W moich Gdybach,
daję wam słowo,
gdyby były, to by było fajowo.
Gdyby było –
byłoby w deseczkę:
każdy mógłby pogdybać troszeczkę.
Wszyscy mieliby to,
o czym zamarzą.
Nikt by nie dokuczał
gdybiarzom.
Moje Gdyby mogłyby być wszędzie.
Gdyby się zdarzyło to,
czego nie będzie.
Nastrój wiersza
Wiersz jest żartobliwy, zabawny. „Gdyby” wyrastają w nim jak grzyby po deszczu. A „gdybiarze” są podobni do grzybiarzy albo wędkarzy – mają swoją pasję. Grzybiarze zbierają grzyby, wędkarze łowią ryby, a gdybiarze ciągle „gdybają”.
Kto dokucza gdybiarzom?
Z wiersza wynika, że „gdybiarze” nie są ogólnie lubiani, ludzie im dokuczają. Zastanówcie się, czy rzeczywiście tak jest. Nie lubimy ludzi, którzy ciągle marzą, fantazjują, żyją jakby w swoim świecie? A może po prostu trudno nam ich zrozumieć, dogadać się z nimi? Jeśli gdybanie staje się czyjąś receptą na życie, rzeczywiście trudno kogoś takiego lubić. Nie można na niego liczyć, bo coś obieca, a potem powie, że nie mógł tego zrobić. Dlaczego? Bo zamiast działać, myślał. Jednak „pogdybać troszeczkę”, pomarzyć, wyobrazić sobie, co by było, gdyby… powinien każdy. Chociażby po to, by poćwiczyć wyobraźnię.
Przypuszczam, że…
W wierszu znajdziecie sporo określeń, które wyrażają przypuszczenie, niepewność czy życzenie, pragnienie („gdyby były”, „to by było”, „byłoby”, „mieliby”, „mogłyby”, gdyby się zdarzyło”). To czasowniki w trybie przypuszczającym. Jak poznać, że wyraz oznaczający czynność jest użyty właśnie w takiej formie? Zobacz, co łączy wszystkie te wymienione w nawiasie wyrazy. To czasowniki z dodaną cząstką „by”.
Neologizmy
To po prostu nowe słowa, których nie znajdziecie w słowniku. Tworzą je najczęściej poeci, żeby nazwać rzecz lub zjawisko dotąd nienazwane. Albo żeby po swojemu, na nowo, poetycko coś określić. Neologizm z wiersza to np. „gdybiarze”.
Popularne powiedzenia
Osoba mówiąca w wierszu (czyli podmiot liryczny) używa potocznych określeń, mówi np.: „fajowo”, „jest w deseczkę”. Czy tak wyrażają się poeci? Raczej nie. Takich słów używają raczej, rozmawiając na luzie, dzieci i młodzież. Dzięki temu wiersz przypomina właśnie taką luźną, potoczną wypowiedź.
Jest fajowo, czyli w deseczkę
To potoczne określenie. Właściwie mówimy, że „coś jest w dechę”, czyli dodatkowo to powiedzenie zostało zdrobnione. A co właściwie ono oznacza? Jak to powiedzieć inaczej?
- Coś jest super.
- Jest odlotowo.
- Jest pięknie.
- Jest niezwykle.
- Jest bardzo miło i fajnie.
Akcent
Odmieńcie czasownik „mieliby” użyty w wierszu przez osoby w liczbie mnogiej.
1. osoba – (my) mielibyśmy, miałybyśmy,
2. osoba – (wy) mielibyście, miałybyście,
3. osoba – (oni) mieliby, (one) miałyby
A teraz podzielcie te wyrazy na sylaby i podkreślcie te, na które pada akcent. Odczytajcie te wszystkie formy czasowników, wyraźnie akcentując zaznaczone sylaby.
1. osoba – (my) mie-li-byś-my, mia-ły-byś-my,
2. osoba – (wy) mie-li-byś-cie, mia-ły-byś-cie,
3. osoba – (oni) mie-li-by, (one) mia-ły-by
W języku polskim akcent pada zazwyczaj na przedostatnią sylabę (drugą od końca). W wypisanych wyrazach, w trybie przypuszczającym czasowników jest jednak inaczej. Akcent pada tu na czwartą i trzecią sylabę od końca.
Postarajcie się to zapamiętać i prawidłowo akcentować podobne wyrazy.
Rodzinka gdybających wyrazów
Wypiszcie z wiersza „gdybające” wyrazy utworzone od słowa „gdyby”. Określcie, jakie to części mowy, i spróbujcie wyjaśnić, co oznacza każde słowo.
Gdyby
- Rzeczownik, nazwa własna jakiegoś miejsca
- Gdzie leżą Gdyby? Z pewnością nie znajdziemy ich na mapie. One najprawdopodobniej w ogóle nie istnieją. Ale gdyby istniały – byłoby świetnie, „fajowo”, bo to idealna, wyśniona kraina. Każdy znajdzie w niej to, o czym marzy.
gdyby
- spójnik
- Użycie tego słowa w zdaniu zapowiada, że nie urzeczywistniło się to, o czym będzie mowa. Gdyby istniały Gdyby (wymarzona kraina), byłoby wspaniale. Ale, niestety, Gdyby nie istnieją, więc wspaniale nie będzie.
pogdybać
- Czasownik pochodzący od innego śmiesznego czasownika – gdybać
- Gdybanie to potoczne, żartobliwe określenie pewnej czynności – nadużywania słowa „gdyby”, fantazjowania, ciągłego przypuszczania.
gdybiarze
- rzeczownik
- Gdybiarze to gdybający i pogdybujący ludzie. Ciągle mówią, że gdyby coś się stało, to wtedy… Snują plany, kombinują, co by było, gdyby… W rezultacie nic nie robią, tylko gdybają, fantazjują.
Zobacz: