Tag "pozytywizm"
Plan wydarzeń 1. Przedstawienie pana Tomasza. a) pan Tomasz w młodości b) poszukiwania żony c) pan Tomasz w dojrzałym wieku Wszystko o panu Tomaszu, jego młodości i cechach charakteru na następnej stronie. Znajdziesz tam charakterystykę głównego bohatera Katarynki. 2. Nienawiść do katarynek. Dlaczego pan Tomasz nie lubił katarynek? Dokładnie nie wiadomo. Tak jak nie wiadomo, dlaczego niektórzy z Was nie cierpią mleka, a inni piją je litrami. Jedni słuchają Britney Spears, a inni krzywią
Mini-CV Anielki Bohaterka książki: Bolesława Prusa pod tytułem Anielka. Imię i nazwisko: Anielka. Nie znamy jej nazwiska. Wiek: 13 lat. Wygląd: Drobna, o bladej cerze. Delikatna twarz, którą okalały ciemne włosy. Szafirowe oczy. Zwykle ubrana w bladoróżową, krótką sukieneczkę, białe pończochy i wysokie buciki. Początkowo Anielka wyglądała bardzo zdrowo. Była panienką ładną, pełną wdzięku, wesołą i sympatyczną. Kiedy sytuacja w domu się pogarszała, dziewczynka była coraz chudsza i bledsza. Miejsce zamieszkania: Najpierw mieszkała
Lektury polskiego pozytywizmu to bardzo „maturalny” materiał. Duże – ale i lubiane powieści, takie jak Lalka, Trylogia, Nad Niemnem, również nowele – mogą śmiało pojawić się na maturze. A jakikolwiek temat maturalny będziesz opracowywać – będzie on osadzony w programie epoki. Zatem założenia pozytywistów i sposoby ich realizacji trzeba znać. Sytuacja w Polsce Polski pozytywizm to epoka literacka niemająca europejskiego odpowiednika – w Europie, jak wiemy, czasy te noszą miano
Rodowód noweli Polskie nowele pisane zgodnie z teorią sokoła O problematyce nowel zapamiętaj! Postulaty pozytywistów w ich nowelach! O rodowodzie noweli zapamiętaj! Klasyczna postać noweli ukształtowała się we Włoszech w epoce renesansu – przede wszystkim pod piórem Giovanniego Boccaccia, autora Dekameronu (słynna teoria sokoła). W Polsce nowela pojawia się na dobre dopiero w okresie pozytywizmu – ale za to od razu jako jeden z najważniejszych gatunków literackich, ponieważ jako krótki
Praca Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem Rozmaicie pojmowane idee pracy organicznej i pracy u podstaw wypełniają działania Justyny, Witolda, Benedykta, Jana. Nowele o pracy u podstaw: Orzeszkowej A… B… C…, Sienkiewicza Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela Opowieści o losach nauczycieli poświęcających się edukowaniu najniższych warstw społecznych. Bolesław Prus, Lalka Zagadnienie pracy organicznej jednym z podstawowych tematów powieści. Ojczyzna, historia Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, Gloria victis Obraz prowincji polskiej w drugiej połowie XIX stulecia.
Gdy w Europie święcili tryumfy Stendhal i Balzak, w Polsce nie powstała jeszcze ani jedna licząca się powieść realistyczna. Kwitł romantyzm – przede wszystkim epoka poezji i dramatu. Oświeceniowe eksperymenty powieściowe Ignacego Krasickiego i Jana Potockiego poszły w niepamięć. Kiedy do głosu doszli pozytywiści, na mapie literatury polskiej na nowo pojawiła się proza. Początkowo były to – dość kulawe w porównaniu z osiągnięciami europejskimi – przedsięwzięcia w dziedzinie realizmu tendencyjnego. Później jednak, wraz z Lalką Prusa i Nad Niemnem Orzeszkowej, powieść
Twórcy programu pozytywistycznego bardzo wierzyli w sens jego realizacji i starali się czynem wcielać go w życie. Większość z nich brała udział w powstaniu styczniowym i na własnej skórze przekonała się o tym, że hasła romantyczne rozmijają się z rzeczywistością. Romantycy nawoływali do ofiarnej walki, ale sami mało „prochu wąchali”. Pozytywiści odwrotnie: dzielnie walczyli z bronią w ręku, ale po doświadczeniu klęski przestali namawiać do dalszej straceńczej walki i stworzyli nowy, pozytywny program – nazwany właśnie pozytywizmem! Można powiedzieć, że wyciągnęli
