Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym.
Fragment 14
Camilo José Cela, Mazurek dla dwóch nieboszczyków
Deszcz pada cicho i bezustannie, pada niechętnie, acz z bezbrzeżną cierpliwością, wiecznie jednakowo, pada na ziemię, która ma ten sam kolor co niebo, między bladą zielenią a bladopopielatą szarością, i linia gór jest już od dawna zatarta.
– Od wielu godzin?
– Nie, od wielu lat. Linia gór zniknęła, kiedy zabito Lazaro Codesala, widać Pan Bóg nie chciał, żeby ktoś ją znowu oglądał. (…)
Zadania:
- Co możesz powiedzieć o narratorze w tym utworze?
- O czym świadczy sytuacja dialogowa w tym utworze?
- W jaki sposób opisany jest padający deszcz?
- Do czego odwołuje się sytuacja padającego deszczu?
- Jest to początkowy fragment powieści. W jaki sposób wprowadzony jest bohater – nieboszczyk do tej historii?
Odpowiedzi:
1. Konstrukcja narratora w tym fragmencie jest bardzo ciekawa. Początek zapowiada nam narratora nie ujawniającego się, acz oglądającego opisywany świat. Pisze w czasie teraźniejszym, o rzeczach, zjawiskach, które obserwuje. Ale zdane pytanie jest skierowane bezpośrednio do niego. Widzimy więc, że utwór to opowiadanie narratora, który jest też postacią istniejącą wewnątrz świata przedstawionego. Jest to postać znająca dobrze opisywany świat i zdarzenia. Ma również pewne cechy mądrego starca, który sytuację na ziemi odnosi do zamiarów boskich.
2. Sytuacja dialogowa wplata się w ciąg narracji. Pokazuje, że mówiący narrator rozmawia, opowiada tę historię komuś, kto znajduje się obok niego. Co więcej, dialogi nie są podpisane. Nie wiemy ani kto zadaje pytania, ani kto na nie odpowiada.
3. Padający deszcz nabiera cech ludzkich. Mamy tu do czynienia z pewnego rodzaju personifikacją. Pada niechętnie, z cierpliwością. Tak jakby jego działanie odnosiło się do opisu działania żywej istoty.
4. Powiedzieliśmy już, że padający deszcz jest personifikowany. Okazuje się, że jego działaniem może kierować Bóg, który celowo zesłał na ziemię deszcz, aby podkreślić śmierć bohatera. Linia gór ma nie być więcej oglądana. W ten sposób mamy tu odwołanie do sytuacji biblijnej.
5. Sytuacja zaczyna się od opisu padającego deszczu i świata o jednostajnych barwach. Opis ten zostaje przerwany wtrąconym przez słuchającego opowieści człowieka. Z odpowiedzi narratora dowiadujemy się, że tak wygląda świat od śmierci bohatera, o którym będzie mowa w tym opowiadaniu.
Zobacz: