Na czym polegał dualizm w rozwoju gospodarczym i politycznym Europy XV-XVI w.?
Zachód, aktywnie włączający się za Hiszpanią i Portugalią w działalność zamorską i handel atlantycki, korzystający z przemieszczenia głównych szlaków handlowych nad ocean, stworzył, czerpiąc w tym zakresie z doświadczeń bogatych państw włoskich, struktury prekapitalistyczne. Powstały wówczas takie podmioty gospodarcze jak: giełda, banki, instytucje kredytowe, manufaktury – pierwsze fabryki. Na wschodzie Europy, gdzie mieszczaństwo było wyraźnie słabsze, a pozycja szlachty pod względem politycznym dominująca (np. Polska), drogą rozwoju gospodarczego stały się folwarki pańszczyźniane, bazujące na niewolniczej pracy chłopów.