MISTYCYZM – jest to prąd myślowy, postawa, która zakłada możliwość duchowego kontaktu z bóstwem, np. w formie widzenia, snu, intuicji, cudu, objawienia. Mistycyzm to także wiara w to, że każda rzecz i każda sprawa ma swoją duchową, tajemniczą i niepoznawalną stronę. Jest to sfera ponadzmysłowa, odrzucająca wszelkie założenia racjonalne i występująca w wielu religiach. W kulturze polskiej mistycyzm miał wielkie znaczenie w epoce romantyzmu, która doznanie mistyczne (np. dialog z wyobrażeniem zmarłego, przywoływanie duchów, widzenie) uznawała za najważniejszy wśród motywów temat. Mistykiem będzie zatem nie tylko człowiek uznający mistycyzm, wierzący w możliwość takiego kontaktu ze sferą nieziemską. Przede wszystkim mistyk – to osoba doznająca takich przeżyć jak widzenie czy objawienie. Najlepszym z literackich przykładów jest ksiądz Piotr z Dziadów cz. III, lub Karusia ze słynnej ballady Adama Mickiewicza pt. Romantyczność.

Mistycyzm – poszukiwanie bezpośredniego, pozaracjonalnego kontaktu z bóstwem lub absolutem, dążenie do zespolenia się z nim w tzw. przeżyciu mistycznym. Doświadczenie mistyczne jest zawsze czymś głęboko indywidualnym, trudnym do przekazania słownie i pojęciowo innym ludziom. W chrześcijaństwie zakłada się, że do przeżycia mistycznego konieczny jest nie tylko ludzki wysiłek, ale przede wszystkim łaska boża i działanie Ducha Świętego. Przeżycie mistyczne oznacza doskonałe obcowanie z Bogiem, które staje się źródłem najwyższego szczęścia.