Jest garść zagadnień, które należy powtórzyć przed podejściem do testu CR. To terminy związane z najczęściej pojawiającymi się pytaniami, dotyczącymi struktury tekstu – nie wszystkie bowiem dotyczą treści. Ujęliśmy je jak najbardziej obrazowo.

 

1 Akapit wobec akapitu:

Przykład pytania:
Jaką funkcję przyjmuje akapit 3 wobec 1?

Potrzebna wiedza:
To może być:

  • niezależność (są zupełnie o czym innym);
  • synteza ( są zgodne, łączą się);
  • sprzeczność, kontrast (są przeciwne);
  • podważenie (3 podważa tezę 1);
  • pointa (3 jest wnioskiem, podsumowaniem 1);
  • rozwinięcie – (3 rozwija myśl 1);
  • parafraza (3 jest przeróbką, przekształceniem 1);
  • stanowi jego część – np. człon porównania.

 

2. Znajdź chwyt artystyczny w akapicie.

Przykład pytania:
Jakie zabiegi stylistyczne znalazłeś w akapicie 2?

Potrzebna wiedza:
Szukaj takich zabiegów:

  • wyliczenie (autor wylicza np. przedmioty lub cechy zjawiska);
  • gradacja (stopniowanie np. ocen, wymienianie cech w porządku malejącym lub rosnącym);
  • antyteza (w akapicie zostały zestawione zdania sprzeczne);
  • kontrast (zestawienie sprzeczności);
  • metafora (przenośnia);
  • epitety (nagromadzenie określeń);
  • porównanie (będą tu dwa człony połączone słowem jak, jaki , jakoby, niby);
  • hiperbola (znajdziesz przesadę, wyolbrzymienie w rodzaju umieram z głodu);
  • paradoks (pozorna sprzeczność, ale zaskakująco prawdziwa);
  • oksymoron (zestawienie z natury sprzecznych zjawisk, np. żywy trup);
  • symbol (motyw, który oznacza coś innego, ma ukryty sens);
  • alegoria (utrwalony, znany wszystkim symbol typu ojczyzna jako tonący okręt).

 

3. Za myślą autora…

Przykład pytania:
Określ tok rozumowania autora w akapicie 2 wobec 1?

Potrzebna wiedza:

  • wnioskowanie (autor wyciąga wnioski, rozpoznasz po słowach typu: więc, zatem toteż, wynika z tego, wnioskuje);
  • dygresja (odstępuje od głównego tematu);
  • kontynuacja podjętego tematu;
  • zmienia tok rozumowania (używa słów ale, jednak, mimo to);
  • nawiązanie do wcześniejszych myśli (autor wraca do nich, używa słów: potwierdzeniem niech będzie, kolejny argument, podobnie).

 

4, Tekst w tekście – nazwij to:

Przykład pytania:
Jak nazwiesz nawiązanie do cudzego tekstu w akapicie 3?

Potrzebna wiedza:

  • aluzja literacka – swobodne, niedokładne, ale wyraźne nawiązanie do znanego fragmentu innego dzieła;
  • reminiscencja – naśladowanie, przytoczenie innego dzieła, dokładne, włączone w tekst, niekoniecznie świadome;
  • parafraza – celowa przeróbka fragmentu innego dzieła;
  • parodia – przytoczenie, naśladowanie innego dzieła w celu ośmieszenia, wykpienie, przekształcenie;
  • cytowanie – przytoczenie dokładne, z użyciem cudzysłowu.