Co to jest portret trumienny
Tylko w Polsce malowano portrety trumienne. Pomysł może nieco makabryczny – ale dzięki niemu znamy twarze szlachty polskiej.
Potrzebna wiedza
Portret trumienny malowano, aby uświetnić pogrzeb, aby zmarły w pewien sposób „uczestniczył” w uroczystości. Ma wyglądać jak żywy, jego wizerunek ma być oddany wiernie, z otwartymi oczami, w kunsztownym stroju, według najnowszej mody. Rozkwit portretów trumiennych przypadł na wiek XVII. Charakterystyczny jest ich kształt: sześcio- lub ośmiokątny, zgodny z kształtem krótszego boku trumny. Blaszkę z portretem przybijano do trumny na czas uroczystości, po pogrzebie zdejmowano i wieszano – np. w kościele, w pobliżu grobu.
Uwaga!Portret trumienny jest typowy dla Polski szlacheckiej, ale trzeba go odróżnić od portretu sarmackiego. Tam zaprezentowany będzie szlachcic w pełni życia, często oparty o stół. Widoczny cały, jak na scenie, ubrany w strój sarmacki, z ręką pod bokiem. Malarze starali się oddać realizm twarzy, nawet jeśli model nie był zbyt przystojny. Nie byli to malarze wielcy, w efekcie powstały nie dzieła sztuki, lecz malarskie dokumenty epoki.
Inny portret szlachecki
Portret szlachcica z uciętym uchem
Typowy Sarmata: gotów do bitki i wypitki, pewien siebie, zabijaka, obżartuch, niespokojny duch. Lepiej mu nie wchodzić w drogę, gdzieś przecież stracił to ucho.
Portret Władysława Dominika Ostrogskiego
Wasz rówieśnik, jeden z najbogatszych książąt Rzeczpospolitej, ma właśnie siedemnaście lat i prezentuje się w stroju nie sarmackim, lecz ślubnym, według mody zachodnioeuropejskiej. Młody magnat Władek Dominik tonie w koronkach i mankietach, sam jest tłusty i z pewnością zarozumiały. W przyszłości zostanie wojewodą sandomierskim i krakowskim.