Farmacja – kierunek studiów

To bardzo trudny kierunek studiów. Nauki pamięciowej jest tak dużo, że jeżeli nie lubisz naprawdę chemii, będzie to dla Ciebie 5 lat męczarni. Można powiedzieć, że najciężej jest przez pierwsze trzy lata… i dwa następne. Potem już jest luz.

Dlaczego warto studiować farmację?

Farmaceuci są bardzo poszukiwanymi specjalistami na rynku pracy, z uwagi na dynamicznie rozwijający się przemysł farmaceutyczny, który potrzebuje pracowników laboratoriów, technologów, menedżerów sprzedaży.

Studia farmaceutyczne są bardzo uniwersalne i elastyczne, przygotowują do pracy praktycznie we wszystkich zawodach, w których potrzebna jest wiedza chemiczna, fizyczna, biologiczna.

Duży zasób wiedzy potrzebnej do wykonania zawodu farmaceuty powoduje, że należy on do wąskiej grupy zawodów o największym autorytecie. Jest to również zawód zaufania publicznego, szczególnie w części związanej z aptekarstwem.

Predyspozycje

Potrzebna jest bardzo dobra pamięć z uwagi na ogrom materiału do opanowania, pasja i siła woli ze względu na czasochłonność zajęć, odporność na stres, aby sprostać wymaganiom stawianym na ćwiczeniach i egzaminach oraz umiejętność samodzielnej i systematycznej pracy, którą trzeba potrafić sobie rozłożyć.

Oprócz tego przydatna jest zdolność kojarzenia faktów, umiejętność analitycznego myślenia, skupienia się na wykonywanych czynnościach, wiedza ogólna, a nie tylko chemiczna czy biologiczna.

Cennymi cechami osobowościowymi u farmaceuty jest odpowiedzialność, precyzja i skrupulatność, empatia oraz wrażliwość na drugiego człowieka.

Rekrutacja

Kandydatów na farmację czeka spory wysiłek intelektualny. Wszystkie akademie medyczne wymagają matury na poziomie rozszerzonym z biologii i chemii.

Studia

Nauka na wydziale farmaceutycznym trwa 5. Podjąć ją można w trybie stacjonarnym (dziennie) oraz niestacjonarnym (zaocznie, wieczorowo) na wybranych uczelniach medycznych. Absolwenci uzyskują tytuł magistra farmacji.

Pierwsze dwa lata są skoncentrowane na przedmiotach ogólnomedycznych. W tym czasie studenci zdobywają wiedzę głównie z chemii organicznej i nieorganicznej, nauk biologicznych i ścisłych. Jednak już od drugiego roku zaczynają się przedmioty specjalistyczne, takie jak zielarstwo, farmakognozja, chemia leków czy farmakodynamika. Trzeba także przygotować się na naukę matematyki, fizyki oraz botaniki. Obok przedmiotów zawodowych studenci uczą się także humanistycznych takich jak etyka, filozofia czy historia farmacji.

Pierwszy rok

Większość zajęć przez wszystkie lata rozpoczyna się od tzw. wejściówki (kartkówki z materiału z poprzednich zajęć). Każdy ma jedno podejście do wejściówki. Jeśli obleje, traci punkty. A odpowiednia liczba punktów jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu w sesji. Dlatego nie ma innej możliwości, jak uczyć się na bieżąco.

Do najważniejszych przedmiotów, z których trzeba zdobyć zaliczenie, należą: chemia, biologia, botanika , biofizyka, matematyka oraz języki obce (angielski i łacina). Najtrudniejsza jest fizjologia, ze względu na obszerny materiał (podstawy fizjologiczne, funkcjonowanie narządów, układów i funkcji człowieka).

Uciążliwe i czasochłonne są laboratoria, np. z chemii nieorganicznej i fizycznej, na których normą są dopuszczające do zajęć wejściówki. Jeśli ktoś ich nie zaliczy, to nie wchodzi na ćwiczenia i musi je odrobić w innym terminie.