Publicystyka, czyli dział piśmiennictwa zajmujący się sprawami codziennymi, oraz prasa – stanowiły ważny oręż w walce pozytywistów o propagowanie ich programu. Młodzi pozytywiści wszelkimi sposobami starali się oddziaływać na społeczeństwo – prowadząc wykłady, wygłaszając odczyty, ale przede wszystkim właśnie pisząc artykuły, felietony i inne prace ukazujące społeczne funkcjonowanie propagowanych haseł. Szczególnie ważne było to w początkowej fazie pozytywizmu, kiedy chodziło także o przeciwstawienie się romantykom, a w zasadzie epigonom romantyzmu, czyli biernym naśladowcom, kontynuatorom przestarzałych koncepcji
Klęska powstania styczniowego fatalnie wpłynęła na samopoczucie Polaków. Represje popowstaniowe dotknęły wszystkich, ale w największym stopniu warstwę najbardziej aktywną – szlachtę. Dworki szlacheckie w czasie powstania często palono, plądrowano, po powstaniu konfiskowano, a ich mieszkańców – wywożono na Sybir. W kraju pozostawały kobiety – bezradne, pozbawione środków utrzymania, nieumiejące samodzielnie na siebie zarobić. W miastach pojawiły się całe rodziny „wysadzonych z siodła”, próbujących – najczęściej mimo braku wykształcenia – znaleźć źródła zarobkowania. Ponadto w atmosferze klęski narastały
Jesteśmy w Polsce, w której właśnie stłumiono powstanie styczniowe. Co się zmienia? Pozytywizm to czas zerwania z romantycznym idealizmem. Klęska powstania i ogólnonarodowe rozczarowanie do pomysłu walki o niepodległość przynoszą efekt w postaci wielkich zmian w kulturze: romantyczna metafizyka ustępuje miejsca materializmowi i rzeczowości, wzniosłe idee i ubóstwienie jednostki – naukowemu planowaniu i służbie ogółowi. Pozytywizm zatem to epoka literatury społecznej i realistycznej; poezją zajmują się nieliczni. To także czas religijnej prawie wiary w naukę i biologicznego pojmowania rozwoju społecznego. A zarazem moment, w którym
Czy znajdujesz w Nad Niemnem wątek, który wydaje się nie do końca zgodny z powszechną postawą pozytywistów? Odpowiedź na to pytanie to jeszcze jeden dowód na to, że Nad Niemnem nie można jednoznacznie nazwać powieścią tendencyjną. Powstanie styczniowe zostało tu potraktowane w sposób niezwykły dla światopoglądu pozytywistycznego. Takie ujęcie tego wątku było oryginalne, ryzykowne – i nijak nie mieściło się w kręgu społeczno-historycznych tez pozytywistów. Wagę tego zrywu niepodległościowego w utworze podkreślała sama Orzeszkowa,
Klasyczna postać noweli ukształtowała się we Włoszech w epoce renesansu – przede wszystkim pod piórem Giovanniego Boccaccia, autora Dekameronu. Co ciekawe, już te najstarsze nowele poruszały problematykę mieszczańską, zajmowały się problemami obyczajowymi i przeważała w nich motywacja psychologiczna. Przez wieki pozostając w mniejszym lub większym zapomnieniu, nowożytną karierę gatunek ten robi w europejskiej literaturze realistycznej i naturalistycznej. W Polsce natomiast pojawia się na dobre dopiero w okresie pozytywizmu – ale za to od razu jako jeden z najważniejszych
Sytuacja poezji po powstaniu styczniowym była na terenie Polski bardzo trudna. Dlaczego? Dożywający swych lat poeci romantyczni: Wincenty Pol, Kornel Ujejski, Teofil Lenartowicz – zajmowali się poezją w bardzo ograniczonym stopniu lub… powielali swą wcześniejszą twórczość. Młodzi poeci nie mogli liczyć na wpływ nowych doktryn literackich, ponieważ nie przewidziano w nich miejsca dla poezji! Liczyły się tylko te gatunki i dziedziny sztuki, które mogły współdziałać z innymi elementami programu społecznego.
Dziewiętnastowieczny realizm wpłynął przede wszystkim na gatunki fabularne. Wzorcowym spełnieniem założeń kierunku stała się powieść. Realizm stworzył klasyczny kanon tego gatunku. Inne popularne wówczas gatunki to opowiadanie, nowela, obrazek, felieton. Realiści wprowadzili do literatury narratora wszechwiedzącego, różne tematy i rozmaite odmiany języka; zachowania bohaterów uzasadniali zarówno czynnikami społecznymi, jak i psychologicznymi; preferowali kompozycję zamkniętą. Utwór realistyczny w tym drugim znaczeniu to taki, w którym: czas i miejsce akcji są prawdopodobne, typowe dla
Rzadko występuje samodzielnie – z reguły literatura pozytywizmu jest ważnym materiałem do tematów o bohaterach, utworach i wartościach II połowy XIX wieku. Do niedawna modne było zestawienie pozytywizmu z romantyzmem. Maturzysta mógł wówczas ujawnić swoje sympatie i antypatje oraz ocenić ideologie głoszone przez myślicieli epoki. Oto przykłady kilku tematów maturalnych z ubiegłych lat: Etos romantyka i etos pozytywisty z perspektywy odbiorcy schyłku naszego wieku. Poglądy na zadania literatury i rolę artysty w dwu wybranych epokach (np. romantyzm, pozytywizm). Mity polskiego
Przestrzeń w dziele literackim jest elementem świata przedstawionego. Jej składnikiem może stać się postać, przedmiot, wydarzenie, przeżycie. W powieści realistycznej elementy te pokazywane są w konkretnym i wyrazistym ukształtowaniu. Przestrzeń na ogół prezentowana jest przy pomocy opisu. Przestrzeń czasami zostaje nacechowana symbolicznie: przestrzeń otwarta często kojarzy się z optymizmem, zamknięta ma wyrażać pesymistyczną wizję kondycji ludzkiej. Plan wypowiedzi: Miasto Przestrzeń miejska to głównie Warszawa. Przedstawiona jest w sposób realistyczny. Na podstawie powieści Prusa możemy odtwarzać mapę
Należy do głównych twórców polskiego pozytywizmu. Na jej życiu, pisarstwie, światopoglądzie zaważyło w dużej mierze powstanie styczniowe. Brała udział w jego służbach pomocniczych, ukrywała w swoim domu i przewiozła do granicy Królestwa Polskiego jednego z głównych dyktatorów powstania, Romualda Traugutta. Dorobek twórczy Orzeszkowej jest niezwykle obszerny. Obejmuje w przeważającej części powieści tendencyjne i realistyczne, nowele, opowiadania, szkice krytyczne i autobiograficzne. Objętościowo dorównuje pewnie spuściźnie, jaką pozostawił po sobie Józef Ignacy Kraszewski. Mogłoby
Bolesław Prus – główny przedstawiciel polskiego pozytywizmu, powieściopisarz, nowelista, publicysta. Urodził się w 1847 roku w Hrubieszowie, zmarł w 1912 roku w Warszawie. Rodziców stracił bardzo wcześnie, wychowywał się u krewnych w Puławach. Jako szesnastoletni chłopiec wziął udział w powstaniu styczniowym, gdzie został ranny. Jego marzeniem zawsze była praca naukowa, ale w rezultacie poświęcił się pisarstwu. W rzeczywistości nazywał się Aleksander Głowacki. Studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Szkoły Głównej. Interesował się przyrodoznawstwem. Podjął pracę naukową z dziedziny
Druga połowa XIX w. to czas prasy. W ciągu XIX wieku prasa stała się podstawowym forum wymiany poglądów i polem walk zarówno między stronnictwami polityczno-społecznymi, jak i ugrupowaniami artystycznymi. Regułą było, że danej grupie sprzyjał określony periodyk. W okresie popowstaniowym jak grzyby po deszczu zaczęły się mnożyć nowe czasopisma zakładane przez formujące się ugrupowania pozytywistów. Pierwszą jaskółką był Przegląd Tygodniowy – bardzo wojownicze pismo młodych pozytywistów. Mniej ostre w tonie były publikacje w dwutygodniku Niwa;
Nowela jednym z najważniejszych gatunków literackich pozytywizmu Gatunek ten wywodzi się ze starożytności; przykład: słynne Baśnie z tysiąca i jednej nocy. Za twórcę noweli uznaje się jednak zwykle Giovanniego Boccaccia, w którego Dekameronie kolejne historie opowiadane są przez dziesięciu przyjaciół w ciągu dziesięciu dni. Prawdziwy rozkwit noweli przypada na wiek XIX. Wówczas po tę formę wypowiedzi sięgali m.in. Stendhal, Guy de Maupassant, Antoni Czechow, Mikołaj Gogol. Właśnie w XIX w.
