Sarmata o sobie i inni o Sarmacie – podaj przykłady

Zacznij:
Sarmata o sobie – to Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska, typowego Sarmaty o typowym życiorysie – hulaszcza i wojenno-żołnierska młodość i wiek dojrzały spędzony na gospodarowaniu w majątku. O Sarmatach (z pozycji świadka, obserwatora, komentatora) dużo pisał zaś Wacław Potocki.

Rozwiń:

  • Pasek (Pamiętniki) gawędziarskim stylem opowiada o swoim życiu, a przy okazji prezentuje samego siebie. Może wydawać się sympatyczny – znakomity gawędziarz, wesołek, pełen wigoru. Ukazuje jednak mimochodem najgorsze wady stanu szlacheckiego (choć wcale nie ma takiego zamiaru): tępotę i zacofanie przy pozorach ogłady, ograniczającej się często do znajomości łacińskich sentencji, okrucieństwo, warcholstwo, pieniactwo, wyrachowanie.
  • W Pospolitym ruszeniu z kolei Wacław Potocki piętnuje stosunek szlachty do walki, jej opieszałość i gnuśność, kompletny brak ducha bojowego. Zbytki polskie to plastycznie ukazana miłość Polaków do drogich strojów, wystawnego stylu życia, ich rozrzutność i życie ponad stan. Tak żyją także ci, którzy teoretycznie nie mogą sobie na to pozwolić. Ci sami ludzie zaczynają liczyć się z każdym groszem, gdy trzeba wydać go nie na siebie, lecz np. na potrzeby państwa.

Zakończ:
Swoistym podsumowaniem tego smutnego obrazu jest Nierządem Polska stoi Wacława Potockiego , którego tematem jest anarchia panująca w Polsce.

Najważniejsze teksty:

  • Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska
  • Nierządem Polska stoi, Zbytki polskie Wacława Potockiego

 

Ważne pojęcia:

Gawęda szlachecka – cechuje ją styl zbliżony do mowy codziennej, języka mówionego – barwna narracja, liczne dygresje i powtórzenia, kierowanie się wprost do odbiorcy.

Zobacz:

Sarmata