UTYLITARYZM – jest to jedno z programowych haseł pozytywizmu, postulujące „użyteczność” wszystkich dzieł człowieka, w tym także literatury. Literatura ma być utylitarna – to znaczy ma przynosić pożytek społeczeństwu, ma nauczać, krzewić prawe ideały, piętnować zło i wskazywać dobro – słowem ma być praktyczna. Utylitaryzm dotyczy także innych działań człowieka, bowiem człowiek stanowi trybik w wielkiej maszynie istnienia, i jego prawidłowe działanie jest konieczne dla całości funkcjonowania tej wielkiej machiny, jaką jest społeczeństwo.