:

przesłanie,
wymowa utworu,
ogół zagadnień zawartych w dziele,
zbiór sensów dzieła,
istota dzieła, tematyka dzieła, wykładnia dzieła.

Pyta – stawia pytanie
Obojętne: człowiek czy dzieło. Jeśli pyta, to:

zapytuje o… dopytuje się…
indaguje w sprawie,
zestawia wątpliwości,
egzaminuje, poddaje przesłuchaniu,
zwraca się z wątpliwością.

Powód
Powód napisania utworu. Powód takiego, a nie innego działania. Można także napisać:

motywacja czynu,
bodźce lub impulsy działania,
zbiór przyczyn,
źródła czynu tkwią w…
u podstaw powstania dzieła leży…
pobudką działania bohatera była…

Słowa (cytat, wypowiedź)
Przytoczyć czyjeś słowa lub:

posłużyć się wypowiedzią,
cytat uczynić mottem,
przytoczyć trafną myśl,
przypomnieć sławne credo pisarza.

Streścić (streszczenie)
W kilku zdaniach streścić fabułę. Czyli:

krótko zrelacjonować treść (relacja),
zaprezentować treść,
prześledzić wątek fabularny,
przedstawić krótkie sprawozdanie
z wydarzeń,
ująć treść w kilku słowach,
przedstawić rejestr wypadków,
przytoczyć akcję.

Światopogląd
Pojawia się, gdy omawiamy swój lub bohatera światopogląd. Inaczej:

prezentujemy widzenie świata,
obrazujemy ideologię,
określamy zbiór zasad lub wyznawanych reguł,
oceniamy, charakteryzujemy poglądy
i przekonania,
poddajemy weryfikacji zapatrywania,
wygłaszamy opinie, credo, werdykt.

Temat
Temat pracy, powieści czy rozważań. Jest to także:

motyw (np. literacki),
sens, istota, główne zagadnienie,
materiał (dyskutowany, rozważany),
centralny problem,
przedmiot mowy, nauki, sztuki,
myśl (przewodnia w powieści).

Tworzyć (twórczość)
Czym jest twórczość danego autora?
Jest to jego:

dorobek literacki,
zbiór dzieł,
plon pracy twórczej,
warsztat twórczy.

Tworzyć – to

kreować,
komponować,
konstruować,
budować,
pisać,
układać,
produkować.

Ktoś, kto tworzy to

twórca,
konstruktor,
kompozytor,
pisarz,
poeta,
człowiek-artysta,
człowiek posiadający talent, wyobraźnię twórczą,
ponosi wysiłek twórczy,
jest realizatorem myśli.

Uogólniać
Ktoś uogólnia sprawę, czyli:

generalizuje,
sprowadza do wspólnego mianownika,
ujednolica, uniformizuje (ubiera w uniform).

Uważać
Często piszemy: uważam, że… Inaczej:

myślę, sądzę, mniemam, twierdzę, że…
według mnie, moich poglądów, moich zapatrywań,
moje stanowisko jest następujące…
prezentuję taki oto punkt widzenia,
jestem zdania, że…

Używa
Pisarz używa takich i innych sposobów. Inaczej mówiąc:

operuje chwytami (ironią, groteską, satyrą),
praktykuje takie i inne gatunki,
preferuje następujące środki stylistyczne,
stosuje następujące zabiegi literackie,
poddaje utwór zabiegom artystycznym,
korzysta z zestawu tropów poetyckich,
czerpie z zasobu języka,
nie unika upiększeń, poematów, chwytów itd.

Walka (wojna)
Walka (stron, osób, głosów) może to być także:

bitwa, bój, batalia, starcie, bijatyka,
pojedynek (na szable lub słowa),
polemika, dyskusja, wymiana poglądów, swary, kłótnia, awantura, rozmowa o zabarwieniu polemicznym, debata lub rozprawa skłóconych stron, konflikt,
kampania wojenna, pożoga wojenna, nawałnica, zawierucha, burza wojny, ogień, żagiew wojenna.

Wartość
Wartość ludzi, książek trudno przecenić. Inaczej można ją określić jako:

wszystko, co cenne i dobre,
zbiór pozytywnych cech,
zbiór walorów dzieła.

Wierzyć
Czasami piszemy – głęboko wierzę, że… Można także wyrazić się następująco:

jestem przekonany, pewny,
nic nie zachwieje moją pewnością,
bezgranicznie ufam (obdarzam zaufaniem).

Wyobrażenie
Zwykle pisarz, artysta przedstawia odbiorcom swoje wyobrażenie.
Jest to inaczej:

wizja świata,
własna kreacja świata lub sytuacji,
fantazja, fantastyczne widzenie.

Zajmować się
Zajmuje się tematem. Inaczej:

obraca się w kręgu tematów,
zajmuje się, pochłania go,
specjalizuje się w tematyce,
preferuje, faworyzuje krąg zagadnień,
centralne miejsce w jego twórczości zajmuje problematyka,
istotą, przedmiotem, osią jego rozważań jest…

Zestaw
Zestaw tematów, lektur, pojęć. Termin ten można zastąpić. Jest to:

zbiór (zasad),
kanon (lektur),
wybór (tytułów),
rejestr (wydarzeń),
zestawienie (zagadnień),
krąg, sfera zagadnień.

Życie
Czyjeś życie, ludzkie życie, przegrane lub uratowane. Także:

żywot, życiorys, biografia,
istnienie, egzystencja, funkcjonowanie,
wegetacja, pozostawanie przy życiu.

Jak to napisać inaczej?

Jak to napisać inaczej