To wierszyk, sentencja, złota myśl, którą starożytni wypisywali na posągach zmarłych i nagrobkach. Najważniejszą cechą epigramatu jest zwięzłość. Im bardziej lapidarna forma, tym lepszy epigramat.
A jakie treści można umieszczać na nagrobkach? Oczywiście, coś o życiu, przemijaniu, wartościach. Kiedy epigramat poszerzył swój użytkowy charakter (nie występował już wyłącznie jako nagrobny wierszyk, lecz odrębny gatunek literacki), poszerzył się też jego zakres tematyczny. Zaczęły pojawiać się również epigramaty miłosne, biesiadne, satyryczne.
Źródłem epigramatów jest Antologia Palatyńska, która zawiera aż 3700 tych utworów ułożonych w piętnastu księgach tematycznych. Były one spisywane w ciągu kilku wieków. Teksty zawarte w tej antologii pochodzą z Aleksandrii, Grecji, Rzymu.
Najważniejsza w epigramacie jest pointa. Przeglądając epigramaty, mamy nieraz wrażenie, że właściwie cały epigramat zamknięty jest w poincie, jest pointą sam w sobie.
Przykład?
Oto utwór Lucyliusza z II w. p.n.e. pt. Na pewnego portrecistę.
Eutychos, ten wielki malarz, dwudziestu synów spłodził.
Ale nawet w nich nie osiągnął ani krzty podobieństwa.
Chyba marny jest talent malarza Eutychosa. I tak bywa w życiu, że się okrzykuje „wielkim” artystą kogoś, kto wcale nie ma żadnych zdolności.
Zobacz:
Skąd się wzięła nazwa liryka? Przedstaw najważniejsze jej gatunki.