W roku 1843 Słowacki wystąpił z Koła Towiańczyków, nie był zresztą jego członkiem długo. Nie zgadzał się z filozofią towianizmu – stworzył własny system filozoficzny, który porządkował poglądy poety na temat istoty wszechświata i sensu istnienia. Wyłożył swoją teorię w dziele pt. Genezis z Ducha, stąd też jest to filozofia zwana genezyjską.
Filozofia genezyjska jest ciekawą koncepcją. Zakłada, że wszystko, co istnieje, posiada duchową istotę, podczas gdy materia to tylko owoc aktywności ducha, krucha skorupka, przemijalna forma, którą duch wciąż zmienia w procesie stałego doskonalenia się. Świat jest zespołem duchowych łańcuchów – duchową istotę posiadają narody i jednostki ludzkie. Duch, aby osiągnąć wyższy stopień doskonałości, musi rozbić starą formę, złożyć z niej ofiarę – stąd odwieczny konflikt między duchem a jego zewnętrzną, materialną formą. Ta ofiara jest oczywiście bolesna, lecz konieczna, a im bardziej bolesna, tym większy postęp ducha. I tak, w myśl filozofii genezyjskiej, śmierć jest zmianą formy, odrzuceniem ciała przez ducha, rewolucja – jest także zmianą formy (systemu) i osiągnięciem wyższego stopnia rozwoju. Historia natomiast jest areną przemian ducha – bo tak są interpretowane dzieje narodów, państw i ludzi. W duchu filozofii genezyjskiej stworzył Słowacki wiele liryków (Uspokojenie, Anioł ognisty – mój anioł lewy…), dramaty Zawisza Czarny, Samuel Zborowski, Agezylausz i epopeję genezyjską Król-Duch.
Zobacz: