Tego typu pytania z gramatyki mogą pojawić się na teście humanistycznym!
Ogród pana Błyszczyńskiego zielenieje na wymroczu,
Gdzie się cud rozrasta w zgrozę i bezprawie.
Sam go wywiódł z nicości błyszczydłami swych oczu
I utrwalił na podśnionej drzewom trawie.
Kiedy zmory są zajęte przyśpieszonym zmorowaniem
Między mgłą a niebem, między mgłą a wodą –
Zielna zjawa swe dłonie zbezcieleśnia ze łkaniem
Nad paprocią – nad pokrzywą – nad lebiodą.
W takiej chwili Bóg przelatał, pełen wspomnień wiekuistych,
Ścieżką podobłoczną – właśnie, że tułaczą –
I przystanął na dwojga tęsknot gwiaździstych,
Gdzie się widma migotliwie bylejaczą.
Bolesław Leśmian, Pan Błyszczyński (fragment)
1. Wskaż wyrazy podstawowe dla neologizmów stworzonych przez Bolesława Leśmiana.
A. Błyszczydła –
B. Zmorowanie –
C. Podobłoczna –
2. W jakiej formie został użyty rzeczownik „drzewo” w 4. wersie wiersza Leśmiana?
A. W bierniku
B. W mianowniku
C. W celowniku
D. W narzędniku
3. Uzupełnij ciąg o wyraz o większym i mniejszym zakresie.
………………………… drzewo ……………………
4. Podkreślony w tekście wyraz to:
A. rzeczownik
B. zaimek nieokreślony
C. liczebnik zbiorowy
D. liczebnik porządkowy
5. W wyrazie „bylejaczyć” formantem jest:
A. – jaczyć
B. – aczyć
C. – yć
D. – czyć
6. Wskaż poprawne wyjaśnienie pisowni ó w wyrazie „ogród”.
A. W wyrazie ogród piszemy ó, ponieważ ó pisze się zawsze po spółgłosce.
B. W wyrazie ogród piszemy ó, ponieważ w innych formach wyrazu wymienia się na o, np. ogród – ogrody.
C. W wyrazie ogród piszmy ó, ponieważ jedna z zasad mówi, że ó piszemy w końcówce -ód.
D. Pisowni nie da się wyjaśnić, trzeba pisownię tego wyrazu zapamiętać.
7. Podaj dwa wyrazy bliskoznaczne, którymi można by zastąpić wyraz „zmorowanie”.
A. ………………..
B. ………………..
8. Ile głosek, a ile liter ma wyraz przyśpieszonym użyty w drugiej zwrotce utworu Leśmiana?
przyśpieszonym – …… głosek, ……. liter
Musisz wiedzieć, że z powołania i specjalizacji jestem miniaturyzatorem. To znaczy urządzenia wielkie i ciężkie zmieniam na małe i przenośne. Każde takie ziarenko jest koncentratem elektrycznego myślenia, niezmiernie wszechstronnym i rozumnym. Nie powiem ci, że to geniusz, gdyż byłaby to przesada, podobna do fałszywej reklamy. Co prawda, zamiarem moim jest właśnie stworzyć elektrycznych geniuszów i nie spocznę, póki nie zrobię tak malutkich, aby ich można było nosić w kieszeni tysiące; dopiero kiedy wsypię ich do worków i będę sprzedawał na wagę, jak piasek, dopnę wymarzonego celu. Ale mniejsza o moje plany na przyszłość. Na razie sprzedaję elektroprzyjaciół na sztuki, i to niedrogo: za jednego biorę tyle, ile zaważy, w brylantach.
Stanisław Lem, Bajki robotów
9. Wybierz poprawne określenie formy gramatycznej wyrazu „biorę”.
A. Czasownik, lp., os. 1, czas teraźniejszy, tryb oznajmujący, strona czynna.
B. Czasownik, lp., os. 2, czas teraźniejszy, tryb oznajmujący (orzekający), strona czynna.
C. Czasownik, lp., os. 1, czas przyszły, tryb oznajmujący, strona czynna.
D. Czasownik, lp., os. 1, czas teraźniejszy, tryb rozkazujący, strona czynna.
10. Do podanych wyrazów dopisz po jednym antonimie (nie używając przeczenia „nie”):
A. wielkie
B. fałszywe
C. rozumny
11. Do wyrazu „stworzyć” dopisz pięć wyrazów pokrewnych.
12. Dlaczego podkreślony wyraz napisano oddzielnie z partykułą nie?
A. Nie ma na to żadnej reguły, trzeba to zapamiętać.
B. Jest to bezokolicznik, a bezokoliczniki pisze się oddzielnie z partykułą nie.
C. Jest to czasownik osobowy, a takie czasowniki z partykułą nie pisze się oddzielnie.
D. Nie ma na to żadnej reguły.
13. Wyraz „elektroprzyjaciel” jest:
A. złożeniem
B. zestawieniem
C. zrostem
D. wyrazem niepodzielnym słowotwórczo
14. Podaj narzędnik liczby mnogiej wyrazu plany, użytego w przedostatnim zdaniu przytoczonego wcześniej tekstu.
W myśl założeń puryzmu nacjonalistycznego czystość języka utożsamia się z rodzimością jego elementów, zwłaszcza zaś z rodzimością słownictwa. Współcześnie obserwuje się postawy purystyczne tego typu motywowane dwojako. Najstarsze pokolenie Polaków, zwłaszcza część tzw. starej inteligencji, jest wyczulone na wyrazy obce pochodzenia niemieckiego i rosyjskiego. Rażą np. słowa szlaban, kibic, fajny czy sformułowania ciut-ciut, póki co. Jako argumenty przeciw germanizmom i rusycyzmom przytacza się, oczywiście, ich obce pochodzenie, ale także to, że można je bez szkody zastąpić wyrazami rodzimymi (co nie zawsze jest argumentem trafnym: szlaban i kibic nie mają np. dokładnych odpowiedników rodzimych).