Drugi i trzeci rok

Tak naprawdę prawdziwym sprawdzianem dla studentów farmacji jest drugi i trzeci rok.

Podstawowym narzędziem ćwiczeń są mikroskopy. Na botanice bada się głównie morfologię roślin (czyli to, co mają w środku i jak je po tym odróżnić) oraz ich anatomię. Za pomocą pewnych cech charakterystycznych określa się rodzaj badanego preparatu.

Na drugim roku dominuje jednak chemia. Analityczna, fizyczna, organiczna, biochemia… Na każde ćwiczeni z chemii fizycznej trzeba napisać raport z poprzednich zajęć, opracować wyniki, zrobić wykresy, policzyć całki pod krzywą. Z kolei na ćwiczeniach z chemii analitycznej studenci, na przykład, dostają w próbówce różne substancje i mają za zadanie, przeprowadzając szereg reakcji, określić, cóż to jest.

Postrachem trzeciego roku jest chemia leków. Na tym przedmiocie studenci muszą znać wzory chemiczne konkretnych medykamentów, np. erytromecyny, której wzór zajmuje pół strony, a podobnych trzeba znać około setki. Egzamin z tego przedmiotu to bity miesiąc ostrego wkuwania. Książka do chemii leków ma około 600 stron, a do tego dochodzą notatki z wykładów.

Ważna jest także farmakognozja, czyli nauka o roślinnych związkach leczniczych wykorzystywanych w farmacji. Przedmiot uchodzi za trudny, bo profesorowie wymagają wykucia na pamięć budowy związków, ich nazw, sposobów wykorzystywania w lecznictwie każdej z części roślin.

Na tym etapie studiów zaczyna się także przedmiot technologiczna postać leku, na którym studenci uczą się przygotowywać, przechowywać w aptece maści, kropelki, tabletki. Poznają wszelkie reakcje z tym związane, sposoby pakowania, wymagania, jakie są stawiane przed producentem danej postaci leku.

Czwarty i piąty rok

Czwarty rok jest skoncentrowany na poznawaniu leków.

Na farmakologii poznaje się działanie poszczególnych leków oraz zachodzące między nimi interakcje.
Z kolei farmakokinetyka traktuje o działaniu medykamentów w organizmie. W tym okresie studiów, studenci tworzą swoje pierwsze leki, zazwyczaj aspirynę.

Piąty rok to głównie praca magisterska, która może być teoretyczna (np. interakcje między kofeiną zawartą w używkach, a kofeiną zawartą w lekach) albo praktyczna (np. analiza ilościowa i jakościowa wszystkich składników zawartych w kłączu redestowca japońskiego).

Praktyki i staż

Pierwszą, miesięczną praktykę student zalicza w aptece ogólnodostępnej dopiero po trzecim roku studiów.
Kolejna, także miesięczna praktyka jest po czwartym roku – student odbywa ją w aptece szpitalnej (czyli zamkniętej), w firmach przemysłu farmaceutycznego, laboratoriach kontroli leków albo stacjach sanepidu. O miejscu praktyki decyduje fakultet albo wybrana specjalizacja na studiach.

Po zdobyciu tytułu magistra farmaceuta nadal nie ma prawa wykonywania zawodu, póki nie zaliczy półrocznego stażu. Praktykę może odbyć zarówno w aptekach ogólnodostępnych, jak również w przyszpitalnych aptekach zamkniętych. Każdy ze stażystów ma swojego opiekuna – doświadczonego aptekarza posiadającego I stopień specjalizacji zawodowej, który czuwa nad wszystkimi jego czynnościami.

Celem takiego stażu jest zapoznanie absolwenta z zasadami etyki zawodowej, nauczenie sporządzania, przechowywania i wydawania produktów leczniczych i udzielania informacji o lekach zgodnie z zasadami dobrej praktyki aptecznej. Po zakończeniu stażu młody farmaceuta otrzymuje zaświadczenie, które upoważnia go do pracy w aptece.

Praca

Zapotrzebowanie na absolwentów farmacji jest w Polsce nadal bardzo duże. Wszyscy absolwenci farmacji, bez względu na wybraną specjalność, mogą pracować w aptekach lub hurtowniach leków. Dodatkowe miejsca pracy czekają na osoby, które wybrały inne specjalności niż aptekarska.

I tak, na przykład po specjalności apteczno-zielarskiej można zostać technologiem produkcji leków roślinnych.

Po analizie farmaceutycznej i środowiskowej pracy można szukać niemalże we wszystkich działach sanepidu, laboratoriach sanitarno–epidemiologicznych, ochrony środowiska, laboratoriach przemysłowych i szpitalach oraz w instytutach zajmujących się kontrolą leków. Osoby z tą specjalnością zatrudniane są też w laboratoriach toksykologicznych (medycyna sądowa, zakłady kryminalistyki).

Po skończeniu farmacji można też wybierać karierę naukową, zostając wykładowcą akademii medycznych. Pracownicy ci obok pracy wychowawczo-dydaktycznej ze studentami prowadzą również badania naukowe.

Innym miejscem pracy farmaceutów-naukowców są laboratoria badawcze zakładów farmaceutycznych. Prowadzi się w nich testy nad lekami aktualnie produkowanymi oraz badania nad produkcją nowych medykamentów.

W klinikach i szpitalach zatrudnienie znajdują farmaceuci kliniczni, gdzie wraz z lekarzami zajmują się leczeniem pacjentów. Czuwają nad odpowiednimi dawkami zalecanych lekarstw oraz nad możliwością występowania objawów ubocznych. Współpracują również z pracownią analityczną szpitala, aby poznać, czy dany lek nie powoduje zaburzeń w organizmie pacjenta. Dbają również nad zabezpieczeniem pacjentów przed ewentualną interakcją, którą mogą powodować równocześnie przyjmowane lekarstwa.

W wytwórniach leków zatrudniani są farmaceuci-technolodzy. Ich praca polega na nadzorowaniu procesu produkcji leków oraz opracowywaniu i wdrażaniu nowych technologii. Do ich zadań należy m.in. dobór odpowiedniej aparatury, która zapewni najlepszą jakość i wydajność produkcji.

Farmaceuci są też chętnie zatrudniani przez wytwórnie i firmy handlujące specyfikami medycznymi w celu ich promocji. Pracując jako przedstawiciele handlowi, oferują odbiorcom, takim jak apteki, szpitale czy hurtownie farmaceutyczne, leki wytwarzane przez zatrudniającą ich firmę. Zawód ten jest dobrze opłacany, ale jest i druga strona medalu tej profesji. Są nią liczne podróże po całej Polsce i nienormowany czas pracy.

Absolwenci studiów farmaceutycznych mogą też pracować w laboratoriach prowadzących badania składu i właściwości specyfiku oraz zajmujących się kontrolą jakości leków. Do czynności farmaceutów-analityków należą pomiary własności chemicznych leku służące m.in. do opisu nowego preparatu. Specjaliści ci testują działanie leku i jego skuteczność oraz określają jego toksyczność i skutki uboczne. Końcowym efektem tych działań jest podjęcie decyzji o rozpoczęciu produkcji danego leku. Opisane badania są konieczne, aby lek mógł być zarejestrowany i dopuszczony do sprzedaży.

Absolwenci farmacji mają prawo do wykonywania zawodu w krajach UE i mogą podjąć pracę, np. w aptekach brytyjskich czy irlandzkich – tam jest bardzo duże zapotrzebowanie na absolwentów tego kierunku. Warunek– trzeba znać biegle język angielski, bo w farmaceuta w tych krajach nie tylko sprzedaje się leki, ale przede wszystkim diagnozuje i doradza pacjentowi, jaki lek będzie dla nich odpowiedni.

Studia farmaceutyczne obejmują obszar wiedzy o leku, dając absolwentom przygotowanie teoretyczne i praktyczne do wykonywania zawodu farmaceuty-aptekarza.

Uwaga!
Najzdolniejsi absolwenci mogą ubiegać się o pracę w firmach zajmujących się monitorowaniem badań farmaceutycznych.
Monitorzy badań klinicznych to elita wśród farmaceutów. Aby nimi zostać trzeba mieć szeroką branżową wiedzę, szybko się uczyć, być asertywnym, potrafić zarządzać pracą zespołu pracowników. Tu najbardziej ceniona jest dokładność, a wręcz drobiazgowość, umiejętność wychwytywania podczas badań najdrobniejszych sprzeczności i błędów, które mogą rzucić cień na końcowy wynik.
Dużym minusem tego zawodu jest biurokracja – żmudna i powtarzalna praca papierkowa, w której trzeba drobiazgowo dokumentować każdy etap badań.

Czego będziesz się uczył na I roku?

biologii z genetyką,
botaniki farmaceutycznej,
biofizyki,
chemii nieorganicznej i organicznej,
matematyki,
historii farmacji,
język angielskiego i łaciny,
statystyki.

Najtrudniejsze egzaminy w czasie studiów

egzamin z chemii organicznej,
egzamin z biochemii,
egzamin z farmakodynamiki.

Co jest najciekawsze?

Do jednych z najciekawszych zajęć należy bromatologia, czyli badanie żywności pod względem zawartości szkodliwych związków chemicznych.

Największą frajdę studentom sprawiają zwykle zajęcia z farmacji stosowanej, na których przede wszystkim realizuje się recepty, tzn. odmierza i odważa różne substancje i sporządza z nich leki, a także można nauczyć się robienia nalewek!

Ciekawe są też zajęcia z biosyntezy, na których np. hoduje się komórki grzybów, by uzyskać aminokwasy lub witaminy, ręcznie wytwarza się leki: czopki, maści, tabletki, roztwory.

Co jest największą zmorą?

Zajęcia na żywych organizmach np. szczurach. Najpierw studenci przez kilka tygodni prowadzą na nich badania, a potem muszą je zabić i zbadać zmiany, które zaszły w ich organizmie pod wpływem podawanych substancji.

Na farmacji, podobnie jak na wszystkich innych kierunkach medycznych, studenci mają także zajęcia w prosektorium z anatomii z elementami histologii, w czasie których pracują na preparatach z ludzkimi korpusami czy kończynami.

Uwaga!
Na farmacji, podobnie jak na innych wydziałach medycznych, nie można powtarzać pierwszego roku. Do jedynej repety, w trakcie całego okresu nauki, mają prawo tylko studenci starszych lat. Tylko w wyjątkowych sytuacjach, w przypadkach losowych dziekan wydziału może zezwolić na kolejną powtórkę.

Specjalizacje

W ramach studiów farmaceutycznych można wybrać jedną z kilku specjalności, m.in.:

farmację apteczną,
farmację kliniczną,
farmację przemysłową,
analiza farmaceutyczna
ekotoksykologię,
promocję zdrowia,
technologię środków leczniczych i kosmetycznych,
analizę farmaceutyczną i środowiskową.

Studenci farmacji mogą realizować program dydaktyczny na innych uczelniach zgodnie z obowiązującymi regulaminami. Większość polskich uczelni ma podpisane umowy o wymianie studentów. W ramach Programu Socrates-Erasmus studenci mogą realizować wybrane przedmioty na uczelniach zagranicznych. Na wyjazdy zagraniczne studentów kwalifikuje komisja na podstawie znajomości języka obcego i osiągnięć w nauce.