Collage (kolaż)
Początkowo ten termin oznaczał tylko pewien nurt, modę w sztukach plastycznych. Dzieło miało stanowić zespół znaków, sumę wyobrażeń, tak więc do tradycyjnych form dzieła sztuki plastycznej (np. obrazu olejnego) dołączano kawałki tkanin, pudelka po zapałkach i inne, szkło, koronki, tapety, stare ryciny, blaszki, kawałki drewna i mnóstwo innych rzeczy. Ta technika artystyczna polegająca na komponowaniu dzieła z gotowych elementów dwóch dziedzin – sztuki i rzeczywistości, stała się popularna także w muzyce, filmie, poezji i prozie.
- W muzyce ta technika polega np. na włączaniu do klasycznego dzieła dźwięków z ulicy, w sztuce – na komponowaniu dzieł z najrozmaitszych przedmiotów – tak postępowali np. Marcel Duchamp i Tadeusz Kantor. Filmowi „kolażyści” to Louis Buñuel, Tadeusz Konwicki, Woody Allen.
- Kolaż literacki natomiast wykorzystuje montaże cytatów, stylizacji, szablony językowe, formy innego rodzaju piśmiennictwa, np. ogłoszenia prasowe, poradniki. Bardzo dobrym przykładem będzie wiersz Wisławy Szymborskiej pt. Pogrzeb, złożony z urywków rozmów uczestników ceremonii pogrzebowej, którzy narzekają na deszcz, wymieniają się przepisami na ciasto, plotkują. Inne przykłady to niektóre utwory Tadeusza Różewicza i Mirona Białoszewskiego.
Słowo kolaż pochodzi z języka francuskiego (collage) i oznacza obklejanie, doklejanie. Znany artysta Max Ernst definiował kolaż jako Skojarzenie dwu realności pozornie niemożliwych do skojarzenia na płaszczyźnie pozornie niesprzyjającej ich skojarzeniu.
Uwaga!
Kolaż to także technika wykorzystywana w prozie i dramacie, np. przez Aleksandra Sołżenicyna, Güntera Grassa, Eugène Ionesco, Louisa Aragona.
