Przykłady:
- Judym
- Kmicic
- Pokolenie Kolumbów
- Nauczyciel z Sycylii (bohater Wieży Gustawa Herlinga-Grudzińskiego)
- Antygona
- Edyp
- Kreon
- Konrad Wallenrod
- Gustaw-Konrad
- Kordian
Sformułowania tematów:
- Galeria postaci tragicznych – bohaterów lektur szkolnych.
- „Uczyniwszy na wieki wybór, w każdej chwili wybierać muszę…”. Odnieś powyższą myśl do bohaterów literackich wybierających łatwe bądź trudne drogi życiowe.
- Trudne zwycięstwa, gorzkie klęski – drogi życiowe wybranych bohaterów literackich.
Kim są bohaterowie tragiczni?
Klasyczna sytuacja tragiczna polega na tym, że człowiek staje przed koniecznością podjęcia decyzji, wyboru drogi postępowania i… cokolwiek wybierze, będzie źle. W dodatku wybór jest bardzo trudny: następuje pomiędzy dwoma równorzędnymi racjami. Równorzędnymi! Może być to zatem wybór między miłością do ojczyzny a zgodnością z kodeksem moralnym, a nie na przykład między własnym dobrem a dobrem ludzkości. Problem tragizmu jest uniwersalny.
Uwaga – postaci tragicznej nie należy mylić z osobą nieszczęśliwą, taką, którą dotknęły „zwykłe” tragedie życiowe.
Wskazówki przydatne podczas pisania
bory dokonywane w sytuacji tragicznej zawsze są trudne. Bohaterowie tragiczni ciężko płacą za swoją decyzję. Analizując ich postawy, opłaca się zestawić racje, spośród których musieli wybierać i pokusić się o ocenę ich decyzji.
- Kreon i Antygona są ciekawymi postaciami tragicznymi, bo są przeciwnikami. Kreon musi wybrać pomiędzy autorytetem władzy (dobrem państwa) a szacunkiem dla uczuć jednostki i prawa religijnego, Antygona – pomiędzy powinnościami religijnymi siostry a posłuszeństwem poddanej. Oboje mają dylematy – oboje przegrywają.
- Wątpliwości wzbudzać może postawa nauczyciela z Sycylii (Wieża). Jaki to tragizm, jeśli z jednej strony mógł ocalić ludzkie życie, a z drugiej – własne? Postąpił egoistycznie, nieszlachetnie. A jednak… własne życie to ogromna wartość, nie można bezdyskusyjnie ocenić człowieka, który uląkł się śmierci. Gorsi i okrutniejsi są ci, którzy tego od niego zażądali.
- Kmicic jest postacią tragiczną tylko wtedy, kiedy musi wybrać pomiędzy wiernością ojczyźnie a wiernością przysiędze złożonej księciu Radziwiłłowi w Kiejdanach. Po chwili zaślepienia wybiera wierność ojczyźnie i doskonale sobie radzi. Należy do bohaterów wygranych.