15. Zastąp w następujących zdaniach często nadużywane słowo „fajnie”.
A. Kupiłam sobie fajną bluzkę. ……….
B. To bardzo fajna dziewczyna. …………….
C. Byłem wczoraj w kinie na fajnym filmie. ……………….
D. Na dyskotece było naprawdę fajnie. ……………..
16. Podkreślony w tekście i pogrubiony wyraz to:
A. przyimek
B. zaimek osobowy
C. zaimek wskazujący
D. rzeczownik
17. Do podanych wyrazów, tworzących rodzinę wyrazów, podaj wyrazy podstawowe. Podkreśl rdzenie.
A. Polak
B. polski
C. Polka
D. polskość
18. Wskaż poprawne określenie rzeczownika „kibic”.
A. Jest to rzeczownik własny, żywotny.
B. Jest to rzeczownik pospolity, żywotny, osobowy.
C. Jest to rzeczownik pospolity, żywotny, nieosobowy.
D. Ten wyraz nie jest rzeczownikiem.
19. Biorąc za przykład budowę słowotwórczą wyrazów „germanizm” i „rusycyzm”, nazwij analogicznie zapożyczenia z języków:
A. angielskiego
B. czeskiego
C. greckiego
D. amerykańskiego
20. W jakim przypadku występuje użyty w pierwszym zdaniu tekstu wyraz „słownictwa”?
A. Jest to mianownik.
B. Jest to biernik.
C. Jest to wołacz.
D. Jest to dopełniacz.
Język zmienia się szybko i naturalnie wchłania coraz to nowe wyrazy. Kryteriami ich spolszczenia może być swojska forma graficzna, wymowa, a także odmienialność i zdolność tworzenia od nich na gruncie polszczyzny nowych wyrazów. Hobbysta czyni polskim wyraz hobby. Dla wielu (dla mnie też) jednym z kryteriów przyswojenia wyrazu jest chociaż minimalna nowość znaczeniowa. Stąd pub jest dla mnie potrzebnym zapożyczeniem, bo nazwany tak lokal różni się od tego, co nazywamy piwiarnią. (…) To samo odnosi się do supermarketu. Drażnią mnie za to shopy (…), niepotrzebnie dublujące sklepy.
21. Przywołane obce wyrazy to:
A. anglicyzmy
B. germanizmy
C. galicyzmy
D. bohemizmy
22. Pierwsze, podkreślone zdanie przytoczonego tekstu jest:
A. zdaniem pojedynczym rozwiniętym
B. zdaniem złożonym współrzędnie wynikowym
C. zdaniem złożonym współrzędnie łącznym
D. zdaniem złożonym podrzędnie okolicznikowym
23. Zaznaczony w tym zdaniu wyraz „szybko” jest:
A. przyimkiem
B. zaimkiem
C. przysłówkiem
D. przymiotnikiem
24. Dopisz dwa synonimy do wyrazu „dublujący”.
25. Napisz polski odpowiednik wyrazu „hobbysta”.
Odpowiedzi do TESTU II
1.
A. Błyszczydła – błyszczeć
B. Zmorowanie – zmora
C. Podobłoczna – pod obłokiem
2. C. W celowniku
3. roślina drzewo dąb
4. C. liczebnik zbiorowy
5. C.
6. B. W wyrazie ogród piszemy ó, ponieważ w innych formach wyrazu wymienia się na o, np. ogród – ogrody.
7. A. straszenie
B. przerażanie
8. przyśpieszonym –11 głosek, 14 liter
9. A. Czasownik, lp., os. 1, czas teraźniejszy, tryb oznajmujący, strona czynna.
10. A. małe
B. prawdziwe
C. głupi
11. stwórca, stwór, stworzenie, stworzyciel, stwarzanie
12. C. Jest to czasownik osobowy, a takie czasowniki z partykułą nie pisze się oddzielnie.
13. A.
14. planami
15.
A. Kupiłam sobie ładną bluzkę.
B. To świetna dziewczyna.
C. Byłem wczoraj w kinie na interesującym filmie.
D. Na dyskotece było naprawdę super.
16. B. zaimek osobowy
17.
A. Polak – Polska
B. polski – Polska
C. Polka – Polak
D. polskość – Polska
18. B. Jest to rzeczownik pospolity, żywotny, osobowy.
19.
A. anglicyzm
B. czechizm
C. grecyzm
D. amerykanizm
20. D. Jest to dopełniacz.
21. A.
22. C. zdaniem złożonym współrzędnie łącznym
23. C. przysłówkiem
24. powtarzający się, kopiowany
25. pasjonat
Zobacz: